روانشناسی و دین

هدف پژوهش حاضر آن است که با استفاده از آموزه های دینی، الگوی جدیدی با نگرش به متون دینی برای مطالعه شخصیت ارائه کند؛ الگویی که بر اساس آن بتوان ساخت، پدیدآیی و تحول شخصیت را تبیین کرد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی بوده که ابتدا به شناسایی مفاهیم اساسی الگو در متون دینی پرداخته، سپس ارتباط این مفاهیم با یکدیگر در چارچوبی منطقی بررسی شده تا مؤلفه های اصلی ساخت شخصیت به دست آید. یافته های پژوهش، حکایت از آن دارد که مفاهیم اساسی به دست آمده از متون دینی عبارت اند از: نفس، فطرت، عقل، جهل و قلب. نتایج پژوهش نشان میدهد که نفس بیانگر ساخت اولیه شخصیت است که درون خود، عناصری فطری و غریزی را دارد. این عناصر در تعامل با یکدیگر قرار میگیرند، سپس کل ارگانیزم با عوامل محیطی تعامل بر قرار میکند. این تعامل دو سویه جنبه کنش وری و پویشی شخصیت را نشان میدهد و حاصل آن پدیدآیی شخصیت است.

هدف این پژوهش تعیین میزان اثربخشی آموزش زوج درمانی اسلام محور بر تعهد زناشویی زوجین شهر اراک بوده است. روش این پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه والدین دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر اراک در سال 1389ـ1390 بوده است. نمونة این پژوهش، 30 زوج از والدین دانش آموزان دبستان دخترانه شهر اراک بوده که به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (پانزده زوج) و کنترل (پانزده زوج) جایگزین شده اند. ابزار اندازه گیری، پرسش نامه تعهد زناشویی بوده است. متغیر مستقل، آموزش زوج درمانی اسلام محور بود که در هفت جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شده است. یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش تحلیل کواریانس تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد که آموزش زوج درمانی اسلام محور، تعهد زناشویی زوجین و ابعاد آن، یعنی تعهد شخصی، اخلاقی و ساختاری زوجین را افزایش داده است (001/0P<).

هدف این مقاله بررسی و مقایسه خانواده های سالم و آشفته در بهکارگیری آموزه های اسلامی خانواده محور در شهر اصفهان است. روش این پژوهش، زمینهیابی و جامعه آماری آن: 1. خانواده هایی که تاکنون به دادگاه خانواده مراجعه نکرده و قصد مراجعه هم نداشته و از زندگی خود اظهار رضایت میکردند همچنین خانواده هایی که تاکنون هیچ عضوی از آنها به زندان نرفته بود، به عنوان خانواده سالم تلقی شد، 2. خانواده هایی که در پنج سال اخیر به دادگاه خانواده مراجعه کرده و نیز در پنج سال اخیر عضوی از آنها به علت بزهکاری، مواد مخدر، جرایم اقتصادی و... در زندان به سر میبرد به عنوان خانواده آشفته در نظر گرفته شد. نمونه این پژوهش دویست خانواده سالم و دویست خانواده آشفته بوده و به صورت در دسترس انتخاب شده اند. به وسیله پرسش نامه محقق ساخته با نام (رفتار دینی در خانواده) مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون t تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد که تفاوت میانگین بین دو گروه خانواده سالم و آشفته در تمامی خرده مقیاس ها معنادار است. همچنین t به دست آمده در تمامی ریزمؤلفه ها در سطح ( 01/0> p ) معنادار است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی جهت گیری دینی (درونی و بیرونی) با سلامت روان و باورهای غیرمنطقی انجام شده است. جامعة آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی بوده اند. نمونه ای به حجم 216 نفر به پرسش نامه های سلامت عمومی، باورهای غیرمنطقی اهواز و جهت گیری دینی (درونی و بیرونی) آلپورت پاسخ داده ا ند. داده ها با شاخص های آماری، چون میانگین، انحراف معیار، همبستگی، رگرسیون، و تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل شده اند. نتایج نشان میهد که جهت گیری دینی درونی رابطه منفی و معناداری با خرده عامل بیمسئولیتی هیجانی دارد و نیز رابطه مثبت و معناداری بین جهت گیری دینی درونی و سلامت روان وجود دارد که این دو رابطه قادر به پیش بینی هستند. همچنین جهت گیری دینی درونی و بیرونی به ترتیب رابطه های مثبت و منفی معناداری با نشانه های اضطراب داشته که این رابطه قابل پیش بینی است و عامل های باورهای غیرمنطقی میتوانند سلامت روان دانشجویان را پیش بینی کنند. آزمون مانووا نشان میدهد که تفاوت معناداری بین دانشجویان زن و مرد، کارشناسی و کارشناسی ارشد از لحاظ جهت گیری دینی وجود ندارد. درمجموع میتوان گفت تنها جهت گیری دینی درونی میتواند سلامت روان و باورهای غیرمنطقی را بهبود بخشد.

