مهدی کرمانی

مهدی کرمانی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد .
پست الکترونیکی: m-kermani@um.ac.ir

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۹ مورد.
۲۱.

نشانه شناسی اجتماعی مدرنیزاسیون ایرانی در رمان مدیر مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 147-170

کلیدواژه‌ها: مدرنیزاسیون مدیر مدرسه ون لیوون نشانه شناسی اجتماعی جلال آل احمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۵۷۹
جلال آل احمد به عنوان یک رمان نویس واقع گرا در آثار خود، به دنبال انعکاس وقایع و مسائل اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایرانی بوده است. رمان مدیر مدرسه نیز مانند سایر آثار وی، بازتابی از ناکامی تجربه مدرنیت در ایران است. به تعبیری داستان روایت شده از مدرسه توسط جلال، نمایی از جامعه ایرانی است، که حضور هم زمان ارزش ها و باور های سنتی و رهاوردهای مدرن را در تقابل با یکدیگر تجربه کرده است. مطالعه حاضر در صدد بررسی و کشف نمود های مدرنیزاسیون در رمان مدیر مدرسه اثر جلال آل احمد با رویکرد نشانه شناسی اجتماعی برآمده است. نتایج تحقیق که بر اساس گام های دوازده گانه رویکرد نشانه شناختی اجتماعی تئو ون لیوون انجام شده است، نشان داد که جامعه ایرانی دوران نویسنده بی توجه به باور ها و ارزش های سنتی، به نوسازی و ورود عناصر مدرن در عرصه آموزش و سایر عرصه های زندگی اجتماعی اقدام کرده و علی رغم هزینه های مادی و انسانی قابل توجه، در عمل فرایند مدرنیزاسیون ایرانی ابتر مانده است. هر چند نویسنده برای این وضعیت جایگزین خاصی عرضه نمی دارد، اما تحول در این ارتباط را ناشدنی نیز نمی پندارد.
۲۲.

راهبردهای انطباق با بحران های اقتصادی: فراترکیب کیفی مقالات علمی از سال 2005 تا 2020(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 297 - 320

کلیدواژه‌ها: بحران استراتژی های مقابله کاهش هزینه های مصرفی خانوار استراتژی های خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۹ تعداد دانلود : ۵۴۵
مواجهه با بروز بحرانها در سده های اخیر برای تمام کشورها امری گریز ناپذیر بوده است. و در این راستا کنش ها و استراتژی های متنوعی در سطوح مختلف از سوی بازیگران متفاوت قابل مشاهده است. بررسی این نوع کنش ها و استراتژیها به وضوح در امر مدیریت و برنامه ریزی جهت مقابله با بروز بحرانها موثر خواهد بود. تحقیق حاضر نیز با هدف جمع بندی استراتژی های صورت گرفته در مواجهه با بحران گام برداشته است. برای انجام این مطالعه روش فراتحلیل یا تحلیل تحلیل ها مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه کلیه مقالاتی که پیش از سال 1399 یا 2020 منتشر شده بودند از پایگاه های معتبر فارسی زبان و انگلیسی زبان جمع آوری گردید. در نهایت نیز از تعداد کثیر مقالات مورد بررسی 3 مقاله فارسی و 18 مقاله انگلیسی زبان برای تحلیل نهایی انتخاب و جمع آوری گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین اثرگذاری بروز بحرانها در حوزه اقتصادی است. به عبارتی اولین ضربه بحرانها به جنبه اقتصادی زندگی مردم برخورد می کند و از این ناحیه زوایای دیگر زندگی اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می دهد. نتایج حاکی از این بود که برای برون رفت از بحران، در استراتژی های دولتی رایجترین امر ایجاد اشتغال، پرداخت یارانه نقدی و حمایت معیشتی و حمایتهای اجتماعی، آموزشی و بهداشتی است. و در بخش استراتژی های خانوار رایجترین آنها کاهش هزینه های مصرفی خانوار، تنوع معیشتی یا تغییر شغل، درخاست کمک از شبکه اجتماعی و مدنی و در نهایت مهاجرت و چند شغله شدن است.
۲۳.

