«سلامت روان»، مفهومی روان شناختی است که مورد توجه پژوهش های دینی قرار گرفته است. هدف این پژوهش، ارائه یک مدل مفهومی در سلامت روان از طریق شناسایی و بررسی مفاهیم مرتبط به حوزه سلامت و مرض در منابع اسلامی بود که با روش تحلیل مفهومی محتوایی انجام شد. ده مفهوم مرتبط شناسایی شد. برای مقایسه بین مفاهیم، ابتدا هر یک از آنها در هفت شاخص تحلیل شد، سپس ارتباط آنها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، با شناسایی عناصر کلیدی، مدل پیشنهادی سلامت روان ارائه شد. یافته ها نشان داد که از تحلیل و ارتباط شناسی پنج مفهوم حوزه سلامت و شش مفهوم حوزه بیماری، سه عنصر کلیدی «توانمندی»، «معیارپذیری توحیدی»، و «سازش پذیری توحیدی» به دست می آید که از ترکیب دو عنصر اخیر، با محوریت توانایی؛ به چهار سنخ در سلامت می توان دست یافت که عبارتند از: «عدم سلامت»، «سلامت ناکامل»، «سلامت»، و «سلامت کامل». هر یک از سنخ ها با بخشی از مفاهیم اسلامیِ حوزه سلامت و بیماری قابل تبیین خواهند بود.
در این پژوهش، اثربخشی آموزش مثبت نگری، با تأکید بر آیات قرآن بر شادکامی و اضطراب اجتماعی، دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش، طرح تحقیق نیمه تجربی از نوع پیش آزمون پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. 26 دانش آموز، با روش تصادفی خوشه ای انتخاب شده و به تصادف در دو گروه آزمون (13 نفر) و گروه گواه (13 نفر) قرار گرفته اند. مداخله به مدت ده جلسه، برای گروه آزمون انجام شد. پرسش نامه روان درمانی مثبت گرا، برای سنجش شادکامی (رشید) و پرسش نامه اضطراب اجتماعی (واتسون و فرند)، در جلسات پیش آزمون و پس آزمون در دو گروه اجرا شد. نتایج نشان داد که کاربرد مثبت نگری، با تأکید بر آیات قرآن موجب افزایش شادکامی و کاهش اضطراب اجتماعی، دانش آموزان دختر گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل شد (001/0p<)، که با توجه به نتیجه آزمون پیگیری، از ثبات لازم برخوردار بود. بنابراین، می توان از آموزش مثبت نگری، با تأکید بر آیات قرآن، برای افزایش شادکامی و کاهش اضطراب اجتماعی افراد استفاده کرد.
این پژوهش، با هدف تهیه نسخه کوتاه مقیاس دینداری بر اساس فرم بلند مقیاس دینداری صورت گرفت. نمونه پژوهش، 4000 نفر از دانشجویان شهر تهران بود که با بهره گیری از نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. نتایج تحلیل آیتم و تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی نشان داد مقیاسی با 36 آیتم، دارای بهترین ساختار به لحاظ روان سنجی است که بیشترین برازش و مناسبت را با الگوی نظری سه مؤلفه ای آن دارد. ضرایب اعتبار آیتم ها، خرده مقیاس ها و کل مقیاس مدل سه مؤلفه ای نسخه کوتاه شده نشان داد که کلیه زیرمقیاس ها از ضرایب مناسب همگونی برخوردارند. مقدار آنها 92/0 برای باور دینی، 81/0 برای عواطف دینی و 91/0 برای رفتار دینی است. بررسی ضرایب همبستگی نمره آیتم ها، با نمره کل زیرمقیاس مربوطه نشان می دهد که این ضرایب بین 41/0 (آیتم 37) و 77/0 (آیتم 25) متغیر است. به این نسخه از ابزار، پنج آیتم وانمود اجتماعی نیز اضافه شد. ابزار نهایی با 40 آیتم از ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی مناسب برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری روا و معتبر در پژوهش ها استفاده کرد.
