روانشناسی و دین

هدف پژوهش حاضر آزمون این فرضیه است که آیا می توان بر اساس منابع اسلامی ابزاری ساخت که شادکامی افراد را بسنجد؟ آیا بین آموزه های دینی (اگر به صورت شاخص های قابل اندازه گیری تبدیل شوند) در حوزه شادکامی، با شادکامی روان شناختی رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش به بررسی این رابطه در 143 نفر از دانشجویان مرد و زن مشغول به تحصیل در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه قم پرداخته است. بدین منظور، پرسش نامه ای از مؤلفه های شادکامی در آیات و روایات معصومین(علیهم السلام) تهیه، اعتباریابی و همراه با پرسش نامه شادکامی فوردایس در گروه نمونه اجرا شد. داده ها با استفاده از روش همبستگی گشتاوری پیرسون، آزمون لوین و تی مستقل، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند بین شادکامی اسلامی و شادکامی روان شناختی رابطه معنادار مثبت وجود دارد. بنابراین، این نتایج، می توان بر اساس منابع معتبر اسلامی ابزاری ساخت که شادکامی افراد مذهبی و غیرمذهبی را بسنجد. همچنین می توان مداخله هایی ترتیب داد تا سبک زندگی افراد افسرده به شکلی با تمرین مؤلفه های شادکامی دینی تغییر کند.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین خوش بینی سرشتی و خوش بینی از دیدگاه اسلام با رضایت مندی از زندگی است. فرضیه های پژوهش حاضر این است که بین متغیرهای مزبور رابطه معنادار وجود دارد و خوش بینی اسلامی در حد قوی تری می تواند رضایت از زندگی را پیش بینی کند. به منظور آزمون این فرضیه ها، تعداد 269 نفر (122 نفر دانش پژوه)، (کارمند 55 نفر) و (دانشجو 92 نفر) به صورت تصادفی خوشه ای و ساده در پژوهش مشارکت داده شدند. شرکت کنندگان آزمون رضایت از زندگی (SWS)، آزمون جهت گیری زندگی (LOT) و پرسش نامه محقق ساخته خوش بینی اسلامی را پاسخ دادند. داده ها با نرم افزار SPSS تحلیل شدند. یافته ها نشان می دهند که، بین خوش بینی سرشتی، خوش بینی از دیدگاه اسلام و رضایت مندی، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین زنان و مردان از نظر رضایت مندی و هر دو نوع خوش بینی تفاوت معنادار وجود ندارد. بین گروه های سنی مختلف از نظر رضایت مندی تفاوت معنادار وجود ندارد. اما از نظر هر دو نوع خوش بینی، افراد جوان تر (15ـ25 سال) به طور معناداری از خوش بینی کمتری برخوردارند.

هدف اصلی این پژوهش ساخت و اجرای یک برنامه مداخله گری برای کاهش اختلال های برونی سازی شده، بر اساس متون دینی اسلام است. چگونگی و میزان اثربخشی این برنامه درمانی بر کودکان مبتلا به این اختلال، فرضیه این پژوهش را تشکیل می دهد. این پژوهش با توجه به دو مقوله فرهنگ ملی و بومی خانواده ها و همچنین مذهب آنها در فرایند درمانگری، الگوی جدیدی را معرفی کرده است تا اثربخشی این روش، بر اختلال های برونی سازی شده را بررسی کند. روش انجام این پژوهش از نوع طرح های «آزمایشی در قالب پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل» بود که در جامعه دانش آموزان پسر مقاطع چهارم و پنجم دبستان استان قم اجرا شد. پس از تحلیل داده ها، این نتایج به دست آمد که مداخله اسلامی ـ روان شناختی، در کاهش اختلال های برونی سازی شده تاثیر داشته و فرضیه پژوهش تایید شده است.