مرور انتقادی پژوهش های جامعه شناختی و مدیریتی مبتنی بر نظریه زمینه ای (1397-1395)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۹ شماره ۹۰ 61 - 104

کلیدواژه‌ها: نظریه زمینه ای رویکرد استراوس و کوربین فراروش مرور نظام مند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۲۱۸
در یک دهه اخیر، پژوهشگران ایرانیِ حوزه جامعه شناسی و مدیریت، از نظریه زمینه ای به شکل گسترده ای در تحقیقات خود بهره گرفته اند. با توجه به ویژگی های خاص این روش شناسی، مسأله اساسی تحقیق حاضر آن است که پژوهش های جامعه-شناختی و مدیریتی مبتنی بر نظریه زمینه ای از چه نقاط ضعف و قوّتی برخوردارند؟ جهت پاسخ به مسأله تحقیق، از فراروش و تکنیک مرورنظام مند بهره گرفته شد. جمعیت های موردمطالعه شامل مجموعه مقالاتی است که در بازه زمانی 1395 تا 1397 در مجلات علمی-پژوهشی داخلی منتشر شده اند که با توجه به تمرکز مسأله تحقیق بر نقد و بررسی روش شناسی نظریه زمینه ای مبتنی بر رویکرد استراوس و کوربین، در مرحله گزینش منابع 36 مقاله انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که تحقیقات مذکور در زمینه معیارهای «صورت مسأله تحقیق، تدوین سؤالات جزئی، جامعه موردمطالعه، تشریح مراحل تحلیل داده ها در بخش یافته ها، هم زمانی گردآوری و تحلیل داده ها، تکنیک ساخت مقوله، تکنیک تشخیص ابعاد مقوله، تکنیک انتخاب عناوین، تکنیک انتخاب مقوله هسته، اعتباریابی، مقایسه با سایر نظریه ها و حساسیت نظری» با مشکلات اساسی مواجه هستند. این مشکلات را می توان در پنج دسته چالش های تکنیکی، شکاف نظریه و روش، تحریف هدف، عدم معرفت کامل به مبانی نظریه زمینه ای و چالش پارادایمی طبقه بندی کرد.
۲۴.

برساخت معناییِ طرد اجتماعی در میان افراد کم برخوردار شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ ۲۳۸-۲۲۱

کلیدواژه‌ها: طرد اجتماعی فقر افراد کم برخوردار مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۲۴۲
طرد اجتماعی، به معنای واپس زنیِ افراد از جامعه و منابع و فرصت های آن استو افراد کم برخوردار، ازجمله کسانی هستند که در برابر طرد اجتماعی آسیب پذیری بیشتری دارند. بااین وجود، پژوهش هایی که از نگاه خودِ افراد کم برخوردار به پدیده طرد اجتماعی بنگرد، در کشور ما کمتر انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف کشف احساسات و تجارب افراد کم برخوردار درباره طرد اجتماعی و شناسایی بیشتر ویژگی های طرد و ارتباط آن با فقر صورت پذیرفته است. بدین منظور، از روش کیفی و ابزار مصاحبه استفاده شده است؛ مصاحبه شوندگان 18 نفر از افراد کم برخوردار شهر مشهد بوده اند و نمونه گیری در این پژوهش، به شیوه نمونه گیری نظری بوده است. داده های حاصل از این مصاحبه ها، با بهره گیری از تکنیک تحلیل مضمون موردنظر براون و کلارک (2006) بررسی و تجزیه وتحلیل شده است. یافته های این پژوهش نمایانگر دو گونه اصلی طرد اجتماعی است؛ طرد تعاملاتی که شامل طرد از خانواده و خویشان و کاهش تعاملات با افراد برخوردار است و طرد از فرصت های اقتصادی- اجتماعی که طرد از منابع مالی (دسترس ناپذیری وام و تسهیلات)، طرد از بازار کار (دسترس ناپذیری شغلی) و عدم حمایت بایسته سازمان ها و نهادهای دولتی را در برمی گیرد.
۲۵.

