مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی

مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی

مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره نهم زمستان 1395 شماره 1 (پیاپی 33) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

رشته ای، بینارشته ای و پسارشته ای؛ تغییر الگوهای رشته ای در زبان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۵۹۸
تغییر اصلی در پژوهش زبان، در اوایل قرن بیستم توسط سوسور آغاز شد که خود سبب پایه گذاری «زبان شناسی مدرن» شد. این پژوهش در بخش مرکزی زبان بود؛ یعنی نظام زبان به مثابه نظامی مستقل بدون اینکه هر چیزی خارج از زبان در نظر گرفته شود. در آن زمان که زبان شناسی مدرن از نظر ساختار و وظایف به وضوح تعریف شده بود، یکی از رشته های برجسته تأثیرگذار در علوم انسانی و اجتماعی به حساب می آمد. این موفقیت چشمگیری بود اما به قیمت مجزا کردن زبان از محیط اطراف و بیرون نگاه داشتنِ کاربر زبان و بافتی که زبان در آن به کار می رود از حیطه بررسی زبانی، به دست آمده بود. هرچند محققانی که ترجیح می دادند زبان را در حیطه وسیع تری بنگرند، این رویکرد را مورد انتقاد قرار دادند و به طور کلی از چشم زبان شناسانی که در آن زمان حلقه های زبان شناسیِ مسلط بودند، دور مانده بود، اما از دهه های اخیر قرن بیستم، تغییرات مهمی در مطالعات زبانی رخ داد. این تغییرات دوره جدیدی خلق کرد؛ دوره «زبان شناسی پسامدرن» که در آن پایه های نظری زبان شناسی مدرن مسئله مند شد و شیوه بررسی و مشاهده زبان اساساً بازسازی شد. این مقاله به شیوه شرح حال نویسی مروری بر چرخش زبانی از مدرنیسم به سوی پسامدرنیسم دارد و در این راستا مشخص خواهد کرد که دو شاخه اصلی زبان شناسی نظری و کاربردی در کدام نگرش پژوهشی قرار می گیرند: رشته ای، بینارشته ای یا فرارشته ای؟ به عبارت دیگر پژوهش های زبان شناسی در مورد چیست؟
۲.

ابعاد چند عملکردیِ آموزش فرهنگ: راهکار عملی و مدل آموزش زبان از منظر منظورشناسی و علم شناخت انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۵۵۵
تمرکز آموزش فرهنگ روی کمک به فراگیران زبان خارجی است تا به ایجاد درکی از فرهنگ زبان هدف و در حالت ایدئال تر، نگرش مثبت نسبت به فراگیری آن در این افراد بیانجامد. در دنیای امروز، ممکن است سلطه زبان انگلیسی در حیطه های سرگرمی، رسانه های جمعی و رسانه های جدید با دیدگاه های نامتوازنی همراه شود. مبنای مقاله بینارشته ایِ حاضر بر اساس یافته های مطالعات فرهنگی، انسان شناسی، و منظور شناسیِ زبان شناسی بوده و نحوه کاربرد آن ها در حیطه علم تدریس را نشان می دهد. استدلال تحقیق حاضر آن است که در جهانی که تعداد افراد انگلیسی زبان غیربومی از تعداد انگلیسی زبان های بومی بیشتر است، آموزش فرهنگ باید اهداف خود را گسترش دهد و در کنار کمک به زبان آموزان برای ایجاد آگاهی و درک مثبت نسبت به فرهنگ زبان هدف، غایتی در جهت ایجاد و گسترش درک روشن از قوانین فرهنگ بومی فراگیران نیز در نظر بگیرد. این تحقیق با نگاهی به مفهوم و اجزای «وجهه» و قواعد «احترام» در فارسی (ملاحظه، تواضع و صمیمیت) بر مفهوم توانش ارتباطی و ناکامی و شکست در منظور شناسی تمرکز دارد و سپس الگو و مدلی برای تحلیل فرهنگ ایرانی ارائه می کند. در ادامه این پژوهش، چگونگی به کارگیری الگوی تجزیه و تحلیل فرهنگی برای ارائه راهبردها و استراتژی های کلاس درس نشان داده خواهد شد.
۳.