هدف این پژوهش، بررسی نتایج آموزش های حدیثی بر رضایت زناشویی بیست همسر (ده زوج) مراجعه کننده به مرکز مشاوره مؤسسه مطالعاتی مشاوره اسلامی در قم است که حاضر به فراگیری این آموزش ها شده اند. روش تحقیق، آزمایشی با گروه گواه و از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون بوده است. گروه آزمایش، متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بود که آموزش های روان شناختی مبتنی بر آیات و روایات اسلامی را دریافت کردند و گروه گواه نیز متشکل از بیست زوج دارای مشکلات زناشویی بودند که هیچ آموزشی دریافت نکردند. پس از مصاحبه تشخیصی و پیش آزمون، هریک از زوجین گروه آزمایش، در شش جلسه به صورت گروهی و یا انفرادی آموزش دیدند و به فاصله دو هفته پس از پایان آموزش، پس آزمون از آنها به عمل آمد. مقایسه یافته های دو گروه نشان داد که آموزش های روان شناختی یاد شده در بهبود روابط همسران و در نتیجه، رضایتمندی زناشویی آنها مؤثر است؛ و نیز به دست آمد که آموزش ها تاثیرات ماندگاری (در طول زمان) بر بهبود رضایتمندی زناشویی زوجین داشته است. همچنین، نتایج، گویای عدم تاثیر جنسیت بر اثربخشی آموزش های روان شناختی یاد شده است.

هدف این پژوهش تبیین رابطه دنیاگرایی و سلامت روان است. برای سنجش سلامت روانی از پرسش نامه (GHQ-28) که گلدبرگ و همکاران برای اولین بار آن را تنظیم کرده بودند، استفاده شد. برای سنجش دنیاگرایی با استفاده از منابع اسلامی یک پرسش نامه شصت سؤالی تهیه کردیم که روایی و اعتبار هر دو پرسش نامه در سطح بالا و قابل قبولی است. این دو پرسش نامه در جامعه طلاب و دانشجویان، و در یک نمونه 276 نفری اجرا شد. نتایج حاصل از پژوهش نشانگر رابطه منفی و معنادار بین دنیاگرایی و سلامت عمومی است. همچنین بین دنیاگرایی و نوع تحصیلات (حوزوی، دانشگاهی) رابطه مثبت و معنادار به دست آمد که از بالاتر بودن سطح دنیاگرایی در دانشجویان در مقایسه با طلاب حکایت دارد. بین دنیاگرایی و وضعیت تاهل (متاهل، مجرد) نیز رابطه مثبت و معنادار به دست آمد؛ به این معنا که دنیاگرایی در افراد مجرد بیش از افراد متاهل است. نمونه آماری از طریق روش تصادفی خوشه ای برگزیده شد. برای بررسی فرضیه‎های پژوهش و تجزیه و تحلیل داده‎های به دست آمده، از روش های آماری آزمون t همبستگی پیرسن، محاسبه واریانس و محاسبه ضریب اعتبار با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSS استفاده شد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه پایبندی به دعا و اضطراب، با توجه به متغیر های جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی انزلی پرداخته است. به همین منظور، تعداد دویست نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشگاه به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب، و به وسیله پرسش نامه میزان پایبندی به دعا و اضطراب سنج اشپلبرگر مورد آزمون قرار گرفتند. هدف این پژوهش تعیین رابطه بین میزان پایبندی به دعا و اضطراب در دانشجویان با توجه به متغیر های جمعیت شناختی بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین میزان پایبندی به دعا و اضطراب رابطه منفی (25/0 ـ = r) وجود دارد و بین سن و اضطراب در افراد معتقد به دعا، همبستگی منفی (26/0 ـ = r) وجود دارد. نتایج آزمون t و تحلیل واریانس بیانگر آن بود که بین جنسیت و اضطراب و گروه های تحصیلی علوم انسانی، فنی ـ مهندسی، علوم پایه و دانشجویان متاهل و مجرد، تفاوت از لحاظ آماری معنا دار نیست و بین دانشجویان بومی و غیر بومی از لحاظ اضطراب، تفاوت معنادار است.