فرهنگ مشاوره و روان درمانی

مذهب و فرهنگ در درمانگری خانواده نقش مؤثری ایفا می کند، بنابراین کشف الگوی مذهبی درمانگری خانواده برخاسته از منابع اسلامی و فرهنگ ایرانی می تواند برای خانواده های مسلمان ایرانی مفید و مؤثر باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف کشف الگوی خانواده درمانی مذهبی انجام شد. بدین منظور با استفاده از یک مطالعه اکتشافی از نوع تحلیل مضامین، داده های مطالعه از چهار منبع متون اسلامی شامل آیات قرآن و روایات، مقالات کیفی معتبر با نمونه خانواده ایرانی، مصاحبه با کارشناسان مشاوره خانواده و تشکیل گروه کانونی شامل متخصصان مشاوره، اخلاق و حدیث، فقه و حقوق خانواده به دست آمد. تجزیه داده های کیفی با رعایت استانداردهای مطالعات کیفی و اعتمادپذیری داده های آن و با روش استرلینگ انجام شد. یافته ها مبتنی بر مضامین فراگیر نشان داد که مداخله های خانواده درمانی مذهبی شامل مداخله های مبتنی بر ادراکات و رفتارهای مذهبی شامل ادراک درست از خداوند و انجام دادن رفتارهای مذهبی، معنویت مذهبی شامل معنویت بخشی الهی به روابط، تنظیم گری شامل مدارا در روابط ، کنترل گری شامل خودمهارگری هیجانات، احساسات شامل مهرورزی، گفتگو شامل گفتگوی خوب و پایبندی به تعهدات مذهبی شامل رعایت حقوق و وفاداری بود. روایی محتوایی الگو با استفاده از ضرایب CVI و CVR به ترتیب بالای 75 و 85 درصد بود که نشان از تأیید اعتبار محتوایی این الگوست. با توجه به فرایندهای مذهبی به دست آمده، این الگو می تواند به عنوان یک الگوی مستقل خانواده درمانگری مطرح شود و سایر مذاهب نیز می توانند براساس فرایندهای مذهبی این الگو، خانواده درمانگری را مبتنی بر مذهب مراجع تلفیق کنند

ازدواج مجدد شانس دوباره ای است که زوجینی که به دلایل مختلف همسر خودرا از دست داده اند، برای خود، جهت تجربه دوباره زندگی مشترک فراهم می نمایند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مشکلات و چالش های زوجین دارای ازدواج مجدد وراهبردهای مقابله ای زوجین دارای ازدواج مجدد براساس تجارب زیسته این زوجین انجام گرفت. این پژوهش به روش کیفی و با استفاده از رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام گردید. میدان پژوهشی(جامعه آماری) پژوهش حاضر را زوجین دارای ازدواج مجدد شهر تهران در سال 1399 تشکیل داده اند. که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 21 نفر از افراد یا زوجینی که شرایط ورود به پژوهش را داشتند انتخاب شدند، و داده های پژوهش از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته به صورت خصوصی از این زوجین گردآوری شد. براساس تحلیل مصاحبه ها، مجموعا 18 مقوله اصلی و 108 مقوله فرعی بدست آمدکه بصورت مقوله های چالش های زوجین دارای ازدواج مجدد و راهبردهای مقابله ای کارآمد زوجین موفق و دارای ازدواج مجدد رضایتمند در دو مقطع زمانی( درزمان انتخاب همسر جدید و در زمان زندگی جدید) دسته بندی شد. با این حال زوجین موفق راهبردهای مقابله ای کارآمدی داشته اند که در سه سطح فردی، زوجی و خانوادگی و در دو مقطع زمانی(حین انتخاب همسر و زمان زندگی جدید) دسته بندی شد. بر اساس یافته های این پژوهش مشاوران میتوانند برای افزایش دوام ازدواج های مجدد، با طراحی و اجرای برنامه های مناسب براساس این موارد در مشاوره های پیش از ازدواج و زوج درمانی ها به سلامت خانواده ها و جامعه کمک نمایند.

