فطرت اخلاقی

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه های تربیت اخلاقی دانش آموزان است که با تناظر میان نظریه های تربیت منش و رویکرد تربیت اسلامی انجام گرفت. روش انجام پژوهش تحلیلی استنتاجی است.در این پژوهش ابتدا به تحلیل رویکردهای تربیت منش، پرداخته و سپس  نتایج در تناظر با مفهوم اسلامی تربیت در نظریه باقری (1392)، بررسی شد. یافته ها نشان داد در نظریه های تربیت منش، تأکید بر پرورش شخصیت است؛ اما مسئله تربیت دائر بر «دیگرسازی» است. در مقایسه با آن روشن شد مفهوم تربیت اسلامی 1. به معنای «ربوبی شدن» است، 2. ناظر به«تحول درون» و «خودسازی» و امری «قائم به خود» است،3. نیاز به «بلوغ عقلانی» دارد و دوران قبل از رسش عقلانی «تمهید» است که با هدف پرورش «شاکله دانش آموزان» و آماده کردن آن ها برای دعوت «ربوبی» مورد توجه قرار گرفته است. 4. زیر بنای عمل معلم در فرایند تربیت اخلاقی دو امکان تربیتی «فطرت اخلاقی» و«هویت اجتماعی» (اجتماع اخوت محور) است. در پایان چنین نتیجه گیری شد توجه به تحقق و شکوفایی این مؤلفه های تربیت اخلاقی بر اساس دو مبنای «فطرت اخلاقی» و«هویت اجتماعی» در قلمرو وظایف معلم است که می تواند از طریق روش هایی که در تدریس و فعالیت های آموزشی و تربیتی خود دنبال می کند به آن دست یابد.

هدف مقاله حاضر دفاع از فطری بودن غالب گزاره های اخلاقی است. برای این کار لازم است به ادعا و استدلال های مخالفان فطری بودن هنجارهای اخلاقی پاسخ گفته شود. جسی پرینز از جمله فیلسوفان اخلاق است که تلاش کرده است با کمک برخی استدلال ها، فطری بودن هنجارهای اخلاقی را نفی کند. فهم رویکرد پرینز مبتنی بر شناخت نوع نگاه وی بر حقیقت فطرت و هنجار اخلاقی و منشأ آن هنجار است. وی معتقد است فنوشیپ روان شناختی p زمانی فطری است که از طریق مکانیسم های روان شناختی مختص به p حاصل شود. وی همچنین هنجارهای اخلاقی را تحت تأثیر عواطف و احساسات می داند، البته نه به این معنا که حقایق اخلاقی عین احساسات و عواطف باشند. در این مقاله ضمن تبیین اجمالی دیدگاه پرینز در مورد حقیقت فطرت و منشأ هنجارهای اخلاقی و نفی فطری بودن چنین هنجارهایی، تلاش می شود برخی نقدهای وارد بر این رویکرد بیان شود. برای نقد دیدگاه پرینز – به ویژه- از دیدگاه سوزان دویر و کاندرا سری پادا استفاده می شود. در نهایت به این نتیجه می رسیم که فطری بودن غالب هنجارهای اخلاقی قابل دفاع تر است، هرچند برخی هنجارهای اخلاقی نیز فطری نیستند.