پژوهش در هنر و علوم انسانی

پژوهش در هنر و علوم انسانی

پژوهش در هنر و علوم انسانی سال پنجم اسفند 1399 شماره 9 (پیاپی 32) جلد اول

مقالات

۱.

تفسیر نقش زن در آثار عکاسی شادی قدیریان از منظر هرمنوتیک گادامر

تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۱۹
شادی قدیریان عکاس زن ایرانیست که زن ایرانی در بیشتر مجموعه هایش به زندگی زنان و دغدغه های زنانآن ها می پردازد و معتقد است باید فهم آثارش به مخاطب واگذار شود، از اینرو در این مقاله تلاش شده تا به تفسیر نقش زن در آثار عکاسی قدیریان با منظر هرمنوتیک گادامر پرداخته شود؛ این پژوهش از نوع کاربردی، به شیوه ی توصیفی- تفسیری و شامل جامعه آماری 8 نمونه عکس از آثار قدیریان است. فرض مقاله پژوهش قابلیت خوانش هرمونتیکی مولفه های حضور زن در عکس های قدیریان را مطرح می کند و نتیجه نشان می دهد بر اساس هرمنوتیک فلسفی گادامر ، خوانش های متفاوت از یک اثر به پایان نمی رسد و مخاطب با پیش داوری های خود با آن مواجه می شود. عکس، افق خود را دارد و مخاطب با آن افق وارد گفتگو می شود، گفتگو میان مخاطب و اثر سبب می شود که او هر بار با افق جدیدی به سراغ عکس برود و فهم جدیدی از آن حاصل شود. از آنجا که فهم اثر ارتباط مستقیمی با زمان حال مخاطب دارد، هر مخاطب به فهمی متفاوت از عکس دست می یابد و از آن معناهای متعدد حاصل می شود و هر خواننده در خلق معناهای جدید نقش دارد. از اینرو بر اساس سویه های فهم، زن در آثار قدیریان قابلیت نقد هرمونتیکی را دارد.
۲.

ظرفیت سنجی داستان های فولکلور خراسان شمالی در خلق شخصیت های انیمیشنی؛ مطالعه موردی: داستان حاتم طائی

تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۹
داستان های فولکلور هر خطه سرشار از آموزه ها و نگرش های مردمان آن سرزمین نسبت به هستی و پیرامون است که هرکدام دارای خصائص فرهنگی بی شمار می باشند. استان خراسان شمالی از جمله سرزمین هایی است که دارای فرهنگی پربار است و در حوزه ادبیات و فرهنگ شفاهی و عامه غنی بوده و در این حوزه آثار ارزشمندی دارد. بومی سازی و استفاده از داستان های قومی در جهت تولیدات هنری گوناگون از جمله انیمیشن علاوه بر حفظ این گنجینه ها، باعث می شود که مخاطب کودک و نوجوان با این آموزه های فرهنگی آشنا شود و با توجه به سبک زندگی ایرانی رشد کند. بنابراین تمرکز بر داستان های محلی هرمنطقه دارای اهمیت بوده و تحقیق در این زمینه امری مهم و ضروری می باشد. در این پژوهش سعی بر این است تا در ضمن بررسی ویژگی های شخصیت و قهرمان داستانی، ظرفیت خراسان شمالی در جهت خلق شخصیت های قهرمانی انیمیشن مورد تامل قرار گیرد. تحلیل و بررسی داستان های فولکلور برای شناسایی ظرفیت های موجود آن در جهت تولید داستان مناسب برای انیمیشن که مورد توجه نسل امروزی واقع شود شکل می گیرد.
۳.