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی روایت درمانی با تاکید بر لحظات نوآور بر تنظیم شناختی هیجان در دختران نوجوان دچار خودآسیب زنی با قصد خودکشی انجام شد. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با گروه آزمایش و کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان دختر دوره اول و دوم متوسطه خودآسیب زن با قصد خودکشی بودند که در سال 1399 به مرکز مشاوره دانش آموزان شهید فهمیده شهرستان بناب ارجاع شده بودند. در این پژوهش برای انتخاب نمونه، از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. گروه آزمایش در معرض 8 جلسه روایت درمانی با اقتباس از برنامه مداخله ای وایت و اپستون (1990) قرار گرفتند و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. سپس پس آزمون برای هر دو گروه اجرا گردید. یافته ها حاکی از آن است که روایت درمانی با تاکید بر لحظات نوآور، بر بهبود تنطیم شناختی هیجان تاثیر معنادار داشت (00/0>p). نتیجه-گیری: می توان گفت روایت درمانی با تاکید بر لحظات نوآور، روش مداخله ای مناسبی برای بهبود راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دختران با خودآسیب زنی با قصد خودکشی است و مشاوران و روانشناسان می توانند برای بهبود نظم جویی شناختی هیجان نوجوانان با خود آسیب زنی به قصد خودکشی از این مداخله استفاده نمایند.

نوجوانی دوره سنی ای است که تحولات زیادی در جسم و روان انسان رخ داده و او را در برابر مشکلات روانی دچار آسیب پذیری بیشتری می نماید؛ آسیب های این دوره باید عمیقا بررسی شده و مداخلات در راستای رفع آسیب و همچنین تقویت توان مقابله با آسیب ها صورت پذیرد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی توانبخشی شناختی بر بازداری شناختی، اعتیاد به اینترنت و کنترل عواطف نوجوانان صورت پذیرفت. روش: روش پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری پژوهش، نوجوانان حاضر در دو دبیرستان در شهر یزد یودند که تعداد 30 نفر با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پیش از هرگونه مداخله پیش آزمون گرفته شد و سپس گروه آزمایش 8 جلسه مداخله توانبخشی شناختی را دریافت نمودند. در پایان مداخله، از هر دو گروه مجددا آزمون ها گرفته شد. به جهت سنجش بازداری شناختی از آزمون بازداری شناختی رفیع خواه و ارجمند نیا (بشرا)، سنجش اعتیاد به اینترنت از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت کیمبرلی یانگ و سنجش کنترل عواطف از مقیاس کنترل عواطف ویلیامز استفاده گردید. یافته ها: داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند که نشانگر اثربخش بودن رویکرد توانبخشی شناختی در افزایش بازداری شناختی و کنترل عواطف و کاهش میزان اعتیاد به اینترنت بود.(p<0/05) نتیجه: این رویکرد ضمن بهبود مهارت های شناختی، تقویت سیستم بازداری و بهبود تنظیم هیجانات بر کنترل میزان وابستگی به اینترنت نیز موثر می باشد.

هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درمان ایمن سازی در برابر استرس بر ناگویی خلقی و تبعیت از درمان در بیماران عروق کرونر قلب بود. طرح پژوهشی نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل نابرابر بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه بیماران عروق کرونر قلب مراجعه کننده به بیمارستان تخصصی قلب شهرستان ارومیه در سال 1400 بود که جهت دریافت خدمات درمانی به این مرکز مراجعه کرده بودند. حجم نمونه شامل 40 نفر بود که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. برای گروه آزمایشی، آموزش ایمن سازی در مقابل استرس اجرا شد در حالیکه گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی ناگویی خلقی تورنتو (1994) و پرسشنامه تبعیت دارویی موریسکی (2008) بود. نتایج نشان داد که درمان ایمن سازی در برابر استرس بر بهبود ناگویی خلقی و تبعیت از درمان در مراحل پس آزمون و پیگیری تاثیر معنی دار داشته است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد آموزش ایمن سازی در برابر استرس می تواند ناگویی خلقی و تبعیت از درمان را در بیماران عروق کرونر قلب بهبود بخشد.