ورزش، زیبایی و سلامت: تحلیل کیفی تجربه زنان از مراجعه به باشگاه ورزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی) بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 63-90

کلیدواژه‌ها: ورزش باشگاه ورزشی سلامت زیبایی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۳۶۱
زنان به واسطه ارتقای توان عاملیتی و کاسته شدن از عوامل محدودیت زا نقش آفرینی روزافزون در جامعه مدرن دارند. اما در مسیر رشد و شکوفایی ظرفیت های شان، همچنان با چالش های جدی در زمینه نوع نگاه جامعه بازارمحور به بدن مواجه اند. در این جامعه بدن عرصه ای پررونق برای تعریف و پیشبرد جریان های جدید مصرف است. این پژوهش بر آن است تا از طریق واکاوی نظام مند تجارب زنان از زیست روزمره در باشگاه های ورزشی، به دریافتی روشن از نحوه مواجهه آنها با سه دغدغه فراگیر در دنیای مدرن شامل زیبایی، سلامتی و ورزش دست یابد. بدین منظور مبتنی بر رویکردی کیفی، مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته با چهارده تن از بانوان مراجعه کننده و فعال در باشگاه های بدن سازی و ورزشی، صورت گرفت. تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها به کمک تکنیک تحلیل مضمون، منتج به صورت بندی مجموعه ای از مقوله های اصلی شامل"اهمیت یافتن پذیرش اجتماعی بدن"، "عملکرد چندگانه باشگاه ورزشی"، "تنوع در منابع و عوامل انگیزاننده"، "درک آمیخته از ورزش و سلامتی"، "درک آمیخته از ورزش و زیبایی" و "مرکزیت ایده بهبود در پیامدهای ورزش" شد. هر یک از این مضامین نیز خود دربرگیرنده مفاهیم معینی بوده اند. در بالاترین سطح انتزاعِ مفهومی نیز، کلان مقوله ای تحت عنوان "باشگاه بدن سازی به عنوان عرصه تحقق زیبایی سلامت محور" تعریف و صورت بندی شد.
۲۶.

مواجهه با خشونت در محیط خانه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان (مطالعه موردی: دانش آموزان متوسطه دوره اول شهرستان چناران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال شانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 87-87

کلیدواژه‌ها: مواجهه با خشونت عملکرد تحصیلی خشونت خانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۳۷۸
پژوهشگران علوم رفتاری و اجتماعی تعریف روشن و واحدی از مفهوم خشونت ارائه نداده اند. به طورکلی، تعریف خشونت تحت تأثیر فرهنگ، تجربه و اعتقادات جوامع، متفاوت است. رفتارهای خشونت آمیز بر انواعی از رفتارهای اجتماعی ناظر هستند که با قصد آشکار، ضمنی یا پنهان برای واردکردن صدمه به فرد دیگری انجام می شوند. پژوهش های دانشمندان مختلف مؤید عوارض جسمی، روانی و اجتماعی فراوان برای خشونت دیدگی ازجمله در ارتباط با عملکرد تحصیلی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه مواجهه با خشونت در محیط خانه با عملکرد تحصیلی دربین دانش آموزان دوره اول متوسطه شهرستان چناران بود. در این تحقیق، از روش پیمایش استفاده شده است. علاوه براین، برای تدوین چارچوب نظری تحقیق و مروری بر پژوهش های پیشین، از روش کتابخانه ای (اسنادی) بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق از دانش آموز پسر و دختر مدارس متوسطه اول شهرستان چناران تشکیل شده است که در سال 95-1394 مشغول به تحصیل بودند. از این تعداد، 281 نفر پسر و 211 نفر دختر بودند. نتایج نشان داد که بین میزان مواجهه با خشونت خانگی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. براساس تحلیل های رگرسیونی، دربین ابعاد مختلف خشونت، بعد اجتماعی آن و دربین عاملان خشونت خانگی، خشونت پدر دارای تأثیر منفی شدیدتری بر عملکرد تحصیلی بودند. علاوه براین، براساس بررسی های چندمتغیره مشخص شد که متغیرهای جنسیت، تحصیلات والدین و درآمد خانوار نیز بخشی از تغییرات متغیر وابسته (عملکرد تحصیلی) را تبیین می کنند.
۲۷.