هدف این پژوهش، مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، با درمان مبتنی بر معنویت، بر میزان شادکامی، بهزیستی روان شناختی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواسی جبری بوده است. طرح پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی به صورت پیش آزمون پس آزمون و پیگیری است. جامعه آماری، کلیه زنان دارای اختلال وسواسی جبری، اصفهان بوده اند که با روش نمونه گیری در دسترس، 45 آزمودنی انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل، تقسیم شدند. دو گروه آزمایش، در هشت جلسه دو ساعته، گروه درمانی دریافت کرده اند. آزمودنی ها در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، پس از یک ماه با پرسش نامه های شادکامی آکسفورد، بهزیستی روان شناختی ریف و کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته های حاصل از داده های آماری نشان داد که هر دو مداخله مؤثر، اما اثربخشی درمان مبتنی بر معنویت، در مقایسه با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهزیستی روان شناختی، شادکامی و کیفیت زندگی بالاتر بوده است.
این پژوهش، به بررسی رابطه توکل به خدا و تحمل پریشانی، با کیفیت زندگی در بین دانشجویان دانشگاه پیام نور استان قم در سال 1394 می پردازد. روش پژوهش، از نوع توصیفی همبستگی و جامعه آماری، کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور بودند که 397 نفر از آنان به صورت خوشه ای تصادفی انتخاب شد. از پرسش نامه توکل به خدا، تحمل پریشانی و کیفیت زندگی استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین توکل به خدا و تحمل پریشانی با کیفیت زندگی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین، توکل به خدا و تحمل پریشانی، تغییرات در نمره های کیفیت زندگی را پیش بینی کردند. با توجه به این یافته ها، می توان گفت: دو متغیر توکل به خدا و تحمل پریشانی در کیفیت زندگی دانشجویان سهم مهمی دارند.
از موضوعاتی که سلامت عمومی را تحت تأثیر قرار می دهد، اعتقادات دینی و بخشش در روابط بین فردی است. این پژوهش با هدف تبیین سلامت عمومی، بر اساس عمل به اعتقادات دینی و بخشش انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان، در سال تحصیلی 96-95 بود که از میان آنان، 384 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این مطالعه، شامل مقیاس های عمل به اعتقادات دینی، بخشودگی بین فردی و سلامت عمومی بود. یافته های حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین بخشودگی و عمل به اعتقادات دینی با سلامت عمومی رابطه مثبت و معنا دار وجود دارد (001/0p<). نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نیز نشان داد که عمل به اعتقادات دینی و بخشودگی، به طور معنا داری توان پیش بینی سلامت عمومی را دارند (001/0p<). این پژوهش، نقش اعتقادات مذهبی و بخشش در سلامت عمومی دانشجویان را مورد تأیید قرار می دهد. به نظر می رسد، این ویژگی ها می توانند در رسیدن به سلامت روانی و جسمی افراد نقش بسزایی داشته باشند.
این پژوهش، به منظور بررسی ارتباط بین سرسختی روان شناختی و نگرش مذهبی با امیدواری، در بیماران قلبی عروقی انجام شد. این پژوهش، یک طرح توصیفی از نوع همبستگی بود که تعداد 196 نفر بیمار قلبی عروقی در مرکز درمانی شهرستان بجنورد با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از پرسش نامه های سرسختی روان شناختی اهواز (AHI)، مقیاس نگرش مذهبی (RAS) و امیدواری (AHS) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین سرسختی روان شناختی، نگرش مذهبی و امیدواری، رابطه معناداری (01/0>P) وجود دارد. در تحلیل رگرسیون، سرسختی روان شناختی و نگرش مذهبی توانستند به طور معناداری امیدواری را پیش بینی کنند (01/0>P). همچنین، از بین مؤلفه های نگرش مذهبی خرده مقیاس های مباحث اجتماعی، جهان بینی و باورها، عبادات و علم و دین قوی ترین پیش بینی کننده امیدواری در بیماران قلبی عروقی بودند (01/0>P). هر چه میزان سرسختی روان شناختی و نگرش مذهبی بیماران قلبی عروقی بیشتر باشد، امیدواری آنان افزایش خواهد یافت.
