علوم تربیتی از دیدگاه اسلام

هدف از تدوین مقاله حاضر، شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های مدیریت جهادی به منظور به کارگیری آن ها در سازمان های آموزشی بود. روش انجام پژوهش از نوع مطالعات کیفی با استفاده از روش تحلیل متن بود. جامعه آماری پژوهش، تمام مقالات برگرفته از پژوهش های کیفی مرتبط با حوزه مدیریت جهادی بود. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. همچنین با مروری بر نتایج پژوهش های کیفی در زمینه مدیریت جهادی، به شناسایی و طبقه بندی مؤلفه های احصاشده حاصل از نتایج این پژوهش ها پرداخته شد. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که مؤلفه های مدیریت جهادی احصاشده در پژوهش های مورد نظر، در قالب 11 مقوله ساخت جهادی، انعطاف پذیری، رابطه ولایی، مجاهدت محوری، مشارکت پذیری، تکلیف مداری، شایسته سالاری، تفکر پیشرو، معنویت محوری، رشدگرایی و استکبارستیزی با زیرمقولات مختلف طبقه بندی می شوند. نتایج این پژوهش می تواند در قالب راهبردهای تربیتی به منظور ارتقای عملکرد سازمان های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف از این پژوهش شناسایی تأثیر رهبری فضیلت گرا بر یادگیری سازمانی معلمان با میانجیگری استقلال شغلی در سال تحصیلی 96 1395 بود. روش تحقیق توصیفی همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمام معلمان مدارس ابتدایی استان همدان به تعداد 8567 نفر بود و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 368 آزمودنی انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه رهبری فضیلت گرا وانگ و هکت (2015)، استقلال شغلی ادوارد (2005) و یادگیری سازمانی گارسیامورالس و دیگران (2006) استفاده شد. برای تعیین روایی پرسش نامه ها از تحلیل عاملی تأییدی و برای سنجش میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که به ترتیب 93/0، 84/0 و 85/0 برآورد گردید. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزارهای آماری اس پی اس اس و لیزرل تحلیل شد. یافته ها نشان داد اثر مستقیم رهبری فضیلت گرا بر استقلال شغلی و یادگیری سازمانی، مثبت و معنادار است. به علاوه، اثر غیرمستقیم رهبری فضیلت گرا بر یادگیری سازمانی معلمان با میانجیگری استقلال شغلی، مثبت و معنادار است. از این نتایج چنین استنباط شد که مدیران مدارس می توانند با به کارگیری سبک رهبری فضیلت گرا و دادن استقلال شغلی، سبب ارتقای یادگیری سازمانی معلمان شوند.

هدف از نگارش این مقاله تبیین هدف غایی تربیت اخلاقی از منظر اسلام (آیات و روایات اخلاقی) بود. در این مقاله، با دو معیار «شناخت خدا به عنوان محور هستی» و «عمل به فرامین اخلاقی»، آیات و روایات انتخاب شد. روش پژوهش، روش اندراجی با رویکرد فلسفی بود و تحلیل داده ها و تفسیر آیات و روایات از نوع استقرایی بود که به طور مستمر و هم زمان با جمع آوری داده ها انجام شد. دراین پژوهش اهدافی واسطی؛ نظیر کسب منفعت ها و دوری از آسیب های دنیایی، نیل به مقام محبوب، نیل به مقام ابرار، نیل به مقام مخبتین و حریت اخلاقی به دست آمد. سپس این اهداف با استفاده از روش ارتباط اندراجی مفاهیم، طبقه بندی شد. یافته های پژوهش بیانگر آن بود که در پایین ترین سطح، کسب منفعت ها و دوری از آسیب های دنیایی (پیامد گرایی) و در بالاترین سطح، مقام عبادالرحمن (حریت اخلاقی) قرار دارد. عبادالرحمن، بندگان خاص خداوند که انجام اعمال اخلاقی را وظیفه خود می دانند نیازی به پیامدهای عمل اخلاقی ندارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی پدیدارشناسی شیوه های آموزش های مذهبی والدین به کودکان پیش دبستانی در شهرستان ارومیه در سال تحصیلی97 1396بود. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش کیفی از نوع پدیدار شناسی (توصیفی) بود. جامعه پژوهشی را والدین کودکان پیش دبستانی در شهرستان ارومیه تشکیل دادند که به روش هدفمند و بر مبنای اشباع داده تعداد 14 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای به دست آوردن اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به روش « کلایزی» صورت گرفت. یافته های تحقیق (شیوه های آموزش های مذهبی والدین) در 4 عامل اصلی و 16 عامل فرعی به شرح ذیل دسته بندی شدند: الگوسازی (شامل اعتقاد و التزام عملی والدین به اصول دین، رعایت فروع دین، رعایت آموزه های اسلامی در خانواده)؛ سبک زندگی (موقعیت سازی، میزگردهای مذهبی خانوادگی، رعایت فرهنگ اسلامی، روش های تربیت دینی)؛ رسانه های آموزشی (شامل استفاده از فیلم های آموزشی، نرم افزارهای مذهبی و قرآنی، انتخاب برنامه های مناسب رادیو و تلویزیون، کتاب و تلفن همراه)؛ حضور در اماکن و مناسبت های مذهبی ( شامل حضور در مساجد و شرکت در اعیاد و سوگواری های دینی به همراه فرزندان، شرکت در اعیاد و جشن های مذهبی، حضور در مراسم دینی و مذهبی(سوگواری پیامبران و ائمه و برنامه های رحلت و سفرهای زیارتی) ) بود. نتایج این پژوهش بیانگر لزوم توجه هرچه بیشتر والدین به مقوله آموزش های دینی و مذهبی با توجه به شکاف نسلی و تغییراتِ جدید جامعه در حوزه فرهنگی است.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین باورها و نگرش های دینی و سبک زندگی اسلامی با عملکرد شغلی معلمان مقطع ابتدایی در سال تحصیلی 96 1395 بود. روش تحقیق توصیفی هم بستگی بود. جامعه آماری تمام معلمان مقطع ابتدایی ( 100مرد، 152 زن) شهرستان بندرترکمن تشکیل می دهند که با روش تصادفی طبقه ای، 61 مرد و 92 زن برای نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسش نامه دین داری گلاک و استارک (1965)، سبک زندگی اسلامی کاویانی (1388) و عملکرد شغلی پاترسون (1970) و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون چندگانه و ضریب هم بستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین باورها و نگرش های دینی و سبک زندگی اسلامی با عملکرد شغلی معلمان به طور کلی رابطه وجود دارد و باورها و نگرش های دینی و سبک زندگی اسلامی هم زمان 79 درصد (ضریب تعیین 79 درصد) از واریانس، با نتایج هم خطی به ترتیب ۶۵/۳و ۰۴/۳ متغیر عملکرد شغلی معلمان را تبیین می کنند. همچنین، بین باورها و نگرش های دینی و ابعاد آن (اعتقادی، عاطفی، پیامدی، مناسکی و فکری) با عملکرد شغلی، بین سبک زندگی اسلامی با عملکرد شغلی و درنهایت بین باورها و نگرش های دینی و ابعاد آن با سبک زندگی اسلامی و ابعاد آن (زمان شناسی، امنیت دفاعی، تفکر و علم، سلامت روان، خانواده، مالی، اخلاقی، باورها، عبادی و اجتماعی) معلمان مورد مطالعه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. در نتیجه افرادی که از لحاظ باورها و نگرش های دینی و سبک زندگی اسلامی در سطح بالایی قرار دارند، عملکرد شغلی آنان مؤثر است .

