فرهنگ مشاوره و روان درمانی

در بینش قرآن، هدف از آفرینش انسان دست یابی به کمال دانسته شده و آن در گرو کسب عزّت نفس است. از مفهوم عزّت نفس به معنای ارزیابی و ارزشیابی مداوم شخص نسبت به ارزشمندیِ خویش و کارایی مفید برای خود و جامعه یاد شده است. روان شناسان در تبیین مفهوم عزّت نفس، با توجه به ارزشمندی وجود انسان هرآنچه موجب ارزش و پیشرفت و موفقیت او باشد را به عنوان ابزار و عامل ارتقاء عزت نفس بیان کرده اند و در این راستا بیشتر به نقش عوامل محیطی و مادی اشاره نموده اند اما از منظر قرآن عزّت واقعی در ارتباط با خداوند معنا پیدا می کند « والعِزَّهُ للهِ جَمیعاً» و انسان، با ایمان و عمل صالح در سایه تقوای الهی به این مهم دست می یابد. با چنین نگرشی تأیید الهی میزان کرامت و عزت واقعی انسان است و شرایط تأثیرگذار محیطی و مادی تنها ابزار و وسایل مقدماتی برای نیل به این اوصاف است. پژوهش حاضر برآن است تا ضمن واکاوی و تبیین مفهوم عزت نفس از منظر قرآن و روانشناسی، به روش توصیفی و تحلیلی مؤلفه ها، ابعاد و جلوه های عزت نفس را مبتنی بر آموزه های وحیانی ارئه دهد.

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی الگوی مشاوره ای سفیر مستخرج از داستانهای منطق الطیر بر افزایش معناداری زندگی بود. جهت تعیین اثربخشی این الگو بر افزایش معناداری زندگی از روش آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی بود که در سال تحصیلی 93-1392 مشغول به تحصیل بودند. جهت ارزیابی اثربخشی الگوی حاضر از پرسشنامه معناداری زندگی مورگان و فارسیدز (2009) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که الگوی مشاوره ای سفیر بر افزایش معناداری زندگی موثر بوده است. لذا محورهای مشخص شده در این الگو می تواند در فرآیند درمان مراجعان بومی مورد استفاده قرار گیرد و مسیر درمان را طرح ریزی نماید.

فرسودگی شغلی یکی از عوامل اساسی در کاهش کارآیی، از دست رفتن نیروی انسانی و ایجاد عوارض جسمی و روانی، به خصوص در حرفه های خدمات انسانی، می باشد. پژوهش حاضر با هدف پیش بین فرسودگی شغلی بر مبنای تعارض زناشویی، خود متمایز سازی معلمان زن شهر تهران انجام شد. جامعه این پژوهش کلیه معلمان زن ابتدایی شهر تهران بود که به روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 245 معلم انتخاب و با پرسشنامه های تعارض زناشویی ثنایی ، خود متمایزسازی بوئن و پرسشنامه فرسودگی شغلی گلدارد مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون به شیوه همزمان و با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. تحلیل داده ها به شیوه رگرسیون همزمان نشان داد که که متغیر های پیش بین حدود 7/41 از واریانس فرسودگی شغلی را پیش بینی می نمایند. فرسودگی شغلی بر مبنای تعارض زناشویی و خود متمایز سازی قابل پیش بینی است. بنابراین ترسیم اهداف و ارزش های واقعی، دست یافتنی و درعین حال به دوراز تعارض برای یادگیری فراگیران نقش مؤثری در عملکرد آتی و آینده ی شغلی شان ایفا می نماید. همچنین این پژوهش می تواند چراغ راهی برای مدیران برای کارآمدسازی نیروی انسانی در رسیدن به اهداف سازمانی باشد.

