مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی

در سال های گذشته اقتصاد جهانی شاهد رشد بسیار چشم گیر صنعت گردشگری بود، اما این رشد و پویایی با شیوع و همه گیری جهانی بیماری کووید 19 دچار اختلال شدید شده و با ممنوعیت سفرهای بین المللی و نیز با اعمال محدودیت های گسترده در مجامع عمومی و ممانعت از تحرک و جابجایی در مقاصد، عملاً گردشگری متوقف شد و تأثیر همه گیری بیماری کرونا، گردشگری را به سمت توقف کامل سوق داد. در این راستا مطالعه حاضر با هدف تأثیر ریسک ادراک شده از کووید 19 و رسانه های اجتماعی بر قصد بازدید مجدد با نقش میانجی درگیری برند در صنعت گردشگری، انجام شده است. این مطالعه از لحاظ هدف کاربردی است که از لحاظ روش اجرا در قالب یک پژوهش توصیفی-پیمایشی با رویکرد مقطعی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه مشتریان دفاتر گردشگری استان مازندران هستند که از این میان، نمونه ای متشکل از 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی به کمک نرم افزار اسمارت پی ال اس بررسی شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد که رسانه های اجتماعی و ریسک ادراک شده بر درگیری برند و قصد بازدید مجدد، و همچنین درگیری برند بر قصد بازدید مجدد به طور مستقیم تأثیر معناداری دارند و درگیری برند نیز رابطه بین رسانه های اجتماعی و ریسک ادراک شده را با قصد بازدید مجدد میانجی گری می کند.

پایداری ساخته ها و فعالیت های انسان از جمله مواردی است که باید در راس برنامه های شهری مورد توجه قرار گیرد. ساخته ها و تحولاتی که انسان ایجاد کرده است بی شمارند که یکی از آنها مسکن است. با توجه به اهمیت نقش مسکن در زندگی ساکنان، دستیابی به مسکن پایدار در جهت افزایش و ارتقای کیفیت زندگی کنونی و نسل آینده امر مهمی به شمار می آید، چرا که امروزه با رشد روزافزون جمعیت نیاز به ساخت مسکن نیز روز به روز بیشتر می شود. از این رو برای دستیابی به توسعه پایدار شهری توجه به مسکن پایدار می تواند نقش سازنده ای داشته باشد. اما متأسفانه در کشور ما ساختمان ها به ویژه ساختمان های مسکونی بدون توجه به توسعه پایدار شهری ساخته می شوند. شهر بندر انزلی نیز از این مقوله مستثنی نیست. این امر موجب شد که در این مقاله به تحلیل و بررسی میزان پایداری واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی با توجه به شاخص های مسکن پایدار پرداخته شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و بررسی های میدانی است. داده های حاصل از بررسی های میدانی و اسنادی به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بدین ترتیب میزان پایداری واحدهای مسکونی شهر بندرانزلی در ابعاد مختلف مشخص شد. یافته های پژوهش بیانگر این است که عمده مساکن شهر بندرانزلی پایدار می باشند. اگرچه این پایداری در ابعاد پایداری مسکن ، متفاوت بوده است. به این ترتیب که در بعد اجتماعی مساکن شهر بندرانزلی پایدارتر می باشند و از نظر زیست محیطی مساکن شهر از پایداری مطلوبی برخوردار نیستند. در نهایت جهت پایداری مساکن شهر به ویژه در بعد زیست محیطی راهکارهایی ارائه شده است.

گسترش شهرنشینی و افزایش مسائل اجتماعی در شهرها، که سلامت روانی، اجتماعی و به دنبال آن نشاط شهروندان را در معرض خطر قرار می دهد، لزوم توجه به وضعیت نشاط شهروندان را براساس شاخص های مناسب در این شهر مشخص می کند. در علم شهرسازی فراهم کردن فضایی که احساسات و عواطف مثبت را تقویت کند و امکان بروز احساسات و عواطف منفی را به حداقل برساند، ضروری است. بر این اساس، یکی از وظایف اساسی نهادهای اجتماعی و عمومی چون شهرداری و شورای شهر و به طور کلی نظام مدیریت شهری تلاش برای ایجاد فضایی شاد برای شهروندان در جامعه است. این پژوهش با هدف، تبیین معیارهای شهر شاد در شهر سلمانشهر صورت گرفته است. روش جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه و با حجم نمونه 400 عدد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و در قالب تحلیل های توصیفی و استنباطی انجام شده است. برای اولویت بندی مناطق از مدل تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس و برای تعیین وزن شاخص ها، از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و از نرم افزار Expert choice بهره گرفته شد. طبق نتایج آزمون کروسکال-والیس شاخص های مورد بررسی در بین مناطق پنجگانه شهر سلمانشهر دارای تفاوت معنادار است. با توجه به رتبه کسب شده هر یک از مناطق توسط مدل تاپسیس، منطقه 5 با 0/8344 امتیاز نسبت به نواحی دیگر شهر دارای بالاترین رتبه و مناطق 1 و 4 با 0/7426 و 0/6352 امتیاز در رتبه های دوم و سوم قرار می گیرند و منطقه 3 با 0/3021 امتیاز رتبه چهارم و در نهایت منطقه 2 با 0/0771 امتیاز رتبه پنجم است.