زبان، زنان و دوگانگی گفتمانی در اندیشه سیاسی روسو(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۵۳
آوازه برابری طلبی و آزادی خواهی ژان ژاک روسو از قرن هجدهم تاکنون عالم گیر شده است. با وجودِاین، قلم توانمندش در معماری اندیشه ها، جایگاه زنان را به قهقرا کشانده است. روسو از شخصیتی دوگانه در رنج بوده است؛ چونان که با یکی از دوگانه های خویش زنان را به ورطه فرمانبرداری محض فرستاده و با دیگری هاله ای از تقدس و برتری به سیمایشان بخشیده است. مقاله پیش رو با تحلیل سه کتاب «امیل»، «قرارداد اجتماعی» و «اعترافات»، این دوگانه ها را به تصویر کشیده است. در امیل، زن موجودی برای مرد و در خدمت وی آفریده شده است. در قرارداد اجتماعی که مهم ترین کتاب روسو و از آغازین کتب مربوط به گفتمان برابری در عصر جدید است، زنان نادیده گرفته شده اند؛ اما در اعترافات، تا سرحد پرستش تحسین شده اند. در این مقاله از روش هرمنوتیک مؤلف محور کوئنتین اسکینر برای موشکافی و تفسیر این سه اثر ماندگار استفاده شده است تا قصد و منظور روسو نمایان شود. همچنین از مقوله بندی مفهومی و نظری لوس ایریگاری، فمینیست پست مدرن و معتقد به شیوه استثمارگرایانه مردان از زبان، برای تبیین قضاوت های ناعادلانه روسو بهره گرفته شده است. در این تحقیقِ میان رشته ای زن، زبان و اندیشه سیاسی روسو درباره نابرابری جنسیتی به هم پیوند خورده اند. حاصل کار اینکه، روسو با استفاده از زبان و تحت تأثیر عقده های روانی، به زنان موقعیتی پست و دور از شأن انسانی آن ها بخشیده است.
۴.

جایگاه زبانی و سیر تاریخی تحول زبان های خارجی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۳۱۱۲
ایران از کهن ترین تمدن های تاریخ بشر به شمار می آید و به سبب دارا بودنِ موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیک ویژه، برخورداری از موقعیت تجاری و ژئواکونومیک خاص و بسیاری موارد دیگر، همواره توجه فرمانروایان و مردمان دیگر سرزمین ها را به خود جلب کرده است. این مهم، ارتباطات گسترده ایرانیان با اقوام و ملل مختلف را در طول تاریخ سبب شده است. جدا از زبان فارسی که همواره مورد استفاده اقوام گوناگون ساکن در ایران برای ارتباط با همدیگر بوده است، به فراخور زمان، زبان های خارجی گوناگونی نیز در ایران رواج یافته اند. علاوه بر این، آموزش و یادگیری زبان های خارجی در ایران زمین به ویژه در سده های اخیر همواره یکی از دغدغه های ساکنان این سرزمین بوده است. در این مقاله که برای نخستین بار توسط اندیشمندان تاریخ و زبان شناسی در حوزه علم و با بهره جستن از روش تحقیق تاریخی و زبان شناسی انجام شده است، تلاش می شود تا این مطلب که در دوره های مختلف تاریخ ایران کدام یک از زبان های خارجی رونق یافته اند و هرکدام از آن ها در رهگذر زمان چه تحولاتی را به خود دیده اند، درک شود. بررسی اطلاعات تاریخی، زبان شناسی و آگاهی های موجود، گوناگونی و تنوع چشمگیر زبان هایی را که در طول تاریخ در ایران کاربرد یافته اند، نشان می دهد.
۵.

