مطالعات تجربی حسابداری مالی (مطالعات حسابداری سابق)

باتوجه به مزایای روابط سیاسی برای شرکت ها و نیاز کمتر شرکت های با ارتباطات سیاسی گسترده برای پاسخگویی به فشارهای بازار برای افزایش کیفیت اطلاعات انتظار می رود چنین شرکت هایی اطلاعات حسابداری با کیفیت پایین تری ارائه کنند. از آنجا که دولت در اقتصاد ایران نقش های گسترده ای دارد، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ارتباطات سیاسی بر کیفیت اطلاعات حسابداری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا اطلاعات 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1396-1389 برای تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. وقوع تجدید ارائه صورت های مالی و شدت تجدید ارائه به عنوان سنجه هایی از پایین بودن کیفیت اطلاعات حسابداری به کار گرفته شد. به منظور دست یابی به اهداف پژوهش دو فرضیه تدوین و از روش رگرسیون لجستیک و رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون آن ها استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ارتباطات سیاسی بر وقوع و شدت تجدید ارائه صورت های مالی به گونه ای مثبت تأثیرگذار است. از این رو، چنین نتیجه گیری می شود که کیفیت اطلاعات حسابداری شرکت ها تحت تأثیر روابط سیاسی آن ها قرار می گیرد.

رفتار گروهی سرمایه گذاران یکی از پدیده های مورد توجه پژوهشگران حوزه مالی است. رفتار گروهی باعث افزایش نوسان قیمتها در بازارهای مالی شده و منجر به فاصله گرفتن سهم از ارزش ذاتی آن می گردد. این پدیده در سالهای گذشته در داخل کشور نیز مورد آزمون قرار گرفته است و شواهدی مبنی بر وجود آن در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد. در عین حال اندکی از پژوهش ها  به بررسی این موضوع پرداختند که آیا تمایز بین ویژگیهای سهام بر رفتار گروهی سهامداران آن تأثیر می گذارد یا خیر. در این مطالعه به ریسک غیرسیستماتیک به عنوان یکی از عوامل احتمالی تشدید کننده رفتار گروهی پرداخته می شود. به علاوه تأثیر ریسک غیرسیستماتیک بر رفتار گروهی در بازار هیجانی و نیز بازار صعودی و نزولی به طور مجزا مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد در شرایط بازار هیجانی نزولی، ریسک غیرسیستماتیک سهم بر تشدید رفتار گروهی سهامداران آن تأثیرگذار بوده است. به علاوه در سهام با ریسک غیرسیستماتیک پایین تر، رفتار گروهی بیشتر در بازار نزولی دیده شده است. این مطالعه با استفاده از داده های شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1388 تا 1394 انجام شده است.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه خوانایی گزارش های مالی و هم زمانی قیمت سهام با نقش تعدیل گر مالکیت نهادی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و دوره زمانی آن نیز شامل سال های 1394 تا 1398 و نمونه برگزیده متشکل از 171 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با روش حذف سیستماتیک است. برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از طریق داده های پانلی از روش رگرسیون حداقل مربعات معمولی در نرم افزار Eviews استفاده شد. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد بین ناخوانایی گزارش مالی و هم زمانی قیمت سهام، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، مالکیت نهادی به عنوان متغیر تعدیل گر، رابطه ناخوانایی گزارش مالی و هم زمانی قیمت سهام را به گونه منفی تعدیل می کند. افزون بر آن، اثر تعدیل گر متغیر عدم تقارن اطلاعاتی بر رابطه ناخوانایی گزارش مالی و هم زمانی قیمت سهام، مثبت و معنادار است. با توجه به یافته های پژوهش، لازم است از یک سو بررسی شود که خوانایی گزارش مالی بر چه مواردی اثرگذار است. از سوی دیگر در راستای بهبود بازار، به موارد اثرگذار بر هم زمانی قیمت سهام توجه بیشتری نمود.

شرکت ها گاهی به تدوین گزارش های مالی متقلبانه در راستای تقلب مالیاتی می پردازند. هدف این پژوهش، ترکیب ابزارهای داده کاوی و هوش مصنوعی همراه با الگوریتم های فراابتکاری جهت تبیین و بهینه سازی مدلی در شناسایی تقلب و فرار مالیاتی با به کارگیری ظرفیت گزارش های مالی است. نشانگرهای کیفی و کمی گزارش های مالی 1056 سال- شرکت بورس اوراق بهادار تهران از 1385 تا 1398 در رویکرد کلاسیک بررسی و جهت تبیین مدل در سیستم استنتاج فازی–عصبی تطبیقی به کارگرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که در بهینه سازی با الگوریتم ژنتیک، الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات و الگوریتم تکامل تفاضلی، الگوریتم ازدحام ذرات، بهینه ترین مدل را حاصل نموده و در بررسی با داده های آزمایشی و آموزشی کاراترین الگوریتم است. نتایج حاکی از این است که به کارگیری الگوریتم های بهینه سازی مختلف در رویکرد داده کاوی، سبب افزایش قدرت پیش بینی مدل شناسایی گزارشگری مالی- مالیاتی متقلبانه می گردد.