گردشگری ساحلی پتانسیل ایجاد فرصت های اقتصادی و اشتغال در بسیاری از کشورها را دارد. هدف از تحقیق حاضر، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی ایران با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه است. بدین منظور، ابتدا عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی در ایران با استفاده از ادبیات موضوع و بهره گیری از نظرات خبرگان و روش دلفی فازی شناسایی شدند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از دید شیوه گردآوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را خبرگان صاحب نظر در زمینه گردشگری ساحلی ایران تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی از نظرات 15 نفر از خبرگان در حوزه تحقیق استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با استفاده از روش آنتروپی شانون اهمیت و وزن هر یک از عوامل مشخص می شود. سپس با استفاده از روش ارزیابی نسبت جمعی (ARAS) به ارزیابی و اولویت بندی عوامل پرداخته شده است. براساس روش آنتروپی، عامل «بازاریابی و تبلیغات در مورد جاذبه های گردشگری مناطق ساحلی» از بیشترین اهمیت در حوزه توسعه گردشگری ساحلی ایران برخوردار است. نتایج تحقیق نشان داد که در بین عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی ایران، «امنیت مناطق ساحلی»، «ایجاد فرصت اشتغال و توجه به محصولات و مشاغل محلی در مناطق ساحلی» و «امکانات تفریحی در مناطق ساحلی» دارای بالاترین اولویت می باشند.

با توجه به تغییرات گسترده کاربری اراضی و ضرورت آگاهی مدیران و برنامه ریزان از چگونگی تحولات حاد ث شده برای سیاست گذاری و چاره اندیشی جهت رفع معضلات موجود، آشکارسازی تغییرات کاربری زمین ضروری به نظر می رسد. بنابراین نقشه کاربری اراضی یکی از الزامات هرگونه برنامه ریزی توسعه ملی و منطقه ای است که مدیران، برنامه ریزان و کارشناسان را قادر می سازد با شناسایی وضع موجود و مقایسه قابلیت ها و پتانسیل ها، در زمینه حل معضلات و رفع نیازهای حال و آینده اقدامات لازم را طراحی و اجرا نمایند. امروزه به دلیل هزینه بسیار زیاد تهیه نقشه های کاربری اراضی با روش های سنتی و دستی، سنجش از دور می تواند با دقت و سرعت بیشتری به مهندسان در تهیه نقشه کاربری اراضی و در مرحله بعد، ارزیابی تغییرات در منطقه کمک کند. هدف از این پژوهش، بررسی تحولات کاربری اراضی شهرستان رشت طی سال های 1369 الی 1399 با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تصاویر در نر م افزار Google Earth Engine بررسی و نتایج حاصل در نرم افزار Arc GIS تحلیل و به صورت نقشه تولید گردید. بررسی ها نشان داد که در طول 30 سال مورد مطالعه، از درصد کاربری های جنگل و کشاورزی کاسته، در حالی که به درصد اراضی ساخته شده، اراضی زراعی و مراتع افزوده شده است. بیشترین افزایش را نیز کاربری های سکونتگاه (شهری و روستایی) با 8080 هکتار، و مرتع با 12690 هکتار را به خود اختصاص داده است.

بافت های فرسوده شهری به دلیل ارزش های تاریخی - فرهنگی نیازمند حفظ، احترام و بازآفرینی است. امروزه احیای این بافت ها با اصل قرار دادن نیاز ساکنین در برقراری ارتباط با فضای کالبدی و مباحثی چون تعلق به مکان، مورد توجه بسیاری از طراحان قرار می گیرد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر ارزیابی ارتباط دسترسی به خدمات شهری و حس تعلق مکان در بافت فرسوده محلات شش گانه (عامری، یوسفی، آخر آسفالت، زرگان، حصیرآباد و لشکرآباد) است.. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی است و جهت رسیدن به هدف مطرح شده از آزمون های کروسکال والیس، T ساده، همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS و مدل FAHP استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد سه محله آخر آسفالت، یوسفی و عامری به لحاظ برخورداری از امکانات و خدمات شهری در وضعیت مطلوبی قرار داشته و در طرف مقابل محله حصیرآباد وضعیّت نامناسبی دارد. همچنین بررسی ارتباط بین خدمات شهری و حس تعلق مکان به بافت فرسوده با ضریب 0/371 حاکی از ارتباط مستقیم دو متغیر ذکر شده بوده است و نشان می دهد می توان با افزایش امکانات و خدمات شهری و همچنین تقویت فضاهای عمومی، بافت های کالبدی و فیزیکی، و بافت های فرسوده، حس تعلق مکان در این مناطق را افزایش داد.