نظریه پاسخ سؤال

پژوهش حاضر، به منظور مقایسه دو نظریه کلاسیک آزمون (CTT) و پاسخ سؤال (IRT) از نظر اندازه گیری شاخص های دقت آزمون انجام شد. روش تحقیق، از نوع کاربردی توصیفی است و برای بررسی سؤال پژوهشی، پاسخنامه های داوطلبان ورود به دانشگاه های کشور در سال 1384، در رشته علوم تجربی در آزمون اختصاصی درس زیست شناسی مورد استفاده قرار گرفت. از بین کلیه داوطلبان شرکت کننده نظام سالی - واحدی در این گروه آزمایشی، یک گروه نمونه 1000 نفری به طور تصادفی انتخاب شد و سؤال تحقیقی بر روی پاسخنامه های گروه نمونه بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که نظریه IRT از نظر اندازه گیری شاخص های دقت آزمون بر نظریه CTT ارجحیت دارد. با توجه به نتایج تحقیق، در نظریه پاسخ سؤال، برای هر سطح توانایی، آگاهی و خطای استاندارد جداگانه ای به دست می آید که بر اساس آن می توان فهمید آزمون در کدام سطح توانایی، دارای بیشترین دقت و کمترین خطاست؛ مزیتی که نظریه کلاسیک اندازه گیری فاقد آن است.

هدف اصلی پژوهش حاضر کاربرد مدل چندگزینه ای در تحلیل سؤال های چندگزینه ای و مقایسه برازش و آگاهی آن با نتایج مدل سه پارامتری است. برای این منظور، از بین همه شرکت کنندگان آزمون سراسری 92-1391 در گروه آزمایشی تجربی درس زیست شناسی (50 سؤال)، نمونه ای 5000 نفری به صورت تصادفی انتخاب شد. پس از بررسی پیش فرض تک بعدی بودن با استفاده از نرم افزار NOHARM، سؤال های آزمون با برنامه MULTILOG تحلیل شد. مدل سه پارامتری که از نظر ساختاری در میان مدل های دو ارزشی، نزدیک ترین مدل به مدل چند گزینه ای است، به عنوان مدل دو ارزشی مناسب، برای مقایسه آگاهی برازش آن با مدل چند گزینه ای انتخاب شد. نتایج این بررسی ها نشان دهنده کارایی این مدل در تحلیل گزینه های انحرافی سؤال های چندگزینه ای است. به علاوه مدل چندگزینه ای، توانایی آزمودنی های پایین تر از متوسط و مدل سه پارامتری، توانایی آزمودن های بالاتر از متوسط را با دقت بیشتری برآورد می کنند. در مقایسه برازش مدل سه پارامتری با مدل چند گزینه ای، شواهد از برتری مدل سه پارامتری حکایت دارد. بر اساس نتایج می توان از مدل چندگزینه ای در کنار سایر روش ها برای افزایش آگاهی به عملکرد گزینه های سؤال استفاده کرد.