محمدرضا نایینیان

مقدمه: با توجه به تأثیرات نارسانویسی در بعد روان شناختی دانش آموزان مبتلا و مشکلات شدید یادگیری تحصیلی، مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی توان بخشی شناختی بر حافظه فعال و دیداری دانش آموزان نارسانویسی انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با دوره پیگیری همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه دوم و سوم ابتدایی مبتلا به اختلال نارسانویسی شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند که از مدارس عادی به مراکز آموزشی و توان بخشی مشکلات ویژه یادگیری ارجاع داده شده بودند؛ که از بین آنها 28 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای دهی شدند. دانش آموزان به مقیاس تشخیصی نارسانویسی یعقوبی و همکاران (1400)، آزمون حافظه فعال N-BACK (2001) و آزمون حافظه دیداریKim Karad (1945) پاسخ دادند. سپس گروه آزمایش برنامه آموزش توان بخشی شناختی را دریافت کردند، ولی برای گروه کنترل فقط آموزش های مدرسه ارائه شد. برای تحلیل داده ها از آزمون اندازه گیری مکرر با نرم افزار SPSS نسخه 24 در سطح معنا داری 05/0 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که برنامه توان بخشی شناختی بر بهبود حافظه فعال و دیداری دانش آموزان نارسانویس مؤثر بود و نتایج در دوره پیگیری، پایدار بود (01/0>P). نتیجه گیری: پیشنهاد می شود جهت بهبود حافظه فعال و دیداری دانش آموزان نارسانویس، رویکرد توان بخشی شناختی در مراکز آموزشی و تربیتی مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین برازش مدل ساختاری رابطه علائم جسمانی با متغیرهای سازمانی تنش زا با میانجی گری ویژگی های شخصیتی در گروه افسران پلیس صورت گرفته است.   روش: جامعه آماری پژوهش کلیه افسران پلیس مرد (غیرکارمند) شهر تهران با حداقل سه سال سابقه خدمتی در سال 1398 بودند که تعداد 300 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه غربال گری برای علائم جسمانی، فرم کوتاه مقیاس استرس پلیس ایران، فرم کوتاه پرسشنامه شخصیتی نئو و مصاحبه ساختاریافته بالینی برای ارزیابی اختلال های DSM-5 (SCID-5) بودند که از اعتبار و پایایی مناسبی برخوردارند. داده های حاصل با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد  تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. نتایج: نتایج حاصل از مدل یابی معادلات ساختاری، نقش میانجی گری ویژگی های شخصیتی  را در رابطه بین متغیرهای سازمانی تنش زا و علائم جسمانی تأیید کردند و ویژگی های شخصیتی برون گرایی، وظیفه شناسی و توافق پذیری در رابطه بین شخصیت و علائم جسمانی تأثیرگذار است. همچنین رابطه بین ویژگی های شخصیتی روان رنجوری، توافق پذیری، وظیفه شناسی و گشودگی در برابر تجربه با متغیرهای سازمانی تنش زا و همچنین رابطه بین ویژگی های شخصیتی روان رنجوری و گشودگی نسبت به تجربه با علائم جسمی معنی دار نبود. متغیرهای سازمانی غیرمأموریتی بیشترین تأثیر را بر علائم جسمانی دارا بودند. بحث: اگر افسران پلیس دارای ویژگی های شخصیتی برون گرایی، وظیفه شناسی و توافق پذیری بالا و روان رنجوری پایین باشند، در برابر رویدادهای زندگی پاسخ های خود را متناسب با موقعیت تنش زا تطبیق می دهند و ازطریق آن، هیجان های ناشی از متغیرهای سازمانی تنش زا را به منظور ارائه پاسخ های متناسب با مطالبات محیطی و کنترل تنش ها و استرس ها تنظیم کرده و موجب سازش یافتگی روان شناختی با نیازها، تنش ها و الزامات زندگی می شوند

