توسعه گردشگری ساحلی

کرانه های ساحلی گیلان با برخورداری از جاذبه های طبیعی و همچنین داشتن سواحل ماسه ای و مناظر زیبا می تواند یکی از بزرگترین کانون های گردشگری ساحلی باشد. با وجود اینکه بیش از یک دهه از ایجاد مقاصد گردشگری ساحلی در استان گیلان می گذرد ولی این مقاصد نتوانسته اند به سطح قابل قبولی از توسعه دست یابند. بدین سان، این پرسش مطرح می باشد که چه راهبردهایی برای توسعه گردشگری ساحلی روستایی نیاز می باشد؟ موفقیت در توسعه گردشگری ساحلی، نیازمند برنامه ریزی راهبردی است. لذا، هدف پژوهش، تدوین راهبردهای توسعه گردشگری ساحلی روستایی در استان گیلان می باشد. بدین منظور، پرسشنامه ای باز در اختیار جمعی از اساتید و متخصصین قرار گرفت و از این طریق فهرستی از مشترکات نقاط ضعف ها، قوت ها، فرصت ها و تهدیدات شناسایی شد. با استفاده از مدل swot راهبردها تدوین شدند که اولویت آنها بر اساس نمره نهایی جذابیت ها به شرح زیر می باشد: واگذاری امور گردشگری ساحلی (طرح های سالم سازی) به سازمان گردشگری در جهت برنامه ریزی، مدیریت و بازاریابی کارآمد و اثربخش (102/4)، برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی در جهت ایجاد تخصص و توانمندی در منابع انسانی سازمان ها با نمره (079/4)، تخصیص تسهیلات مالی و تسهیل فرآیند اخذ مجوز جهت ایجاد مشاغل مرتبط با گردشگری ساحلی توسط جوامع محلی (989/3)، تشویق و حمایت از سرمایه گزاران بخش خصوصی برای ایجاد و توسعه امکانات مناسب در مقاصد گردشگری ساحلی (963/3)، تشویق و حمایت از ایجاد سازمان های مردم نهاد در جهت آموزش و ارتقاء فرهنگ زیست محیطی در راستای حفظ محیط-زیست روستا و ساحل (636/3).

هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی شهر منجیل و ارائه راهکارهایی به منظور توسعه صنعت گردشگری در این منطقه می باشد. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و متدولوژی پژوهش، توصیفی - تحلیلی است. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده های موردنیاز از روش کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شد. جامعه آماری در پژوهش حاضر را اساتید و دانشجویان دکتری رشته های جغرافیا، برنامه ریزی شهری و شهرسازی، کارشناسان و متخصصین حوزه گردشگری استان گیلان و شهر منجیل تشکیل داده اند که اطلاع کافی از گردشگری و شهر منجیل داشته اند. همچنین حجم نمونه بر مبنای نرم افزار Sample Power، تعداد ۳۰ نفر که در دسترس بودند انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های میدانی از ابزار پرسش نامه استفاده شد که روایی آن ازنظر محتوایی و ظاهری به تأیید خبرگان رسید. در این پژوهش به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رتبه بندی فریدمن در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد از میان عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی شهر منجیل به جز مؤلفه های اجتماعی - رفتاری با مدیریتی - نهادی و همچنین اجتماعی - رفتاری با زیست محیطی که رابطه معناداری ضعیفی بین آن ها وجود دارد در سایر مؤلفه ها رابطه مثبت و معنادار می باشد. به عبارتی بیشترین میزان همبستگی بین مؤلفه های اقتصادی با مدیریتی - نهادی (۷۲۶/۰) و کم ترین میزان همبستگی بین مؤلفه های اجتماعی - فرهنگی با مدیریتی - نهادی (۲۵۶/۰) می باشد. همچنین با استفاده از آزمون فریدمن مشخص گردید مؤلفه اقتصادی با مجموع میانگین ۲۰۶/۲ نسبت به دیگر مؤلفه های پژوهش در بدترین وضعیت قرار دارد که لازم است مدیران و مسئولین شهر منجیل در راستای بهبود این شاخص تلاش بیشتری داشته باشند.

گردشگری ساحلی پتانسیل ایجاد فرصت های اقتصادی و اشتغال در بسیاری از کشورها را دارد. هدف از تحقیق حاضر، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی ایران با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه است. بدین منظور، ابتدا عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی در ایران با استفاده از ادبیات موضوع و بهره گیری از نظرات خبرگان و روش دلفی فازی شناسایی شدند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از دید شیوه گردآوری داده ها پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را خبرگان صاحب نظر در زمینه گردشگری ساحلی ایران تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی از نظرات 15 نفر از خبرگان در حوزه تحقیق استفاده شده است. پس از گردآوری داده ها، با استفاده از روش آنتروپی شانون اهمیت و وزن هر یک از عوامل مشخص می شود. سپس با استفاده از روش ارزیابی نسبت جمعی (ARAS) به ارزیابی و اولویت بندی عوامل پرداخته شده است. براساس روش آنتروپی، عامل «بازاریابی و تبلیغات در مورد جاذبه های گردشگری مناطق ساحلی» از بیشترین اهمیت در حوزه توسعه گردشگری ساحلی ایران برخوردار است. نتایج تحقیق نشان داد که در بین عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ساحلی ایران، «امنیت مناطق ساحلی»، «ایجاد فرصت اشتغال و توجه به محصولات و مشاغل محلی در مناطق ساحلی» و «امکانات تفریحی در مناطق ساحلی» دارای بالاترین اولویت می باشند.