واکاوی فقهی و حقوقی حدّ زنا (با نگاهی به مستندات قرآنی- روایی)

تعداد بازدید : ۸۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۰۰
جرم زنا در فقه اسلامی شیعی از جرایم مشمول حد می باشد. پس از انقلاب اسلامی سال 1357 ایران، حقوق ایران علی الخصوص حقوق جزایی بر مبنای فقه شیعه پایه ریزی شده است. در سال های پس از انقلاب قوانین جزایی مربوط به حدود اسلامی و علی الخصوص جرم زنا مورد بازنگری قرار گرفت. زنا به نزدیکی بین زن و مرد در شرایط تاهلی برای یک یا طرفین رابطه اطلاق می شود. در این مقاله به دنبال بررسی فقهی و حقوقی حد زنا و اقسام حد زنا و طرق اثبات آن و مجازات هایی که حقوق و قانون برای آن در نظر گرفته است، می باشیم. و به دنبال پاسخ به این پرسش می باشیم که احکام و آثار حد زنا از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران چیست؟ در این مقاله به استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و استفاده از منابع مختلف فقهی و حقوقی و قوانین مدون ایران پرداخته شده است. هدف از این تحقیق رسیدن به فهم دقیق و درست از حدود زنا و با به کارگیری آن برای رسیدن به جامعه ای پاک می باشد.
۴.

بررسی عناصر نوشتاری بر روی آثار شیشه ای ایران و مصر در قرون 7-3 ه.ق

تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۴۳۰
هنر شیشه گری با استقرار اسلام در ایران و مصر دورهای از تحول و شکوفایی را گذراند، به طوریکه آثار شیشهای بر جای مانده طی قرون 7-3 ه.ق از شاهکارهای هنر ایران و مصر در ساخت و تزیین شیشه محسوب میشوند. در تزیین این آثار از عناصر نوشتاری، هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی استفاده شده است. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین وجوه بصری و بیانی عناصر نوشتاری آثار شیشهای ایران و مصر صورت پذیرفته است. بنابراین سوال پژوهش حاضر این است که عناصر نوشتاری آثار شیشه ای ایران و مصر در قرون 7-3 ه.ق حاوی چه مضامینی بوده و با کدام شیوه و تکنیک اجرا شدهاند؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. 725 اثر شیشهای ایران و مصر در قرون مذکور به عنوان جامعه پژوهش تعریف شده که از این میان 28 اثر به روش نمونهگیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد آثار شیشهای ایران حاوی مضامین دعایی به خط کوفی بوده که با شیوه نقوش قالبی، تراش و کامئو اجرا شده است. علاوه بر دعای خیر، اسامی سفارشدهندگان به شیوههای تراش، حکاکی، نقوش قالبی، زرینفام و مینای روی شیشه بر روی آثار شیشهای مصر نقش بسته است.
۵.

واکاوی توتم و تابو در عناصر بصری دوران ایران باستان با تاکید بر دوران هخامنشی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۱۷۸۴
در این مقاله به بررسی آثار ایران باستان در زمینه توتم و تابو پرداخته شد که هدف از انتخاب این موضوع احیای نماد و نشانه های خفته در فرهنگ باستانی تاریخ ایران و یادآوری دوباره آن بود. نشانه هایی که اعتقادات و آداب و رسوم گذشتگان و یا به عبارتی دیگر ممنوعیت ها و توتم های فرهنگی ایران را خاطر نشان می کند، در این مقاله سعی بر آن بوده که به شناسایی عناصر بصری توتم و تابو در دوران ایران باستان بپردازد. روش پژوهش پیش رو به صورت کیفی و با رویکرد توصیفی تحلیلی است. نتایج پژوهش نشان داد که توتم در ایران باستان به سه وجه ماورایی، حیوانی و گیاهی دیده می شود و گه گاه نیروی طبیعی مانند باران و آب است که با همه ی گروه رابطه ویژه ای دارد. عناصر بصری توتم و تابو در ایران باستان پیرو عقاید فکری و فلسفی مردمان باستان اقوام ایرانی است که به صورت دینی و اساطیری و فلسفی و نیایشی و فکری بوده اند.
۶.