اهداف: قانون سرایت یکی از قوانین جادوی همانندپنداری و از تحریف های شناختی شناسایی شده در ارتباط با چندش است. این قانون ویژگی هایی دارد که آن را برای مطالعه در اختلال وسواس آلودگی مناسب می کند. در توضیح اینکه چندش با چه مکانیسم اثری منجر به نشانه های وسواس آلودگی می شود، مطالعه حاضر چنین فرض می کند که هیجان چندش سبب فعال شدن قانون سرایت و آن نیز سبب برانگیختن برآوردهای تهدید مرتبط با سرایت می شود که احتمالاً منجر به ترس از آلودگی در اختلال وسواس می شوند. بنابراین هدف از مطالعه پیش رو بررسی برازش مدل ساختاری است که در آن قانون سرایت و برآورد تهدید، به ترتیب، میانجی رابطه چندش و ترس از آلودگی در وسواس هستند. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع طرح های همبستگی است. شرکت کنندگان در پژوهش شامل 495 دانشجو (59 درصد زن) هستند که به روش نمونه گیری در دسترس از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران به عنوان جامعه پژوهش گردآوری شده اند. همه شرکت کنندگان پرسش نامه های پژوهش شامل مقیاس چندش تجدیدنظرشده، مقیاس حساسیت سرایت زیرمقیاس سرایت فرافیزیکی، پرسش نامه وسواسی جبری ونکوور زیرمقیاس آلودگی و هشت سناریوی مرتبط با درجه بندی برآورد تهدید را تکمیل کردند. مدل پیشنهادی از طریق روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و با نرم افزار AMOS20 مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل آسیب شناختی پیشنهادی مطالعه حاضر بر اساس شاخص های برازشِ تطبیقی (،(CFI شاخص نیکویی برازش تعدیل شده (AGFI)، شاخص نیکویی برازش (GFI )، شاخص خی دوی نسبی (CMIN/DF)، و ریشه دوم مربعات خطای برآورد (RMSEA) از برازش مناسبی برخوردار است. بدین ترتیب که شاخص CMIN/DF کوچک تر از 2، شاخص RMSEA کوچک تر از 0/05 و سایر شاخص ها نیز بزرگ تر از 0/90 هستند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه حاضر می توان به نقش میانجی یافتارهای سرایت جادویی و برآوردهای تهدید در رابطه میان چندش و نشانه های وسواس آلودگی اشاره کرد. مدل آسیب شناختی پیشنهادی حاضر می تواند به پیشبرد نظریه رو به رشد چندش و بهبود درمان های شناختی رفتاری مرتبط با آن کمک کند.

زمینه و هدف: اختلال میل/ برانگیختگی جنسی در زنان متأهل از شایع ترین مشکلات جنسی زنان و یک اختلال چندعاملی است. هدف پژوهش حاضر تقش میانجی تعارضات زناشویی در رابطه بین سبک های دلبستگی و تمایزیافتگی خود با نشانه های میل / برانگیختگی جنسی در زنان بود. مواد و روش: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 322 نفر از کارمندان و دانشجویان زن متأهل دانشگاه های شهر تهران بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فرم مشخصات جمعیت شناختی، شاخص عملکرد جنسی زنان، پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسال کولینز و رید، پرسشنامه تمایزیافتگی خود و پرسشنامه وضعیت زناشویی بود. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای SPSS-21 و Amos انجام شد. یافته ها: یافته های حاصل نشان داد که علاوه بر ارتباط مثبت و معنادار میان بین سبک دلبستگی ایمن و نشانه های میل/ برانگیختگی و نیز رابطه منفی و معنادار سبک های دلبستگی ناایمن دوسوگرا و اجتنابی با نشانه های میل/برانگیختگی جنسی، بین تمایزیافتگی خود و نشانه های میل/برانگیختگی جنسی نیز رابطه مستقیم و معناداری مشاهده شد. همچنین باید افزود که متغیرهای پیش گفته به صورت غیرمستقیم و با نقش میانجی گر تعارضات زناشویی با متغیر ملاک رابطه معناداری دارند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که ریشه تعارضات زناشویی در سبک های دلبستگی و تمایز یافتگی خود است که نقش تجربیات کودکی و ارتباطات فرد با والدین در آن زمان را آشکار می کند. به عبارت دیگر، مؤلفه های روان شناختی که در قالب روابط خانواده اصلی شکل می گیرند، می تواند الگوهای رفتاری و زناشویی را در خانواده فعلی تحت تأثیر قرار دهند.

