امید اسلام زاده

در اکثر کشورها آیین نامه راهبری شرکتی (اداره امور سازمانی) به عنوان یک قانون جهت بهبود حسابرسی دولتی تصویب شده است. اقتصاد ایران دولتی است، بنابراین راهبری شرکتی برای مدیریت بهینه منابع این بخش ضروری است. هدف از پژوهش تبیین مؤلفه های راهبری شرکتی با توجه به تجربه دیگر کشورها و نظرات خبرگان و همچنین ارزیابی توانایی دیوان محاسبات در اجرای آن است. این پژوهش کاربردی، اکتشافی، پیمایشی و کیفی-کمی است. در مرحله دلفی 20 نفر از خبرگان دولت، مجلس و دیوان محاسبات و در مرحله ارزیابی توانایی دیوان محاسبات در اجرای اداره امور سازمانی 240 نفر از کارکنان دیوان محاسبات پاسخگو بودند. در مرحله دلفی فازی یافته ها نشان داد که چهار مؤلفه اصلی راهبری شرکتی شامل مؤلفه های نظارتی، مدیریتی، فنی و اخلاقی می باشد. تحلیل پرسش نامه 5 گزینه ای نشان داد که دیوان محاسبات می تواند بر اجرای راهبری شرکتی نظارت نماید. پیشنهاد می شود که مجلس شورای اسلامی مطابق با شرایط بومی آیین نامه راهبری شرکتی را تصویب و دیوان محاسبات مسئول نظارت بر آن باشد.  

پاسخگویی و شفافیت، مؤلفه های مهم حکمرانی مطلوب دولت می باشند که در قالب تهیه «گزارش تفریغ بودجه با کیفیت» دست یافتنی است. تفریغ بودجه اولین بار در سال 1289 در قانون محاسبات عمومی در جهت بهبود مصرف اعتبارات و وصول درآمدها مطرح شد. هدف از این پژوهش شناسایی چالش های تهیه مطلوب گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور با نظریه داده بنیاد و رتبه بندی آن ها با فرآیند تحلیل رتبه ای است. پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ نحوه اجرا توصیفی پیمایشی است. نمونه پژوهش برای پاسخ به سؤالات پژوهش (10) نفر از کارشناسان رده بالای دیوان محاسبات کشور و مدیران ارشد دولتی و اساتید دانشگاه بودند. یافته های پژوهش در نظریه داده بنیاد، شش چالش اصلی شامل «موارد مرتبط با گزارش تفریغ بودجه»، «مشکلات ناشی از قانون بودجه»، «چالش های مرتبط با سایر دستگاه های دولتی»، «چالش های ناشی از قوانین مالی»، «مسائل محیطی» و «مشکلات ناشی از حسابداری دولتی» را شناسایی نمود. در مرحله رتبه بندی فرآیند تحلیل رتبه ای «مشکلات مرتبط با گزارش تفریغ بودجه» به عنوان مهم ترین چالش تفریغ بودجه معرفی شد. در راستای ارائه گزارش تفریغ بودجه بهتر نیاز به بررسی های میدانی در رابطه با تفریغ بودجه، انجام اصلاحات قانونی، ایجاد هماهنگی بیشتر بین دستگاه های اجرایی و در نظر گرفتن شرایط محیطی است.  

امروزه سیر تحولات پرشتاب جهانی، بانک ها را برآن داشته تا برای غلبه بر شرایط نامطمئن و پر ریسک پیرامون برنامه هایی داشته باشند. چرخه تجاری و تنوع بخشی درآمد بر سپر سرمایه و ریسک اعتباری در شرایط مختلف اقتصادی تورمی و رکودی تاثیر گذارند و روابط به صورتهای مختلفی شامل منفی و مثبت و یا حتی بی ارتباط مطرح شده اند. هدف کلی تحقیق بررسی رابطه چرخه تجاری و تنوع بخشی درآمد با سپر سرمایه و ریسک اعتباری بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره 5 ساله 1396 تا 1400 بود. روش تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بود که از داده های پنلی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری اس پی اس اس و اقتصاد سنجی ایویوز استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که: چرخه تجاری بر سپر سرمایه بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد. چرخه تجاری بر ریسک اعتباری بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری ندارد. تنوع بخشی درآمد بر سپر سرمایه بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد. تنوع بخشی درآمد بر ریسک اعتباری بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر معناداری دارد.بانک ها باید با تنوع بخشی درآمدها سپر سرمایه و ریسک اعتباری خود را بهبود بخشند تا بتوانند میزان موفقیت خود را افزایش دهند.