تبیین کنش های ناسازگارانه مردان در خانواده های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 1-30

کلیدواژه‌ها: خانواده هنجار ارزش اجتماعی پایگاه اجتماعی ناسازگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۵۲۷
نهاد خانواده یکی از قدیمی ترین نهادهای جوامع بشری است. اعضای جدید جامعه در خانواده به دنیا می آیند و اجتماعی می شوند. خانواده به عنوان یک نظام اجتماعی، انجام کارکردها و تعادل خود را متأثر از عناصر سازندة خود به دست می آورد. یکی از نشانه های عدم تعادل و عدم موفقیت خانواده وقوع طلاق؛ یعنی فروپاشی آن است. در جامعة ایران چون قیود فرهنگی هنوز به راحتی طلاق را نمی پذیرد، برای بررسی عدم تعادل در خانواده به بررسی کنش های ناسازگارانة مردان پرداخته ایم. برای تبیین ناسازگاری ها عواملی مانند عدم تحقق آرزوهای اعضای خانواده دربارة دیگر اعضا، عدم توافق ارزشی اعضای خانواده، ابهام نقش اعضای خانواده، احساس ناهماهنگی نقش و پایگاه و تفسیر ناسازگار نقش بررسی شده اند. این عوامل همه معطوف به ویژگی های خانواده به عنوان یک کلیت هستند. داده های این پژوهش حاصل مصاحبه با پدر، مادر، فرزند پسر و فرزند دختر در ۹۴۴ خانواده در هشت شهر بزرگ ایران است. تحلیل ساختاری مشکلات مؤثبر رفتار ناسازگارانة مرد (دارندة نقش های پدری و شوهری) نشان داد که بیشترین اثر بر ناسازگاری از آن متغیر عدم توافق ارزشی است که تأثیرات خود را از طریق متغیر تفسیر ناسازگار نقش اعمال می کند.
۲۸.

کنشگران نهادی به مثابه متولیان منفعت بر؛ مطالعه کیفی تجربه زیسته عاملان بازار مسکن مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره پنجم پاییز و زسمتان ۱۳۹۷ شماره ۱۲ 179 - 212

کلیدواژه‌ها: کنشگران نهادی عاملان بازار مسکن منفعت نظریه زمینه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۴۹۰
این پژوهش که به واکاوی تجربه زیسته و شناخت ادراک عاملان بازار مسکن از کنش نهادهای فعال در حوزه مسکن می پردازد، اکتشافی، کیفی، کاربردی و مقطعی (1396-1395) است. بر این اساس تحلیل نظام مند مصاحبه های عمیق با 22 نفر از فعالان حوزه مسکن در مشهد به روش نظریه زمینه ای با رویکرد اشتراوس و کوربین صورت گرفته است. درنهایت پدیده مرکزی تحت عنوان «کنشگران نهادی به مثابه متولیان منفعت بر» به دست آمد. ازجمله مقوله های اصلی به دست آمده به عنوان شرایط زمینه ای می توان به «رویدادهای کلان سیاسی اقتصادی فراملّی»، «تحولات اجتماعی اقتصادی و سیاسی ملّی» و «ساختارهای حقوقی قانونی کلان در ایران» اشاره داشت؛ شرایط مداخله ای متشکل از «شفافیت یا عدم شفافیت در برآوردگرهای اقتصادی» و «رونق یا رکود بازارهای رقیب» و شرایط علّی شامل «عدم هماهنگی نهادی»، «آشفتگی در تکالیف قانونی»، «الگوی مدیریتی ناکارآمد» و «عدم  تخصیص بهینه منابع مالی» بوده است. اخذ راهبردهایی همچون «مسکن به مثابه ابزار تبلیغاتی»، «تصدی گری غیرحرفه ای»، «جانب داری از طرف های ذی نفع» و «جریان دهی سیل آسای سرمایه» منجر به پیامدهایی شامل «اتلاف منابع»، «تخریب رضایت مندی اجتماعی»، «سودبری نامتقارن»، «انگیزه زدایی از عرضه کنندگان» و «اختلال در روند بازار» شده است.
۲۹.

سیر نزولی عادت واره نهادی معلمان (مطالعه موردی معلمان دوره متوسطه دوم شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 9 - 38