زمینه و هدفبنا بر پژوهش های عدیده ای، اضطراب امری شایع در میان دانشجویان است و اثرات سوئی بر ابعاد گوناگون سلامت دارد. از دیگر سو، عوامل گوناگونی بر اضطراب اثر گذار هستند که از آن میان می توان به انعطاف پذیری روانشناختی اشاره نمود. انعطاف پذیری روانشناختی، یک عامل فراتشخیصی است که در سلامت روان نقش حائز اهمیتی ایفا می نماید و با بسیاری از پیامد روانشناختی مثبت مرتبط شده است. نه تنها خلاء پژوهشی در این حوزه در جامعه ی ایرانی وجود دارد بلکه پژوهش ها حاکی از نقش فرهنگ در این متغیرها هستند. ازاین رو، هدف این پژوهش، بررسی تاثیر انعطاف پذیری روانشناختی و مولفه های آن بر اضطراب در دانشجویان بوده است. روش بررسیاین پژوهش بر روی 210 دانشجویان دانشگاه شاهد به صورت مقطعی صورت گرفت. هم چنین نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای انجام گردید. آزمودنی ها به پرسشنامه های پذیرش و عمل و اضطراب صفت اشپیلبرگر پاسخ دادند. شایان ذکر اینکه نتایج با استفاده از Smart-PLS2 و SPSS-23 تحلیل شد. یافته هانتایج نشان داد که رابطه چشمگیری بین انعطاف پذیری روانشناختی، کنترل، اجتناب و اضطراب وجود دارد. این متغیرها 46 درصد از واریانس متغیر اضطراب را پیش بینی می کردند. هم چنین نقش جنسیت در اضطراب تایید نگردید. نتیجه گیریبه طور کلی به نظر می رسد که انعطاف ناپذیری روانشناختی و مولفه های آن نقش پررنگی در سلامت دارند. ارتباط انعطاف پذیری روانشناختی با اضطراب بر ماهیت فراتشخیصی انعطاف ناپذیری روانشناختی صحه می گذارد. در برخی بافت ها رفتارهای سرکوبگرانه یا اجتنابی به عنوان نوعی راهبرد خود-محافظتی قلمداد می شوند که از فرد در برابر پیامدهای به ظاهر فاجعه آمیز محافظت می کنند.تلویحات نظری و بالینی یافته ها و نیز تبیین های مربوط به یافته ها در مقاله ارائه شده است.

پژوهش حاضر به منظور تعیین وضعیت کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دانش آموزان با توجه به تفاوت های موجود در وضعیت بهداشت روانی، اجتماعی اقتصادی، جنس و سن انجام گرفت. 551 نفر از دانش آموزان مقطع راهنمایی و دبیرستان شهر یزد (275 دختر، 276 پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامة کیفیت زندگی مرتبط با سلامت کیداسکرین-52 (ریونز- سیبرر و دیگران، 2005)، پرسشنامه بررسی نقاط قوت و مشکلات (گودمن، 1997) و پرسشنامه ویژگی های اجتماعی- اقتصادی (گرمارودی و مرادی، 1389) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که 1) در مقیاس های بهزیستی جسمانی، بهزیستی روانی، ارتباط با والدین و زندگی خانوادگی، حمایت اجتماعی و همسالان و خودمختاری، پسران وضعیت بهتری نسبت به دختران دارند، 2) دانش آموزان مقطع راهنمایی در تمام ابعاد پرسشنامه کیداسکرین-52 به جز سه بعد حمایت اجتماعی و همسالان، پذیرش اجتماعی و مزاحمت و منابع مالی وضعیت بهتری نسبت به دانش آموزان دبیرستانی به دست آوردند، و 3) در مقیاس های بهزیستی جسمانی، ارتباط با والدین و زندگی خانوادگی، منابع مالی و بهزیستی روانی بین دانش آموزان دارای وضعیت اجتماعی اقتصادی بالا و پایین تفاوت معنادار وجود دارد. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک متغیری در مورد مقایسه گروه های بهنجار، مرزی و نابهنجار نشان داد که گروه بهنجار وضعیت بهتری در مقیاس های خلق و هیجان ، پذیرش اجتماعی و مزاحمت، بهزیستی روانی و ادراک خود نسبت به گروه نابهنجار دارد.