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های تربیت اخلاقی دانش آموزان است که با تناظر میان نظریه های تربیت منش و رویکرد تربیت اسلامی انجام گرفت. روش انجام پژوهش تحلیلی استنتاجی است.در این پژوهش ابتدا به تحلیل رویکردهای تربیت منش، پرداخته و سپس  نتایج در تناظر با مفهوم اسلامی تربیت در نظریه باقری (1392)، بررسی شد. یافته ها نشان داد در نظریه های تربیت منش، تأکید بر پرورش شخصیت است؛ اما مسئله تربیت دائر بر «دیگرسازی» است. در مقایسه با آن روشن شد مفهوم تربیت اسلامی 1. به معنای «ربوبی شدن» است، 2. ناظر به«تحول درون» و «خودسازی» و امری «قائم به خود» است،3. نیاز به «بلوغ عقلانی» دارد و دوران قبل از رسش عقلانی «تمهید» است که با هدف پرورش «شاکله دانش آموزان» و آماده کردن آن ها برای دعوت «ربوبی» مورد توجه قرار گرفته است. 4. زیر بنای عمل معلم در فرایند تربیت اخلاقی دو امکان تربیتی «فطرت اخلاقی» و«هویت اجتماعی» (اجتماع اخوت محور) است. در پایان چنین نتیجه گیری شد توجه به تحقق و شکوفایی این مؤلفه های تربیت اخلاقی بر اساس دو مبنای «فطرت اخلاقی» و«هویت اجتماعی» در قلمرو وظایف معلم است که می تواند از طریق روش هایی که در تدریس و فعالیت های آموزشی و تربیتی خود دنبال می کند به آن دست یابد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش فرهنگی و هوش معنوی با هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اسلام شهر در سال تحصیلی 97 1396بود.این پژوهش به روش توصیفی هم بستگی انجام شد و جامعه آماری مورد مطالعه تمام دانشجویان ارشد دانشگاه آزاد اسلامی اسلام شهر به تعداد 2821 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 383 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل: پرسش نامه هویت اجتماعی ریچارد جنکینز (2008)، مقیاس هوش فرهنگی انگ و داین (2004) و مقیاس هوش معنوی کینگ (2008) بود. پایایی آن ها به ترتیب برابر با 90/. ،88/. و 88/. به دست آمد. جهت تحلیل داده ها از آزمون مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده شد. یافته ها حاکی از آن بود که هوش فرهنگی و هوش معنوی با هویت اجتماعی رابطه مستقیم و معنا داری دارد. چنین نتیجه گیری می شود با تقویت هوش فرهنگی و معنوی از طریق برنامه آموزش رسمی و غیر رسمی در سطح دانشگاه می توان گامی مهم در عرصه فرایند توسعه و تقویت فرهنگی جامعه برداشت.