سرعت اعلام سود و تجدید ارائه صورتهای مالی نشان دهنده کیفیت اطلاعات شرکت هستند که بر تصمیمات مهم شرکت همچون میزان نگهداری وجه نقد تأثیرگذار است. راهبری شرکتی (حاکمیت شرکتی) و پیچیدگی شرکت نیز مشخصه های مهم شرکت ها هستند که بر عملیات شرکتها اثرگذار است. هدف از این پژوهش بررسی رابطه سرعت اعلام سود و تجدید ارائه صورتهای مالی با نگهداری وجه نقد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با در نظر گرفتن نقش پیچیدگی و راهبری شرکتی در فاصله زمانی 1396 تا 1400 است. پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ نحوه اجرا توصیفی همبستگی است. برای انجام پژوهش شش فرضیه اصلی تدوین شد. برای انجام این پژوهش از رگرسیون داده های پنلی استفاده شد. این موضوع در 122 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شد. یافته ها نشان داد که سرعت اعلام سود با نگهداری وجه نقد رابطه معناداری دارد. تجدید ارائه صورتهای مالی با نگهداری وجه نقد رابطه معناداری ندارد. راهبری شرکتی و پیچیدگی شرکت بر رابطه سرعت اعلام سود با نگهداری وجه نقد تاثیر معناداری دارد. راهبری شرکتی و پیچیدگی شرکت بر رابطه تجدید ارائه صورتهای مالی با نگهداری وجه نقد تاثیر معناداری دارد. سرعت اعلام سود نمادی از توانمندی شرکت است و بنابراین شرکت ها باید سرعت اعلام سود را در جهت بهبود تصمیمات مورد توجه قرار دهند. از سویی اهمیت راهبری شرکتی و پیچیدگی شرکت همراه با این موارد باید مورد توجه قرار گیرد.

هر تصمیم اقتصادی دارای عواقبی است که مورد توجه همه ذی نفعان و ذی مدخلان است. پاسخگویی و شفافیت، برای تصمیمات اقتصادی ضروری است که در قالب تهیه «گزارش تفریغ بودجه با کیفیت» دست یافتنی است. هدف از این پژوهش ارائه الگوی پارادایمی چالش های گزارش تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور و تاثیر آن بر تصمیم سازی اقتصادی است. پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی و از لحاظ نحوه اجرا توصیفی پیمایشی است. نمونه پژوهش برای پاسخ به سؤالات پژوهش در مرحله اول (10) نفر و در مرحله دوم (15) نفر از خبرگان رده بالای دیوان محاسبات کشور و مدیران ارشد دولتی و اساتید دانشگاه بودند. یافته های پژوهش در نظریه داده بنیاد، شش چالش اصلی را شناسایی نمود. در مرحله رتبه بندی عوامل اثرگذار بر تصمیمات اقتصادی، مشکلات محیطی و مشکلات ناشی از قانون بودجه و سپس مشکلات ناشی از قوانین مالی، مشکلات مرتبط با گزارش تفریغ بودجه، مشکلات مرتبط با سایر دستگاه های دولتی و مشکلات ناشی از حسابداری دولتی به ترتیب اهمیت قرار گرفتند. رویکرد نوین این گزارش باید در جهت کاهش چالش های فوق باشد تا بتواند تصمیم سازی اقتصادی را بهبود بخشد. ایجاد کمیته های تخصصی برای حل مشکلات تفریغ بوده بر بهبود تصمیمات اقتصادی مؤثر است.