هدف : هدف پژوهش حاضر وارسی مقدماتی روایی و پایایی نسخه 27گویه ای پرسش نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت کیداسکرین در نمونه ای از دانش آموزان ایرانی بود. روش : 551 دانش آموز مقطع راهنمایی و دبیرستان شهر یزد با دامنه سنی 19-11 سال با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. پرسش نامه پس از اجرای مقدماتی و انجام مصاحبه شناختی روی نمونه اصلی اجرا شد. افزون بر نسخه خودسنجی کیداسکرین 27گویه ای، نسخه چهارم پرسش نامه کیفیت زندگی بیماری های کودکان، مقیاس های مرکزی عام ( PedsQL )، نسخه 28گویه ای پرسش نامه سلامت عمومی ( GHQ-28 )، شاخص بهزیستی شخصی، نسخه دانش آموزان ( PWI-SC )، مقیاس چندبعدی رضایت از زندگی دانش آموزان ( MSLSS )، پرسش نامه عزت نفس کوپر اسمیت ( CSSEI )، پرسش نامه نقاط قوت و ضعف ( SDQ ) و پرسش نامه ویژگی های اجتماعی- اقتصادی اجرا شد. روایی کیداسکرین به روش های تحلیل روایی سازه (تحلیل عاملی تأییدی و افتراقی) و هم گرا و واگرا و پایایی به روش های آلفای کرونباخ و بازآزمایی (با فاصله دو هفته) بررسی شد. یافته ها : اثر کف برای ابعاد بهزیستی روان شناختی، حمایت اجتماعی و هم سالان و ارتباط با پدر و مادر و خودمختاری و اثر سقف برای تمام ابعاد مشاهده شد که از میزان قابل توجهی برخوردار نبود. یافته های تحلیل عاملی تأییدی حاکی از برازندگی مناسب مدل با داده ها بود. بررسی روایی هم گرا و واگرا نشان داد همبستگی میان ابعاد کیداسکرین، جز بُعد حمایت اجتماعی و هم سالان، با ابعاد مشابه در سایر پرسش نامه ها که ساختارهای مشابهی را می سنجیدند، در حد متوسط و قوی بود (01/0 p< ). هم چنین میان دو گروه با وضعیت اجتماعی- اقتصادی بالا و پایین و سه گروه وضعیت روان شناختی (بهنجار، مرزی و نابهنجار) در بعضی از ابعاد کیداسکرین تفاوت وجود داشت (05/0 p< ). ضرایب آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد، جز بُعد محیط مدرسه بالاتر از 70/0 و ضرایب بازآزمایی دوهفته ای برای تمام ابعاد در حد قوی بود (01/0 p< ) که نمایان گر ثبات آزمون در طول زمان است. نتیجه گیری : کیداسکرین 27 گویه ای از روایی و پایایی مناسبی در جامعه ایرانی برخوردار است.

"هدف اساسی مطالعه کنونی بررسی برخی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه کیفیت زندگی (QLQ) بوده است. پرسشنامه حاضر، یکی از پرسشنامه هایی است که به منظور سنجش کیفیت زندگی افراد بزرگسال توسط ایوانس و کوپ در سال 1998 تهیه گردید. پرسشنامه یاد شده 16 بعد از کیفیت زندگی را پوشش می دهد و جمعا دارای 192 سوال است. مفروضه اساسی پرسشنامه یاد شده این است که رفتارهای افراد در پاسخ به جنبه های خاص محیطی می تواند معرف کیفیت زندگی تلقی شود. بدین خاطر QLQ کوشیده تا شاخص چند بعدی از رفتارهای فردی را مشخص سازد. در بررسی حاضر 4000 معلم شاغل در دبیرستان های شهر تهران (200 مرد و 200 زن) به صورت خوشه ای مرحله ای از مناطق شمال، جنوب، شرق و غرب انتخاب گردیدند. نتایج به دست آمده نشان داد که QLQ از آلفای کرونباخ مناسبی در کل و در نیمه اول و دوم برخوردار بوده و ضریب پایانی (reliability) و همبستگی دو نیمه آزمون نیز مناسب ارزیابی شده است. ضرایب همبستگی مربوط به بازآمایی 16 خرده مقیاس QLQ در همه موارد مثبت و معنادار بوده است. از طرف دیگر براساس نظر مولفین پرسشنامه، هر ماده ای از خرده مقیاس ها که همبستگی اش با دیگر خرده مقیاس ها از زیر مجموعه خود بیش تر بوده حذف شده و در نهایت 163 ماده باقی مانده است. مقایسه نتایج زنان و مردان و نمونه هایی ایرانی و غیرایرانی در خرده مقیاس های QLQ نشانگر تفاوت معنادار یافته ها در مورد برخی از خرده مقیاس ها است، گرچه تفاوت نمونه های ایرانی و غیرایرانی در سیزده خرده مقیاس مشهود است. هنجار گزینی مربوط به نمونه های ایرانی براساس مواد اصلی پرسشنامه و مواد حذف شده در جدول های مربوطه ارائه شده است. "