هدف اساسی این مطالعه تبیین رابطه بین فناوری اطلاعات و ارتباطات و بحران هویت در بین دانشجویان واحد رودهن بر اساس رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری می باشد . روش تحقیق بکار رفته در این پژوهش بر پایه مفروضات همبستگی می باشد. این پژوهش در محیط طبیعی دانشگاه صورت گرفته و میزان مداخله پژوهشگر در حداقل بوده و متغیری هم دستکاری نشده است. تعداد 445 نفر از دانشجویان از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم جامعه ( تعداد دانشجویان هر گروه به عنوان طبقه) انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامة 20 سؤالی شامل 4 خرده مقیاس هویت ایرانی، هویت اسلامی، هویت قومی و هویت جنسی می باشد. برای اندازه گیری متغیرهای مکنون هویت ایرانی ، اسلامی، قومی و جنسی از روش تحلیل عاملی با مؤلفه های اصلی استفاده گردید و نتیجه این آزمون نشان داد که به ترتیب فناوری اطلاعات و ارتباطات در کل 37 /28 درصد از واریانس هویت ایرانی ، 81/ 29 درصد از واریانس هویت اسلامی، 18/27 درصد از واریانس هویت قومی و 25/36 درصد از واریانس هویت جنسی را تبیین می کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی باورهای فراشناخت با خودتنظیمی تحصیلی و تعارض دانش آموزان و والدین انجام شد. روش پژوهش همبستگی بود. جامعه ی مورد نظر تمامی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 بودند که از ببین آنها206 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه باورهای فراشناخت ولز و کاترایت-هاتون (2004)و بروک، پرسشنامه خود تنظیمی تحصیلی ریان و کانل (1989) و مقیاس تاکتیک های تعارض اشتراس (1990) بود.نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره کلی باورهای فراشناخت و باور مثبت و خود آگاهی شناختی با نمره کلی خودتنظیمی و همه ابعاد آن رابطه منفی و معناداری وجود دارد.بین ضرورت کنترل افکار وکنترل ناپذیری از ابعاد باورهای فراشناخت با خودتنظیمی بیرونی، خودتنظیمی درون فکنی شده و خودتنظیمی کلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد.بین نمره کلی باورهای فراشناخت و ابعاد باور مثبت، کنترل ناپذیری و ضرورت کنترل افکار با پرخاشگری کلامی و تعارض کلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بین کفایت شناختی از ابعاد باورهای شناختی با پرخاشگری کلامی، خشونت و نمره کلی تعارض ولی- فرزندی رابطه منفی معناداری وجود دارد.نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که 15/0 واریانس خودتنظیمی تحصیلی با متغیرهای خودآگاهی شناختی و باور مثبت درباره نگرانی و 021/0 واریانس مربوط به تعارض ولی-فرزندی به وسیله باور کفایت شناختی تبیین می شود. مشاوران و معلمان با استفاده ازاین یافته ها می توانند ضمن افزایش دیدگاه دانش آموزان در مورد باورهای فراشناخت، خودتنظیمی تحصیلی و تاکتیک های حل تعارض آنها را غنی سازند.