الگوی شایستگی مدیران روابط عمومی با بهره مندی از رویکردهای نظری علم مدیریت و علم ارتباطات(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۷۱ تعداد دانلود : ۷۸۳
تغییرات گسترده دنیای امروز به ویژه در عرصه ارتباطات، افزایش نقش روابط عمومی ها را به دنبال داشته است که نیازمند حضور کارشناسان و متخصصان حرفه ای در هر یک از بخش های مختلف این حرفه است. این امر برخورداری کارکنان روابط عمومی از شایستگی های خاص این حرفه را به ضرورت تبدیل کرده است. از سوی دیگر، شایستگی های مدیران به عنوان کلیدی ترین منابع انسانی و به دنبال آن مدیران روابط عمومی، از اهمیت بیشتری برخوردار است. هدف اصلی این مقاله، ارائه چهارچوب مفهومی الگوی شایستگی مدیران روابط عمومی با بهره مندی از رویکردهای نظری علم مدیریت و علم ارتباطات است. مقاله در دو مرحله اجرا شده است: طراحی چهارچوب مفهومی اولیه پژوهش، و اعتبارسنجی چهارچوب مفهومی طراحی شده. برای شناسایی شایستگی ها از تلفیق رویکردهای رجوع به ادبیات علمی، و بررسی شاخص های جذب گروه متمرکز با مدیران استفاده شده است. ابتدا ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها از الگوهای شایستگی ملی و بین المللی و مبانی نظری علم ارتباطات و روابط عمومی استخراج و سپس اعتبار چهارچوب با استفاده از نظر خبرگان بررسی و تأیید شد. جامعه آماری متشکل از خبرگان حوزه علوم ارتباطات، روابط عمومی و مدیریت بودند. با تشکیل گروه کانونی، گروه نمونه پانزده نفره ای از جامعه آماری که به روش قضاوتی انتخاب شدند طی دو مرحله پس از تأیید ابعاد و مؤلفه های چهارچوب مفهومی، شاخص یابی این ابعاد و مؤلفه ها را انجام دادند. با توجه به افزایش نقش روابط عمومی ها در توانمندی ارتباطی و موفقیت سازمان ها، چهارچوب مفهومی ارائه شده در این مقاله می تواند مورد استفاده مدیران سازمان ها قرار گیرد.
۶.

درآمدی بر الگوریتم تحلیل موقعیت مسئله در عدالت پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۱۳ تعداد دانلود : ۷۳۸
پایه ای ترین گام در تحلیل خط مشی، ساختاردهی مسئله است. اگر مسئله ای به درستی صورت بندی نشود، راه حل درستی نیز نخواهد داشت. شناخت نادرست از موقعیت مسئله اجتماعی یا اهمال در شناخت آن از جمله در حوزه عدالت، در بهترین حالت منجر به تولید راه حل خوب برای مسئله ای نادرست خواهد شد؛ از این رو تحلیل خوب از موقعیت مسئله های عدالت، برای تولید راهکار درست ضروری است. به دلیل فقدان ابزارهای تحلیلی در حوزه تصمیم گیری و اقامه عدالت، این مقاله به دنبال طراحی الگوریتم تحلیل موقعیت مسئله به عنوان ابزاری در تحلیل گام به گام موقعیت مسئله عدالت است. این کار از مسیر استخراج عناصر و ابعاد تحلیلی از مطالعات عدالت به ویژه نظریه های مطرح عدالت صورت می گیرد. الگوریتم تحلیل موقعیت مسئله در عدالت پژوهی شامل هفت بُعد است: مبانی فلسفی، زمینه، بازیگر، متغیر موجد حق، متعلق توزیع، زمان، نتیجه. تصمیم گیران در تحلیل موقعیت مسئله، موضع خود را نسبت به عناصر هر یک از این ابعاد مشخص می سازند. این کار، خودآگاهیِ تصمیم گیرنده و خط مشی گذار را نسبت به مختصات مداخله بالا می برد. با استفاده از الگوریتم ارائه شده می توان تبیین کرد چه چیزی، چه موقع، مبتنی بر چه نگاهی، در چه شرایطی، توسط چه کسی، به چه کسی، بر پایه چه معیاری، و برای تحقق کدام نتیجه، توزیع می شود یا باید بشود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۲