مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه شناسی

از شکل های متداول بهره برداری از جنگل های زاگرس، استفاده از چوب هیزمی برای مصارف سوختی است. این نوع بهره گیری سنتی آسیب های زیادی را به ساختار و موجودیت اکولوژیک جنگل ها وارد ساخته است. شناخت و ارزیابی میزان وابستگی خانوارهای جنگلی به چوب هیزمی، علاوه بر اینکه تصویر روشنی از میزان وابستگی جوامع محلی به جنگل را نشان می دهد، زمینه و بستری جهت اجرای راهکارهای جایگزین چوب هیزمی را نیز فراهم می سازد. در همین راستا در این تحقیق با بهره گیری از روش پیمایش و تکمیل پرسشنامه از طریق مصاحبه با 131 خانوار روستایی در ناحیه عرفی منج شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری، درصد وابستگی به چوب سوخت در مصارف مختلف روستایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطابق نتایج 7/57 درصد خانوارها جهت طبخ غذا از اجاق هیزمی، 4/69 درصد از تنور هیزمی، 35 درصد از بخار هیزمی، 34 درصد از آبگرمکن هیزمی برای گرم کردن آب و 46 درصد از روستاییان از اجاق هیزمی برای گرم کردن شیر و دوغ استفاده می کنند. در واقع می توان گفت جنگل نشینان در سامان های عرفی مورد مطالعه وابستگی شدیدی به جنگل برای تأمین و مصرف چوب هیزمی دارند. توجه به توسعه زیرساخت های انرژی در روستاها و همچنین کاربست انرژی های نو مانند انرژی خورشیدی، می توان تا حدود زیادی از وابستگی به چوب هیزمی کاست و در نتیجه روند تخریب جنگل ها آهنگی کاهنده به خود گیرد.

مقدمه: یکی از مراکز مهمی که کارکنان آن در معرض آسیب های ناشی از شغل قرار دارند، مراکز پزشکی قانونی است که با وجود استرس زا بودن بخشهای تخصصی، در مباحث علمی کمتر به آن پرداخته شده است، لذا این مطالعه با هدف بررسی وضعیت آسیب روان و تنش شغلی کارکنان بخشهای مختلف ادارات پزشکی قانونی استان کهگیلویهوبویراحمد انجام گرفت. روش تحقیق: این تحقیق بصورت مقطعی، توصیفی-تحلیلی میباشد. اطلاعات لازم از کارکنان بخش های مختلف پزشکی قانونی جمع آوری گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است که شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه تنش شغلی و پرسشنامه سلامت روانی است. نمونه آماری به دلیل محدود بودن جامعه آماری به صورت تمام شماری محاسبه و با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: در این تحقیق 41 نفر مورد مطالعه قرارگرفتند که 41.4% زن و 6/58 % مرد بودند و بین22 تا 40 سال سن و 3/46% استخدام رسمی بودند. سلامتروان کارکنان بالاتر از متوسط میباشد که بالاترین میانگین مربوط به زیرمقیاس اضطراب و کمترین مربوط به زیرمقیاس افسردگی میباشد. تنش شغلی کارکنان در محدوده متوسط(استرس متوسط) میباشد که بالاترین نمره مربوط به زیرمقیاس بارکاری و کمترین نمره مربوط به زیرمقیاس محدوده نقش است. بر اساس نتایج تحلیلی تنش شغلی و آسیبروانی کارکنان رابطه معناداری دارند. هر چه تنش شغلی بیشتر باشد آسیبهای روانی کارکنان نیز بیشتر است. نمره آسیب روانی کارکنان در زنان کمتر از نمره مردان و نمره تنش شغلی بیشتر از مردان بود. آسیب روانی کارکنان از نظر آماری معنی دار بود. آسیب روانی و تنش شغلی با افزایش سن در کارکنان افزایش مییابد، ولی این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجهگیری: نتایج نشان داد که کارکنان تنش شغلی بالا و آسیب روانی متوسطی دارند و مهمترین عامل تنشزا در محیط کار مسئولیت بار کاری مهمترین آسیب روانی نیز اضطراب بالای کارکنان می باشد.

پدیده وندالیسم امروزه هم در محیط شهری و هم در فضای مجازی قابل مشاهده است. در فضای مجازی این پدیده خود را در قالب توهین و تخریب شخصیت های برجسته، استفاده از الفاظ نامناسب و شایعه پراکنی و در نهایت باعث ایجاد ناامنی و انزواگرایی افراد هدف می شود. تعرض به حریم خصوصی افراد و هک و کلاه برداری از دیگر پیامدهای این پدیده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی پدیده وندالیسم مجازی در میان جوانان مشهدی انجام شده است. اعضای جامعه تحقیق، جوانان در بازه سنی 15 الی 35 ساله ساکن در محدوده شهری مشهد هستند. با توجه به حجم بالای جامعه آماری که بالغ بر یک میلیون نفر بود و محدودیت های زمانی، شیوه نمونه گیری تصادفی ساده در نظر گرفته شد، که با استفاده از فرمول کوکران و ضریب آلفای کرونباخ حجم نمونه 387 نفر به دست آمد. در این پژوهش، محقق از پرسشنامه محقق ساخته و بخشی نیز از پرسشنامه استاندارد استفاده کرده و از مطالعه اسنادی استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری با کمک نرم افزارهای spss , lisrel استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که میان وندالیسم مجازی و رفتارهای تقلیدی، رفتارهای توده وار، بیگانگی اجتماعی و هویت یابی مجازی افراد در فضای مجازی رابطه وجود دارد اما میان جنسیت و وندالیسم مجازی رابطه معناداری مشاهده نشد به این معنا که رفتارهای وندالیستی در فضای مجازی به یک میزان در میان زنان و مردان رخ می دهد.