کلیدواژه‌ها: میدان آموزش عادت واره نهادی معلمان بوردیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۵۳۲
پژوهش حاضر سعی در تبیین این مسأله را دارد که عادت واره نهادی معلمان در مشهد در چه سطحی قرار دارد؟ و در طول زمان تغییرات آن چگونه بوده است؟ یعنی این که معلمان در گذشته از چه عادت واره نهادی برخوردار بوده و امروزه از چه عادت واره نهادی برخوردار هستند؟ بدین منظور چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس نظریات بوردیو تدوین گردید. جهت گردآوری و تحلیل داده ها از روش پیمایش و تحلیل موضوعی بهره گرفته شد. جامعه آماری مورد مطالعه در روش پیمایش عبارت بود از معلمان شهر مشهد که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه بندی و فرمول کوکران 360 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. در روش تحلیل موضوعی با استفاده از نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری با 31 نفر از معلمان مصاحبه گردید. نتایج بخش کمی و کیفی تحقیق بیانگر کاهش سطح عادت واره نهادی معلمان می باشند. به طوری که نتایج بخش کمی بیانگر آن است که سطح عادت واره نهادی معلمان پایین تر از سطح متوسط قرار دارد و نتایج بخش کیفی نیز نشان دهنده کاهش عادت واره نهادی معلمان در سال های اخیر است. چنین وضعیتی برای میدان آموزش که یکی از مهم ترین کارکردهای میدان اجتماعی را بر عهده دارد، رضایت بخش نیست. .
۳۰.

برساخت معنایی نهاد خانواده و ترکیب بندی آن در فضای رسانه ای؛ تحلیل فرهنگی-اجتماعی برنامه های ماهواره ای فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ششم پاییز و زسمتان ۱۳۹۸ شماره ۱۴ 41 - 62

کلیدواژه‌ها: شبکه های ماهواره ای جامعه اسلامی ایرانی خانواده اصالت زدایی از خانواده خانواده نامتعارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۵۱۰
در رابطه با برنامه های ماهواره ای، آنچه که کمتر بدان پرداخته شده، تحلیل علمی اثرگذاری های ضمنی و تدریجی برنامه های مذکور بر فرهنگ و حیات اجتماعی مخاطبان بوده است. برای دریافت چنین تصویری باید پرسش هایی را در نظر داشت، از جمله این که در این سریال ها چه رمزگانی نهفته است؟ چه ایده ای بر آن ها مسلط است؟ از چه ترکیب بندی تشکیل شده اند؟ و راهبرد فرهنگی اتخاذ شده آن ها چیست؟ هدف اصلی از پژوهش حاضر پاسخ گویی به سوالات فوق در ارتباط با خانواده است. در این راستا برای تحلیل نظری موضوع از نظریات هژمونی گرامشی، نظریه کاشت و نظریه برجسته سازی استفاده گردید. در بخش میدانی مطالعه نیز از روش تحلیل محتوا برای واکاوی مضامین نهفته در یکی از سریال های پرمخاطب ترکی (عمر گل لاله) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد این مجموعه سریال با برجسته نمودن عناصری مانند روابط عاشقانه-جنسی، رابطه نامشروع، داشتن فرزند نامشروع، خیانت به همسر، طلاق و ازدواج های متنوع درصدد برساخت ترکیب بندی جدیدی از خانواده مغایر با معیارهای جامعه اسلامی ایرانی است. این سریال ضمن برجسته ساختنِ عناصرِ این ترکیب بندی جدید درصدد گسترش و ترویج آن از طریق استهزاء باورهای فرهنگی بینندگان و القای هم زمان ترکیب بندی مذکور به عنوان جایگزین مناسب به ایشان است. در نتیجه راهبرد فرهنگی اتخاذشده در این سریال، «اصالت زدایی از خانواده» بوده است.
۳۱.

نشانه شناسی اجتماعی روپوش مدرسه در روایت های دختران جوان مشهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و یکم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۷۷) 91 - 108

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی اجتماعی روایت روپوش مدرسه بازنمایی معنایی آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۵۰۸
پژوهش حاضر به دنبال بررسی انتقادی شمایی از تجربه تحصیلی دختران جوان است. این واکاوی براساس رویکرد روشی نشانه شناسی اجتماعی ون لیوون (2005) و با تمرکز بر روپوش مدرسه به منزله یکی از منابع نشانه شناختی حاضر در تجربه زیسته عاملان اجتماعی مدنظر انجام شده است. نتایج نشان دادند قواعد الزام آور مدرسه درباره روپوش، دانش آموزان را در فرایندی قرار می دهد که محصول آن، ایجاد نوعی گسست معنایی در صورت بندی تجربه تحصیلی آنها و درنتیجه، ازخودبیگانگی و انفعال آنها هنگام گذراندن دوران تحصیل در مدرسه است. به یک معنا دانش آموزان فرایند تحصیل در مدرسه را جدا از خود و حاکم بر خودشان ادراک می کنند. به این ترتیب تجربه تحصیلی به جای اینکه روندی قدرت افزا برای زنان باشد، به روندی قدرت زدا تبدیل خواهد شد.
۳۲.