خوش بینی نگرشی مثبت به جهان پیرامون است و فرد خوش بین با چنین نگرش مثبتی در تلاش است که دنیا را به صورت بهتر و زیباتری ببیند. آنچه از تحقیقات انجام شده بر می آید این است که خوش بینی یکی از اصولی ترین مولفه هایی است که امنیت را ارتقا می دهد و موجب سلامتی، آرامش و مطلوبیت جامعه می شود. از مهم ترین عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان خوش بینی آنها به نظام آموزشی است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر خوش بینی دانش آموزان نسبت به نظام آموزشی، بود. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و به روش نظریه زمینه ای انجام شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. با بهره گیری از روش نظریه زمینه ای، داده های حاصل از مصاحبه های انجام شده با 30 نفر از دانش آموزان دبیرستان پسرانه شهید فهمیده شهر تهران، طی سه مرحله کدگذاری باز (اولیه)، محوری و گزینشی (انتخابی) شد. کدهای باز شامل 33 مفهوم و کدهای محوری شامل چهار مقوله عمده است که مشتمل بر ویژگی های کارکنان مدرسه، ویژگی های محیطی و امکانات مدرسه، برنامه های مدرسه و ویژگی های دانش آموزان می باشد. میل به رشد فردی، به عنوان کد محوری پژوهش حاضر، شناسایی گردید.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه باورهای مذهبی با سلامت سازمانی با توجه به نقش واسطه ای سلامت روان در دانشگاه های دولتی شهر تهران است. جامعه آماری پژوهش شامل همه اعضای هیأت علمی، مدیران و کارکنان دانشگاه های دولتی شهر تهران بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 635 تن به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های جهت گیری مذهبی آلپورت(1967)، پرسشنامه سلامت روانی GHQ گلدبرگ و ویلیامز (1988) و پرسشنامه سلامت سازمانی لوو(2010) استفاده شد. این تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی به شیوه مدل یابی معادلات ساختاری است که داده ها و نتایج این تحقیق با استفاده از نرم افزار AMOS تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که با 99 درصد اطمینان نه تنها بین باورهای مذهبی و سلامت سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، بلکه باورهای مذهبی با تأثیرگذاری بر سلامت روان افراد به صورت غیرمستقیم نیز با سلامت سازمانی و مؤلفه های آن مرتبط است. بر اساس یافته های تجربی پژوهش حاضر پیشنهاد می شود که به منظور تقویت سلامت روانی و سلامت دانشگاهی، خدمات مشاوره مذهبی در دانشگاه ها جهت ارائه به هیأت علمی و کارکنان دانشگاه مورد توجه بیشتر مسؤولین قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی ترکیب دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی بر سرزندگی و کنترل عواطف در زنان متقاضی طلاق انجام شده است. مطالعه حاضر یک مطالعه نیمه تجربی با پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل نابرابراست. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به کلینیک های مشاوره شهر نیشابور است که در بهار 95 به این مراکز مراجعه نمودند. نمونه پژوهش شامل 24 زن متقاضی طلاق است که به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش از پرسشنامه های کنترل عواطف ویلیامز و چامپلس(1997) و سرزندگی دسی و رایان (1997) استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS- 22و با روش آزمون تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که تلفیق دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی اثربخشی معنی داری بر کنترل عواطف و سرزندگی زنان متقاضی طلاق دارد (p<0/05). همچنین نتایج نشان داد، تلفیق دو رویکرد درمانی راه حل مدار و روایت درمانی بر زیر مقیاس های کنترل عواطف اثر بخشی معناداری دارد (p<0/05). بنابراین می توان گفت، تلفیق دو روش درمانی راه حل محور و روایت درمانی می تواند به ارتقای کنترل عواطف و سرزندگی زنان متقاضی طلاق بیانجامد.

هدف پژوهش حاضرتعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر نگرش ناکارامد نسبت به انتخاب همسر در دانشجویان دختر دانشگاه رازی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه ی دانشجویان دخترمجرد در تمامی مقاطع تحصیلی (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) که در سال تحصیلی 95- 94 مشغول به تحصیل بودند . نمونه آماری 30 نفر از دانشجویان دختر بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. دانشجویان گروه آزمایش 8 جلسه طرحواره درمانی دریافت کردند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه نگرش نسبت به انتخاب همسر کاب، لارسون و واتسون (1992) بود. داده های جمع آوری شده از طریق تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین دو گروه از نظر نگرش ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر و مؤلفه های آن (عشق باوری، تجربه محوری، ایده آل نگری، متضاد جویی، آسان بینی، خوش باوری) تفاوت معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت طرحواره درمانی رویکردی مؤثر بر کاهش نگرش ناکارآمد نسبت به انتخاب همسر دانشجویان دختر است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه رضایت شغلی وکیفیت زندگی با رضایت از بازنشستگی درکارمندان بازنشسته اجرا گردید. این پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارمندان بازنشسته بانک ملی شهرستان شهرکرد که300 نفر بودند وهمه آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند تشکیل می داد. ابزار های اندازه گیری عبارت از پرسش نامه رضایت از بازنشستگی احمدی (1389) کیفیت زندگی براون(1999) و رضایت شغلی فشارکی وطالبیان (1388) بود. تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون جهت رابطه بین متغیرها وهمچنین جهت پیش بینی متغیر ملاک ( رضایت از بازنشستگی) رگرسیون همزمان مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفت. نتایج نشان داد مولفه های رضایت مندی وکارائی وبهره وری از ابعاد کیفیت زندگی و مولفه های (رضایت شغلی درونی بیرونی) از ابعاد رضایت شغلی رضایت ازبازنشستگی را پیش بینی می کند. همچنین بین سطح تحصیلات، وضعیت تاهل ، وجنسیت با رضایت از بازنشستگی رابطه معنادار وجود ندارد. بنابراین نتیجه گرفته می شود که بین رضایت از بازنشستگی وکیفیت زندگی ورضایت شغلی کارمندان بازنشسته بانک ملی با برخی از متغیرهای دموگرافیک رابطه وجود ندارد.