هدف این مطالعه تعیین متغیرهای مرتبط با جذب دانش آموزان به نماز جماعت از نظر عوامل مدرسه در دورة تحصیلی متوسطه است. نمونة این مطالعه 247 نفر از عوامل مدرسه بوده است که به روش نمونه گیری چندمرحله ای از بین کلیه عوامل مدرسه (معلمان، مربیان، امامان جماعت، مدیران و معاونان) مقطع متوسطه در استان اردبیل در سال تحصیلی 89-90 انتخاب شده اند. در قالب روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی از پرسش نامه ارزشیابی عوامل مرتبط با گرایش دانش آموزان به نماز جماعت مدرسه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان میدهد که از نظر عوامل مدرسه، هفت عامل، بارعاملی معنا دار داشته و به ترتیب اولویت، عامل حسن روابط معلمان و مربیان و سپس امکانات فیزیکی مدرسه و نمازخانه، ایمان فردی ـ خانوادگی، همسالان، وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی خانواده، تبلیغات رسانه ها و جنسیت و پایه تحصیلی در گرایش دانش آموزان به نماز جماعت مدرسه اهمیت دارند.

پژوهش با هدف بررسی رابطه قدردانی از خدا با عامل های شخصیت، بهزیستی و سلامت روانی انجام شده است. در پژوهش اول، 189 دانشجو به خزانه بین المللی گویه های شخصیت، مقیاس های بهزیستی روان شناختی ریف، مقیاس رضایت از زندگی، مقیاس شادی فاعلی، و پرسش نامه قدردانی از خدا پاسخ دادند. در پژوهش دوم، 130 دانشجو به نسخه کوتاه خزانه بین المللی گویه های شخصیت، مقیاس اضطراب و افسردگی، و پرسش نامه قدردانی از خدا پاسخ دادند. نتایج پژوهش اول، نشان میدهد که قدردانی از خدا با همه مؤلفه های بهزیستی روان شناختی، بهزیستی فاعلی، و شخصیت (به جز خودمختاری و برون گرایی) همبستگی مثبت دارد. نتایج پژوهش دوم نیز نشان میدهد که قدردانی از خدا با وظیفه شناسی و ثبات هیجانی رابطه مثبت و با افسردگی و اضطراب رابطه منفی دارد. این یافته ها نقش مثبت قدردانی از خدا را در بهزیستی و سلامت روانی روشن ساخته است.

تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطة سطح حرمت خود با همدلی دانش آموزان مقطع سوم دوره راهنمایی و با استفاده از روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را دانش آموزان مقطع سوم راهنمایی بخش روزانه شهر قم از هر دو جنس (مذکر و مؤنث) تشکیل میدهند. از تمام جامعه آماری، تعداد 220 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. شایان توجه است که در این تحقیق، از نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که: رابطة معناداری بین متغیرهای حرمت خود و همدلی، وجود ندارد، اما متغیر حرمت خود و زیرمقیاس هایش، رابطة منفی و معناداری با زیرمقیاس اندوه شخصی و رابطه مثبت و معناداری با زیرمقیاس دیدگاه پذیری دارند. این پژوهش نشان میدهد که جنسیت، با میزان همدلی رابطه داشته و میزان همدلی دختران بیش از پسران است.