الگوی مفهومی راهبردهای مقابله ای در مواجهه با مسئولیتهای زنان سرپرست خانوار:یک مطالعه پدیدارشناختی فهیمه قشقایی ،علی دلاور ، جوادخلعتبری ،عبدالله شفیع آبادی چکیده هدف ازپژوهش حاضر بررسی راهبردهای مقابله ای در مواجهه بامسئولیتهای زنان سرپرست خانوار بود .روش این پژوهش کیفی از نوع پدیدار شناسی ،با ابزار پژوهشی مصاحبه نیمه ساختارمندانجام شد.جامعه پژوهش، زنان سرپرست خانوار ،مددکاران و مدیران از بهزیستی استان تهران بود.نمونه گیری ابتدا به صورت طبقه بندی نسبی ازشهرستانهای شمیرانات،شهریاروشهر تهران انجام شد سپس باروش نمونه گیری هدفمندمتوالی در تیر-شهریور1398تا اشباع نظری پایان یافت. نمونه آماری 35زن سرپرست خانوار، 12مددکار و 6 مدیرازکلینیک های تحت پوشش بهزیستی،در مجموع(53)نفربود. دادههای حاصل ازمصاحبه باروش کدگذاری باز،محوری وگزینشی تحلیل شد.مشکلات زنان:روانشناختی؛جسمانی، اقتصادی؛ ؛مرتبط با فرزند؛ خانواده اولیه ،فرهنگی وحمایتی شناسایی شدند که مشکلات اقتصادی محسوس تر بود.بعلاوه 124 مفهوم، 17مقوله فرعی،4مقوله اصلی:1-عوامل فردی راهبردهای مقابله ای کارآمد(تاب آوری،خودکارامدی،خوشیینی،ارزیابی شناختی،معنویات)2-عوامل فردی ناکارآمد(تحریفات شناختی و هیجانی،سبک منفعل، اختلالات جسمانی-روانی، سبک ناکارامد فرزندپروری)3- عوامل اجتماعی کارآمد (مشارکت اجتماعی،انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی)4-عوامل اجتماعی ناکارآمد ( مشارکت ناکافی،انسجام ناکافی، اعتماد ناکافی و عوامل وابسته ساز ) و 2 مضمون اصلی راهبردهای مقابله ای کارامد و ناکارامد شناسایی شد. بر اساس الگوی جامع چندمنبعه سلسله مراتبی، مولفه های کارامد معنویت،تاب آوری و مولفه های ناکارامدسازکاستی در اعتماد و انسجام اجتماعی بعلاوه سبک وابسته و منفعل درزنان سرپرست بهزیستی، محسوستر بود.کلیدواژه ها: الگوی مفهومی، راهبردهای مقابله ای ، مواجهه، مسئولیتهای زنان سرپرست،پدیدارشناختی

الگوهای فعال درونی یکی از کلیدی ترین مفاهیم نظریه دلبستگی است که چگونگی رفتار افراد را در روابط عاشقانه بزرگسالی و ازدواج تبیین می کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه الگوهای فعال درونی بینزوجین کم تعارض و پرتعارض شهر تهران می باشد. در این پژوهش از دو گروه زنان و مردان پر تعارض در روابط زناشویی و زنان و مردان کم تعارض در روابط زناشویی، 200 نفر نمونه گیری شد (از هر گروه 100 نفر). ابزار استفاده شده در این پژوهش، پرسشنامه تعارضات زناشویی(MCQ) و پرسشنامه محقق ساخته الگوهای فعال درونی (IWMQ) می باشد. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) و آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که بین نیمرخ مؤلفه های الگوهای فعال درونی افراد پرتعارض و کم تعارض در روابط زناشویی، تفاوت معنادار (p<0.01) وجود دارد. همچنین بین یازده خرده آزمون پرسشنامه الگوهای فعال درونی، تفاوت معناداری (p<0.01) بین دو گروه پرتعارض و کم تعارض مشاهده شد. تحلیل تمایز نیز نشان داد که می توان بر اساس نمرات الگوهای فعال درونی افراد، با احتمال 99.5% ، عضویت گروهی آنها را در گروه های کم تعارض و پرتعارض پیش بینی کرد.به این ترتیب یافته ها نشان می دهد که زوجین کم تعارض، دارای خاطرات، اعتقادات، نیازها، و راهبردهای ایمن در روابط اند در حالیکه زوجین پر تعارض دارای خاطرات، اعتقادات، نیازها، و راهبردهای ناایمن اند.