تحصیل منضبطانه و کنشگری منفعلانه: نشانه شناسی اجتماعی صف در تجربه تحصیلی دختران جوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال نوزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 83 - 112

کلیدواژه‌ها: تجربه تحصیلی صف قدرت انضباطی مدرسه نشانه شناسی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۴۰۹
این پژوهش در نظر دارد با تحلیل نشانه شناختی اجتماعی صف، به عنوان یکی از منابع نشانه ای حاضر در تجربه تحصیلی دختران جوان، به بازنمایی نظام معنایی شکل گرفته در فضای بین الاذهانی عاملان اجتماعی مذکور بپردازد. در این راستا روایت های سیزده تن از دختران جوان مشهدی از صف، مبتنی بر رویکرد نشانه شناسی اجتماعی ون لیوون تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان داد صف به منزله عرصه ای برای اعمال قدرت انضباطی، دانش آموزان را در فرایندی تربیتی وارد می سازد که مشتمل بر مجموعه ای از تعاملات نابرابر و عمدتا کلیشه ای، و با تمرکز بالا بر تداوم نشانه های صوری وابسته به آن است. به عبارت دیگر صف که ظاهرا، ابزار تربیت و آموزش قانون در مدرسه، به حساب می آید در عمل دانش آموزان را به سمت فرایندی انفعالی و قدرت زدا می کشاند، به گونه ای که آنان تحصیل را جدا از خود می بینند و نهایتا به عاملانی فرمانبردار مبدل می شوند
۳۳.

ادراک زنان متأهل شهر مشهد از معانی اجتماعی اشتغال: کارکردها و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 201 - 230

کلیدواژه‌ها: اشتغال خانه داری زنان توان افزایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۴۰۶
تغییرات فزاینده ای که در مطلوبیت های اجتماعی و فرهنگی رخ داده است، به تغییر نقش زنان در جامعه منجر شده و آنان را جهت کسب استقلال در ابعاد مختلف رهنمون ساخته است. از این رو آنان اشتغال را فرصتی برای کسب مواهبی می دانند که شاید در خانه دسترسی به آن چندان مقدور نیست. این پژوهش با روش نظریه زمینه ای انجام شده است و با استفاده از بیست و پنج مصاحبه نیمه ساختاریافته با زنان جوان متأهل شاغل و خانه دار شهر مشهد قصد دارد دریابد زنان اشتغال را چگونه ادراک می کنند. براساس نتایج حاصل از پژوهش، محققان دریافتند اشتغال بخشی از هویت زنان را در محیطی ورای خانواده رقم می زند و در ارتقا و بهبود توانایی های آنان در ابعاد گوناگون سهم ویژه ای دارد. این واقعیت در قالب مقوله «اشتغال: پدیده ای هویت بخش و توان افزا» به عنوان پدیده مرکزی صورت بندی شد. همچنین غالب زنان تمایل بسیاری برای اشتغال خارج از خانه داشته و دلایل گوناگونی را برای آن برمی شمارند، اما با موانعی نیز مواجه اند. همچنین اشتغال با آن که برخی فرصت ها را از زنان سلب کرده است، اما دستاوردهای مثبت آن، که موجب نگهداشت آنان در موقعیت شغلی شده بیشتر بوده است. با این حال اتخاذ دو راهبرد اشتغال و خانه داری بنا به عوامل و شرایط مختلفی بوده است.
۳۴.

واکاوی و تحلیل تعیین کننده های باروری: فراتحلیلی از تحقیقات موجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 145 - 113