کاربرد پدیدارشناسی در پژوهش های مرتبط با دانش اشیاء و تجارب موزه ای

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
این مقاله با ارائه یک جهت گیری نوآورانه برای فعالیت های میدانی، به بررسی دیدگاهی میان رشته ای در پژوهش های مربوط به موزه پرداخته است. این بررسی با استفاده از مفهوم «دانش اشیا»، روش های شناختی که از تعامل انسان با اشیای فیزیکی ناشی شده است را توصیف و سپس مستندسازی قدرت اشیا برای تعریف مفهوم «تجربه زیسته» از زمان، مکان و هویت با یک دیدگاه کاربردی و نظری در مورد اشیا ملموس و رابطه آن ها با تجربه زیسته ارائه می شود. از طریق دانش اشیا، استدلال بر این است که موزه می تواند نفوذش را در بازدیدکنندگان بهتر درک کند. برای استفاده از این دیدگاه، پدیدارشناسی راهی برای کشف ارتباط میان تجارب فرد بازدیدکننده و اشیا موزه ای ارائه می دهد و متخصصان امر را در درک بهتر معنای موزه ها و ارتباط آن ها با دنیای انسانی ما یاری می کند. در این فرآیند، درگیر شدن مجدد با موزها به لحاظ شناختی مورد بررسی قرار می گیرد. همگرایی دانش اشیا و پدیدارشناختی نه تنها مسیرهای جدید و مهیجی را برای توسعه مطالعات میان رشته ای مرتبط با موزه ها ارائه می کند بلکه به طور همزمان درک ما از تجربه انسانی را نیز بهبود می بخشد.
۷.

مطالعه تحلیلی نقشمایه های دارایی بافی یزد از منظر نشانه شناسی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۵۳
یکی از هنرهای نساجی سنتی ایران، دارایی بافی است که هر چند پیش تر در برخی از شهرهای ایران دارایی تولید می شده اما امروزه تولید آن فقط در شهر یزد محدود شده است. دارایی بافی همان ایکات است. ایکات کلمه ای است مالایایی به معنای گره زدن و رنگ نمودن که به فارسی به آن دارایی می گویند و روشی است قدیمی برای منقوش نمودن پارچه که عبارت است از رنگ نمودن نخ های پارچه قبل از بافت. منحصربه فرد بودن این پارچه به نوع رنگرزی و ایجاد طرح در بخش تاری آن وابسته است. هم اکنون در یزد تعدادی هنرمندان قدیمی دارایی تاری تولید می کنند که تولیدات آن ها اغلب رومیزی و رولحافی و روسری می باشد. در این مقاله بر آنیم تا به مطالعه و تحلیل نقشمایه های دارایی بافی شهر یزد از طریق نشانه شناسی بپردازیم و مبنای شکل گیری این نقوش را تعیین کنیم. این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و به روش گردآوری کتابخانه ای و تحقیقات میدانی مدون شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بیش ترین تولیدات دارایی بافی در شهر یزد، به عنوان رولحافی، رومیزی، بقچه، لنگ (دستمال یزدی) و پرده بوده است و معروف ترین کاربرد پارچه دارایی چادر شب دارایی است که در نوع خود منحصربه فرد است. نتایج این پژوهش نشان داد که نقشمایه های دارایی بافی یزد عبارت است از: سرو، طاووس، لوزی، راه راه، ابر، باد، مثلث و مربع. از منظر نشانه شناسی این نقشمایه ها تنها به فرم مختص نمی شود، بلکه هر یک از این نقوش، حاوی مفاهیم و مضامینی است که ریشه در هنر و فرهنگ ایرانی دارد. به عبارتی نقشمایههای دارایی بافی یزد دارای لایه های گوناگونی است که در لایه اول، نقشمایه ها به صورت اشکال و فرم ها دیده می شود و در لایه های بعدی، مفاهیم و گفتمان های مربوطه بیان می شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۴