دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی

"هدف کلی این پژوهش تاثیر بازی بر عزت نفس دانش‌آموزان (6تا11 ساله) نابینای آموزشگاه ابابصیر اصفهان بود. به همین منظور با اجرای یک تحقیق نیمه تجربی، از کلیه دانش‌آموزان پسر 6 تا 11 ساله نابینای مستقر در آموزشگاه ابابصیر اصفهان که 71 نفر بودند، 36 نفر نمونه در دسترس انتخاب و به‌طور تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و گواه (18 نفر گروه آزمایش و 18 نفر گروه گواه) تقسیم شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه عزت‌نفس کوپر اسمیت (58 سؤال) و دستگاه ضبط صدای آزمودنی‌ها بود، که روایی آن‌را عبدالله‌نژاد (1378) تایید کرده و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ معادل 85/0 محاسبه گردیده است. در این پژوهش فرضیه‌ای مبنی بر اینکه بازی به‌طور معنا‌داری عزت‌نفس دانش‌آموزان نابینا را افزایش می‌دهد، مطرح شد. نتیجه تحلیل کوواریانس پس از بررسی نمرات پیش‌آزمون و سن آزمودنی‌ها نشان داد که در دانش‌آموزان پسر 6 تا 11 ساله نابینای آموزشگاه ابابصیر، بازی به‌طور معناداری عزت نفس آنها را افزایش داده است (05/0>p). "

"هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش شیوه‌های رفتاری گروهی بر سازگاری اجتماعی کودکان و نوجوانان مصروع بود. بدین منظور از بین جامعه آماری این پژوهش (کلیه 66 کودک و نوجوان مصروعی که برای انجام معاینه پزشکی از ابتدای تیرماه تا پایان مردادماه 1384 به مرکز خدمات درمانی نور در اصفهان مراجعه کرده بودند)، 13 پسر و 17 دختر (30 نفر) مبتلا به صرع براساس شباهت سنی (12 تا 18)، نوع مدرسه (عادی یا استثنایی‌) و محل سکونت (شهری یا غیرشهری‌) انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه جای گرفتند. از آنجا که پژوهشگر به دلیل محدود بودن جامعه آماری قادر به گزینش تصادفی اولیه نبود، از روش نیمه تجربی استفاده گردید. به‌منظور سنجش متغیرهای پژوهش از دو پرسشنامه جمعیت‌شناختی و پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا (زیرمقیاس سازگاری اجتماعی‌) استفاده شد. پایایی پرسشنامه سازگاری اجتماعی برحسب آلفای کرونباخ 797/0 محاسبه گردید. براساس طرح تحقیق دو گروهی با پیش‌آزمون پس‌آزمون‌، متغیر مستقل آموزش شیوه‌های رفتاری گروهی و متغیر وابسته سازگاری اجتماعی (قالبهای اجتماعی‌، مهارتهای اجتماعی‌، علایق ضد اجتماعی‌، روابط خانوادگی‌، روابط مدرسه‌ای و روابط اجتماعی‌) در نظر گرفته شد. متغیر مستقل در 5 هفته متوالی طی 9 جلسه 90 دقیقه‌ای و برای گروه آزمایش اجرا گردید. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که با کنترل پیش‌آزمون در نمرات پس‌آزمون بین دو گروه گواه و آزمایش در هیچ یک از زیرمقیاس‌ها و کل مقیاس سازگاری اجتماعی تفاوت معنادار (05/0 P>) نبود. ولی شواهد نشان داد که با بررسی عامل سن‌، مدت بیماری‌، شدت علایم‌، تعداد حملات‌، میزان تحصیلات‌، میزان تحصیلات پدر و مادر و معدل تحصیلی در کل مقیاس سازگاری اجتماعی (05/0 P< و 032/6 = F) و در زیرمقیاس‌های قالبهای اجتماعی (05/0 P< و 510/7 = F) و روابط مدرسه‌ای (05/0 P< و 872/4 = F) بین دو گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری وجود داشت‌. "

"هدف این پژوهش تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری فردی ‌ـ اجتماعی، پرخاشگری و ابراز وجود دانش‌آموزان دختر در معرض خطر مقطع متوسطه شهر اهواز بود. آزمودنی‌ها 60 دانش‌آموز بودند که به‌صورت تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب و به دو گروه 30 نفری آزمایش و گواه تقسیم شدند. ابزار اندازه‌گیری این پژوهش عبارت‌اند از آزمون شخصیتی کالیفرنیا (CPI)، پرسشنامه پرخاشگری اهواز (AGQ) و مقیاس خود ابرازی نوجوانان (ASA) که پیش‌آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایش 20 جلسه یک‌ساعته تحت آموزش مهارتهای اجتماعی قرار گرفت. پس از اعمال مداخله بار دیگر از هر دو گروه آزمون به عمل آمد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که آموزش مهارتهای اجتماعی باعث افزایش سازگاری فردی ـ اجتماعی، کاهش پرخاشگری و افزایش ابراز وجود در دانش‌آموزان دختر در معرض خطر مقطع متوسطه شهر اهواز بود. "

