رضا پیروی

هدف: هدف مطالعه حاضر، مقایسه میزان دقت و خطای اندازه گیری مدل های دوارزشی و چند ارزشیIRT در نمره گذاری آزمون های توانایی سرنوشت ساز بود.روش پژوهش: جامعه پژوهش شامل تمامی شرکت کنندگان آزمون سراسری پروانه وکالت سال های 1396 و 1398 بوده که از میان آن ها تعداد 5000 نفر از سال 1396 و تعداد 5000 نفر از سال 1398 با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین، گردآوری داده ها با استفاده از پاسخ های شرکت کنندگان آزمون انجام یافت. متغیر مستقل این پژوهش، شیوه و مدل نمره گذاری و متغیر وابسته، میزان برازش و آگاهی (دقت) مدل محسوب می شود. بر این اساس، روش پژوهش آزمایشی است.یافته ها: تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که از میان مدل های لجستیک دوارزشی IRT، مدل 3 پارامتری، و از میان مدل های چندارزشی اسمی مورد مطالعه نیز، مدل 3 پارامتری در مقایسه با سایر مدل ها، برازش و نیز آگاهی دهندگی بیشتر و مطلوب تری بر روی داده های مورد مطالعه داشتند.نتیجه گیری: با توجه به برازش و میزان آگاهی مطلوب تر مدل 3 پارامتری دو ارزشی و مدل 3 پارامتری چندارزشی در مقایسه با سایر مدل ها، استفاده از این مدل ها در نمره گذاری می تواند به افزایش دقت اندازه گیری و کاهش خطا، و  نیز به منصفانه بودن فرآیند گزینش متقاضیان آزمون پروانه وکالت کمک نماید.

هدف از پژوهش حاضر، برآورد ویژگی های سوال با استفاده از مدل همگنی مضاعف در رویکرد ناپارامتریک نظریه سوال پاسخ است. بدین منظور، پاسخنامه های داوطلبان رشته ریاضی فیزیک آزمون ورودی دانشگاه های کشور در سال 1384، در بخش آزمون اختصاصی درس ریاضی مورد استفاده قرار گرفت. از بین کلیه داوطلبان شرکت کننده در این رشته، با توجه به نرم افزار مورد استفاده در سازمان سنجش، به روش نمونه گیری سیستماتیک یک گروه نمونه 3000 نفری و سپس از میان آنها، دو نمونه 800 و 80 نفری به طور کاملاً تصادفی انتخاب شدند و دو سوال این پژوهش، بر روی این دو گروه مورد بررسی قرار گرفت. به منظور مقایسه شاخص های برآوردشده سوال ها در دو گروه، از آزمون t وابسته و ضریب همبستگی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین شاخص های محاسبه شده سوال با استفاده از مدل همگنی مضاعف در رویکرد ناپارامتریک نظریه سوال پاسخ، در دو نمونه تفاوتی وجود ندارد و این مدل در نمونه های کم نیز قابل استفاده است.

پژوهش حاضر، به منظور مقایسه دو نظریه کلاسیک آزمون (CTT) و پاسخ سؤال (IRT) از نظر اندازه گیری شاخص های دقت آزمون انجام شد. روش تحقیق، از نوع کاربردی توصیفی است و برای بررسی سؤال پژوهشی، پاسخنامه های داوطلبان ورود به دانشگاه های کشور در سال 1384، در رشته علوم تجربی در آزمون اختصاصی درس زیست شناسی مورد استفاده قرار گرفت. از بین کلیه داوطلبان شرکت کننده نظام سالی - واحدی در این گروه آزمایشی، یک گروه نمونه 1000 نفری به طور تصادفی انتخاب شد و سؤال تحقیقی بر روی پاسخنامه های گروه نمونه بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که نظریه IRT از نظر اندازه گیری شاخص های دقت آزمون بر نظریه CTT ارجحیت دارد. با توجه به نتایج تحقیق، در نظریه پاسخ سؤال، برای هر سطح توانایی، آگاهی و خطای استاندارد جداگانه ای به دست می آید که بر اساس آن می توان فهمید آزمون در کدام سطح توانایی، دارای بیشترین دقت و کمترین خطاست؛ مزیتی که نظریه کلاسیک اندازه گیری فاقد آن است.