سرمایهی اجتماعی را میتوان به عنوان شالودهی توسعهی گردشگری به شمار آورد، که بدون شک، کنش جامعهی میزبان در تعامل با گردشگر تأثیر مهمی در رونق گردشگری دارد. با توجه به افزایش همهساله ورود گردشگر به شهر بابلسر، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سرمایهی اجتماعی افراد بر گرایش آنها نسبت به ورود گردشگر پرداخته است. روش این پژوهش پیمایشی است و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 382 نفر به عنوان نمونه، تعیین و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی از نوع طبقهای- چندمرحلهای انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامهی محققساخته بوده که برای تعیین اعتبار آن از اعتبار صوری و جهت تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهای Spss و Amos در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی و رگرسیون) استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایهی اجتماعی (با سه بُعد اعتماد، پیوند و مشارکت اجتماعی) شهروندان و گرایش آنها نسبت به ورود گردشگران رابطهی معناداری وجود دارد. مدل مسیر نشان داد که سرمایه اجتماعی 42 درصد از واریانس متغیر گرایش شهروندان نسبت به ورود گردشگران را تبیین میکند.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مکانیزم های دفاعی و مسئولیت پذیری با اعتیادپذیری در دختران دبیرستانی بوده است. طرح پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی – پیش بینی می باشد. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 130 نفر بود که از بین دانش آموزان دختر دبیرستان های دولتی با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای مورد مطالعه از پرسشنامه سبک های دفاعی اندروز (1993)؛ پرسشنامه مسئولیت پذیری کردلو و همکاران (1389) و پرسشنامه اعتیاد پذیری وید و بوچر (1992) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که بین مکانیزم های دفاعی و مسئولیت پذیری با اعتیادپذیری در دختران دبیرستانی رابطه وجود دارد (01/0P=) و همچنین نتایج نشان داد که سبک های دفاعی و مسئولیت پذیری قادر به پیش بینی اعتیادپذیری در دانش آموزان دختر می باشند (01/0P=). بر اساس نتایج یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که دانش آموزانی که در سبک های دفاعی و مسئولیت پذیری نمره های پایین به دست آورده اند، از اعتیادپذیری بیشتری برخوردارند؛ بنابراین لازم است که مدیران و والدین توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشند و نتایج این پژوهش به عنوان الگویی مناسب برای طراحی و تدوین برنامه های پیشگیری از رفتارهای پرخطر می تواند بسیار مفید باشد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر مهارتهای اجتماعی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی) شهرستان سرپل ذهاب انجام شده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی) مقطع ابتدایی مدارس شهرستان سرپل ذهاب در سال تحصیلی 1401-1400 می باشد. 69 دانش آموز (26 دختر، 43 پسر) به عنوان نمونه با روش نمونهگیری غیرتصادفی هدفمند و با استفاده از اصل اشباع انتخاب گردید. این پژوهش به شیوه میدانی و بهرهگیری از پرسشنامه محقق ساخته با روش توصیفی همبستگی انجام پذیرفته است. دادههای این تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه 25) و آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش صورت گرفته بیانگر این است که بین مؤلفههای مهارتهای اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر و دختر با نیازهای ویژه (استثنایی)، همبستگی و رابطه معنادار مثبتی وجود دارد (p<0.05). یافتههای پژوهش صورت گرفته بیانگر تأثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان با نیازهای ویژه (استثنایی) است. بنابراین پیشنهاد میشود با طراحی واجرای آموزش مهارتهای اجتماعی جهت بهبود سازگاری اجتماعی این گروه از دانش آموزان اقدام گردد.

مطالعه جنبش های نوپدید دینی از جمله مسائل پرتکرار در مطالعات اجتماعی امروز محسوب می شود. رشد بالای این گروه ها در شصت سال اخیر، به خصوص در جوامع غربی، باعث بروز سؤال هایی زیادی شده است. برای درک بهتر کارکرد این گروه ها می توان به بررسی زمینه های شکل گیری و گسترش آن ها پرداخت. نوشتار حاضر به همین منظور بعد از معرفی کلی پدیده مورد بحث و تشریح مباحث پیرامونی، به نوعی بررسی تاریخی- تحولی می پردازد تا نشان دهد چگونه در یک فرایند دیالکتیک وار با افول کلیسای کاتولیک (تز) و بحران معنایی ایجاد شده (آنتی تز)، شکل گیری جنبش های نوپدید دینی (سنتز) به عنوان نوعی کارکرد عمل کرده است. همچنین مسائلی از قبیل مهاجرت، کثرت گرایی فرهنگی و حکومت لیبرال دموکراسی نیز به عنوان عوامل گسترش دهنده این جریانات مورد توجه خواهد بود.