"هدف از این پژوهش، بررسی شیوه‌های فرزندپروری در بین والدین دارای نوجوانان با اختلال سلوک و والدین دارای نوجوانان عادی است. در انتخاب نمونه مورد مطالعه به دو روش نمونه‌برداری تصادفی و نمونه‌برداری انباشته عمل شده است. نمونه مورد مطالعه 282 نفر است که 137 نفر آزمودنی‌های با اختلال سلوک و 145 نفر آزمودنی‌های عادی می‌باشد. کلیه آزمودنی‌ها با استفاده از پرسشنامه اختلال رفتاری کودکان ) (CSI- و والدین آنها با استفاده از پرسشنامه شیوه‌های فرزندپروری رابینسون مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. نتایج استخراج شده از پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون مجذورخی و آزمون لگاریتم خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که شیوه فرزندپروری مستبدانه در والدین آزمودنی‌های با اختلال سلوک بیشتر از والدین آزمودنی‌های عادی به کار گرفته می‌شود (001/0 P<). شیوه فرزندپروری مقتدرانه در والدین آزمودنی‌های با اختلال سلوک کمتر از والدین آزمودنی‌های عادی به کار گرفته می‌شود (001/0 P<). بین والدین آزمودنی‌های عادی و والدین آزمودنی‌های با اختلال سلوک، در استفاده از شیوه فرزندپروری سهل‌گیرانه تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0P>). تضاد بین شیوه‌های فرزندپروری والدین، در والدین آزمودنی‌های با اختلال سلوک، بیشتر از والدین آزمودنی‌های عادی است (001/0 P<). آزمودنی‌های پسر، تحت تاثیر شیوه‌های فرزندپروری هر دو والدشان هستند (01/0 P<). در حالی که آزمودنی‌های دختر، تحت تاثیر شیوه فرزندپروری مادرانشان هستند (05/0P<). همچنین یافته‌های جانبی تحقیق نشان داد که میزان افت تحصیلی در آزمودنی‌های با اختلال سلوک بیشتر از آزمودنی‌های عادی است (05/0 P<) و اعتیاد در بین پدران آزمودنی‌های با اختلال سلوک بیشتر از آزمودنی‌های عادی است (05/0 P<). در بین سایر متغیرها، تفاوت معنادار یافت نشد. "

"در این پژوهش رابطه متغیرهای شادکامی، خودشکوفایی، سلامت روان و عملکرد تحصیلی با دوگانگی جنسی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی واحد علوم و تحقیقات مرکز اهواز بررسی شده است. روش پژوهش از نوع همبستگی است. به‌منظور دستیابی به اهداف پژوهش از بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم و تحقیقات مرکز اهواز 373 نفر (185 پسر و 188 دختر) با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده بین متغیرهای شادکامی و دوگانگی جنسی، بین خودشکوفایی و دوگانگی جنسی، بین سلامت روان و دوگانگی جنسی، بین شادکامی و خودشکوفایی، بین شادکامی و سلامت روان، بین خودشکوفایی و سلامت روان روابط معناداری به‌دست آمد (001/0< P). ولی بین عملکرد تحصیلی با دوگانگی جنسی، بین شادکامی با عملکرد تحصیلی، خودشکوفایی با عملکرد تحصیلی و سلامت روان با عملکرد تحصیلی رابطه معناداری مشاهده نگردید (001/0> P). در ضمن روابط بین متغیرها با توجه به تفکیک جنسیت مورد بررسی قرار گرفت که با توجه به نتایج به‌دست آمده بین شادکامی و دوگانگی جنسی در دانشجویان پسر رابطه معناداری مشاهده نگردید (001/0 > P). ولی بین شادکامی و دوگانگی جنسی در دختران رابطه معناداری مشاهده گردید (001/0< P). همچنین بین سلامت روان و دوگانگی جنسی و خودشکوفایی و دوگانگی جنسی و نیز بین عملکرد تحصیلی و دوگانگی جنسی در دختران و پسران به تفکیک جنسیت رابطه معناداری مشاهده نگردید (001/0 > P). از سوی دیگر بین شادکامی و خودشکوفایی و نیز بین شادکامی و سلامت روان و بین خودشکوفایی و سلامت روان هم در دختران و هم در پسران رابطه معناداری مشاهده گردید (001/0< P). ولی بین شادکامی و عملکرد تحصیلی، بین خودشکوفایی و عملکرد تحصیلی و نیز بین سلامت روان و عملکرد تحصیلی هم در دختران و هم در پسران رابطه معناداری مشاهده نگردید (001/0 > P). "