امروزه همراه با تغییرات سریع و مداوم در بازارهای کسب و کار تعداد رو به رشدی از شرکت ها برای تداوم سودآوری و به منظور افزایش اهمیت ماندگاری و پایداری درازمدت مالی، متنوع سازی را با تغییر تجارت خود به بخش های محصول جدید یا بازارهای جهانی پیاده کرده اند. ازطرفی افزایش تنوع محصولات، پوشش تقاضای غیرقطعی مشتریان، مدیریت موجودی ها و اقدام به هنگام از موارد با اهمیت در شرکت های تولیدی بوده است. براین اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر استراتژی متنوع سازی بر عملکرد موجودی که یکی از موضوعات مدیریت عملیات بوده با در نظرگرفتن افراز تنوع به مرتبط، غیر مرتبط و بین المللی بوده است. جامعه آماری بررسی شده مشتمل بر کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1388-1397 بوده و نمونه گیری به روش غربالگری صورت گرفته است و تعداد شرکت های مورد کاوش در نمونه نهایی پژوهش به 120 شرکت رسید و فرضیه ها به روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج حاصله نشان داده است که متنوع سازی مرتبط و بین المللی تاثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد موجودی داشته است. هم چنین یافته ها حاکی از آن بوده است که متنوع سازی غیر مرتبط دارای اثر معکوس بر عملکرد موجودی بوده اما، این رابطه از لحاظ آماری معنادار نبوده است. بر پایه نتایج اکتساب شده، افزایش در تنوع مرتبط و بین المللی محصولات با اتکا به موجودی احتیاطی بالاتر افزایش در فروش را در پی داشته است. به علاوه، علت معنادار نبودن تاثیر متنوع سازی غیر مرتبط بر عملکرد موجودی را می توان ناشی از هزینه های مربوط به تولید و برنامه های بازاریابی محصولات تولیدی بیان نمود.

در پژوهش حاضر به بررسی واکنش بازار به تجدید ارزیابی بنگاه های بورسی در ایران می پردازیم. به این منظور، ابتدا واکنش بازار به خبر تجدید ارزیابی دارایی ها را تخمین می زنیم و سپس به بررسی دلایل احتمالی واکنش بازار به تجدید ارزیابی می پردازیم. تجدید ارزیابی دارایی ها با بهبود برخی نسبت های مالی می تواند دسترسی بنگاه به تسهیلات مالی را بهبود دهد؛ از سوی دیگر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی بنگاه ها با انتشار سهام جایزه و در نتیجه، افت قیمت تئوریک سهم همراه است. این افت ظاهری قیمت سهم می تواند به دلیل وجود توهم پولی منجر به اقبال سهامداران شود. به منظور بررسی تاثیر هر یک از این دو عامل، از رگرسیون سطح مقطعی بازده تجمعی غیرعادی هر بنگاه بر روی متغیرهای نماینده از هر عامل استفاده می کنیم. برای فهم بهتر علت واکنش بازار، این مساله را بررسی می کنیم که آیا بنگاه هایی که تجدید ارزیابی کرده اند توانسته اند تسهیلات بیشتری دریافت کنند یا هزینه مالی خود را کاهش دهند. به این منظور از داده تابلویی بنگاه های بورسی بین سال های 1390 تا 1398 در خصوص شدت استفاده از تسهیلات مالی، هزینه مالی، سرمایه گذاری و نسبت بدهی به دارایی استفاده کرده و در یک رگرسیون با در نظر گرفتن اثرات ثابت بنگاه و سال، اثر تجدید ارزیابی دارایی ها بر دسترسی بنگاه به تسهیلات مالی را بررسی می کنیم. طبق یافته ها، کاهش قیمت تئوریک می تواند به عنوان عامل توضیح دهنده ی واکنش بازار در نظر گرفته شود. تخمین های به دست آمده بی تاثیر بودن تجدید ارزیابی دارایی ها بر دسترسی بهتر بنگاه به تسهیلات مالی را نشان می دهند؛ در واقع،  فرضیه ی دسترسی بهتر به تسهیلات مالی نمی تواند واکنش بازار را توضیح دهد.  

ریسک سقوط قیمت سهام یکی از موضوعات مورد توجه تحقیقات حوزه بازار سرمایه است . از آنجایی که رسالت اصلی نهادهای ناظر بر بازار سرمایه، صیانت از حقوق سرمایه گذارا ن است بررسی عوامل موثر بر ریسک سقوط سهام همواره مورد توجه بوده است. کیفیت گزارشگری مالی و الگوهای مدیریت سود، مهمترین ابزار در اختیار نهادهای ناظر است که می تواند به آنها در مدیریت ریسک سقوط سهام یاری رساند و به همین سبب در این تحقیق به ان پرداخته شد. الگوهای مدیریت سود شامل مدیریت سود ازطریق اقلام تعهدی و مدیریت سود واقعی می شوند. جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است و نمونه پژوهش نیز با لحاظ برخی ویژگی ها ( شامل 167 شرکت ) در بازه زمانی 1391 الی 1397 انتخاب شد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی – همبستگی است و فرضیه های پژوهش با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته آزمون شدند. نتایج پژوهش نشان داد الگوی مدیریت سود تعهدی با ریسک سقوط سهام رابطه دارد و کاربست مدیریت سود از طریق اقلام تعهدی ریسک سقوط قیمت سهام را افزایش می دهد. در حالیکه چنین موضوعی در خصوص مدیریت سود از طریق فعالیت های واقعی صادق نیست؛ به گونه ای که، کاربست این الگوی مدیریت سود با تغییرات منفی بازده های سهام رابطه ای ندارد. بعلاوه، کیفیت حسابرسی، رابطه الگوی مدیریت سود تعهدی با ریسک سقوط سهام را کاهش می دهد. در حالیکه ارتباط میان الگوی مدیریت سود واقعی و ریسک سقوط سهام از کیفیت حسابرسی اثر نمی پذیرد.