"هدف این پژوهش بررسی رابطه خوش‌بینی و بدبینی با‌ سلامت روان و ابعاد آن (نشانه‌های بدنی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی) و مقایسه رابطه خوش‌بینی و بدبینی با‌ سلامت روان در زنان و مردان بزرگسال شهر اصفهان، در سال 1385 است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، نمونه‌ای 100 نفری با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از جامعه آماری انتخاب و پرسشنامه‌های خوش‌بینی ـ بدبینی (محقق‌ساخته) و سلامت عمومی در مورد آنها اجرا شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین خوش‌بینی با‌ سلامت روان و ابعاد آن رابطه معنادار وجود دارد (01/0 P<). همچنین بین بدبینی با‌ سلامت روان و ابعاد آن (نشانه‌های بدنی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی) (01/0 P<) و بدبینی با افسردگی (05/0 P<) رابطه معنادار وجود دارد. اما براساس نتایج Z فیشر بین رابطه خوش‌بینی و بدبینی با‌ سلامت روان در زنان و مردان بزرگسال تفاوتی وجود ندارد. "

"هدف از این پژوهش، بررسی رابطه کیفیت زندگی والدین با عملکرد مدرسه‌ای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان است. روش پژوهش از نوع همبستگی است. برای اجرای این طرح ابتدا جامعه دانش‌آموزان مدارس دولتی شهر اصفهان مشخص و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای تعداد 494 دانش‌آموز و به همین تعداد والدین آنان انتخاب شدند. سپس پرسشنامه کیفیت زندگی والدین را والدین دانش‌آموزان و پرسشنامه عملکرد مدرسه‌ای دانش‌آموزان را معلمان آنها پاسخ دادند. روش تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها تحلیل رگرسیون یک متغیری و رگرسیون چندمتغیری با روش قدم به قدم بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که کیفیت زندگی والدین با عملکرد مدرسه دانش‌آموزان رابطه معنادار دارد و از بین مجموعه متغیرهای کیفیت زندگی سه متغیر تحصیلات والدین، رویدادهای نامطلوب زندگی والدین و تعداد فرزندان خانواده به ترتیب از مهمترین متغیرهای پیش‌بینی‌کننده عملکرد مدرسه‌ای هستند. نتایج نشان می‌دهد که می‌توان با در نظر گرفتن کیفیت زندگی والدین و مؤلفه‌های آن، عملکرد مدرسه‌ای و مؤلفه‌هایش را پیش‌بینی کرد. "

"به‌منظور بررسی تفاوت زمینه‌های مستعدکننده اعتیاد در افراد سالم و معتاد از دو گروه مطالعه (معتادان) و مقایسه (افراد سالم) استفاده شد. آزمودنیهای شرکت‌کننده در پژوهش 400 نفر بودند که 200 نفر آنها را معتادان مراجعه‌کننده به مرکز بازتوانی معتادان ارومیه و 200 نفر آنها را افراد سالم شهر ارومیه تشکیل می‌دادند. نمونه معتادان به‌صورت نمونه تصادفی ساده و نمونه افراد سالم به‌صورت غیرتصادفی ساده انتخاب شد. آزمودنیها مرد و تحصیلات حداقل پنجم ابتدایی به بالا داشتند. داده‌ها با پرسشنامه 70 سؤالی محقق‌ساخته که اعتبار و پایایی آن مطلوب برآورد شد، جمع‌آوری گردید و در یک طرح علی‌ـ مقایسه‌ای با‌ آزمون آماری t تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد، زمینه‌های پیش‌اعتیادی معتادان (خصوصیات شخصیتی، روابط خانوادگی، شیوه زندگی، عقاید) به‌طور معناداری متفاوت از افراد سالم است. لذا وجود زمینه و استعداد ویژه برای قبول و مصرف مواد مخدر ضروری است و لازم است، اقدامات پیشگیرانه از زمان کودکی و از درون نظام خانواده آغاز شود و در درمان بیماران معتاد علاوه بر جنبه جسمی به جنبه‌های روان‌شناختی و اجتماعی تخریب یافته، برای کسب بهبودی، توجه اکید شود. "