کلیدواژه‌ها: باروری عوامل تعیین کننده فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۳۷۲
باروری رفتار تجربی و بالفعل فرزندآوری یعنی تعداد فرزندان به دنیاآمده ای است که یک زن در طول 35 سال قابلیت باروری خود دارد و ناظر بر موالید زنده است. در سال های اخیر تحقیقات زیادی با موضوع تعیین کننده های باروری در ایران و سایر کشورها انجام شده است. در این تحقیق برآنیم تا تعیین کننده های باروری ده سال اخیر را در تحقیقات داخلی و خارجی بررسی کنیم. روش تحقیق در این پژوهش فراتحلیل است و جامعه آماری این تحقیق تمام مقالات معتبر علمی هستند که در ده سال اخیر در مجلات معتبر علمی داخلی و خارجی منتشر شده اند. در این مطالعه از بین 80 تحقیق مرتبط با موضوع، 45 تحقیق با موضوع تعیین کننده های باروری در بازه زمانی 1387-1397 هجری شمسی (2009-2019) میلادی) انتخاب شدند و با برنامه فراتحلیل جامع تحلیل شدند. نتایج مرور نظام مند درباره متغیرهای اثرگذار بر میزان باروری یا تعیین کننده های باروری در تحقیقات بررسی شده نشان داد که تاکنون 45 متغیر در این خصوص لحاظ شده است. اندازه اثر ثابت 770/0 و اندازه اثر تصادفی 695/0، تأثیر زیاد 45 متغیرها را بر میزان باروری نشان می دهد که از بین آن ها هفت متغیر قدرت زن در ساختار خانواده، تحصیل زنان در گذار اقتصادی، سن زیاد هنگام ازدواج، تناسب اندام زنان، سقط جنین، آموزش پدران در نگهداری از فرزند و تحصیلات زنان، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر باروری داشتند.
۳۵.

رابطه الگوی کنش اقتصادی و تاب آوری در مواجهه با بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال سی و سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 93 - 116

کلیدواژه‌ها: تاب آوری راهبرد مقاومتی راهبرد بازیابی تاب آوری فردی سرپرست خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۹۴
در جامعه امروزی به دلیل اوضاع خاص و تغییرات شدید و مکرر، جوامع با بحران ها و موقعیتی از نداشتن اطمینان مواجه می شوند. اوضاعی که بی توجهی برای مقابله با آن بخش های مختلف جامعه را تهدید می کند که از جمله آن می توان به کنش های اقتصادی مردم و خانوارها اشاره کرد. با این حال، وجود ویژگی تاب آوری در جامعه و داشتن جامعه ای تاب آور به شدت از اثرگذاری های منفی بحران ها می کاهد. با توجه به همین مسئله، در تحقیق حاضر کوشش شده است تا شرایط تاب آوری جامعه ایران و اثر آن بر نوع کنش های اقتصادی خانوار بررسی شود.پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه با حجم نمونه 427 نفر در بین سرپرستان خانوار مشهدی (بالای 18 سال) در سال 1400 انجام گرفته و از روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهایSPSS  و Smart PLS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بیشتر کنش های اقتصادی در بین سرپرستان خانوار از نوع کنش های اقتصادیِ مقاومتی است. میانگین این کنش ها در بین افراد مطالعه شده، برابر با 02/42 درصد است که از میانگین دو راهبردِ کنشیِ دیگر، یعنی راهبرد بازیابی و راهبرد خلاقیت بیشتر است. نتایج بیانگر این بود که در طبقات پایین، کنش های مقاومتی و در طبقات متوسط، کنش های بازیابی و در طبقات بالا، کنش های خلاق بیشتری استفاده می شود. نتایج مربوط به الگوی معادل های ساختاری نیز نشان داد که تاب آوری فردی (ضریب بتا = 436/0-) بیشترین اثرگذاری را به صورت معکوس بر کنش های مقاومتی داشته است. همچنین، نتایج نشان داد که جامعه بررسی شده به لحاظ وضعیت تاب آوری اوضاع مساعدی ندارد. تاب آوری در سطح فردی، میانگین 44/59 درصد، در سطح اجتماعی، میانگین 61/51 درصد و در سطح اقتصادی نیز میانگین 30/26 درصد را نشان داده است.
۳۶.

بررسی تاثیرتعلق ملی برگرایش به مهاجرت خارج از کشور(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناختی سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۲) 97 - 125

کلیدواژه‌ها: تعلق ملی گرایش به مهاجرت مهاجرت خارج از کشور شهروندان مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۳۱۷
این تحقیق به منظور «بررسی تأثیر تعلق ملی بر گرایش به مهاجرت خارج از کشور» تدوین شده است. در این تحقیق که به روش آمیخته انجام شد، ابتدا به روش کیفی، ابعاد و مؤلفه های پدیده تعلق ملی و گرایش به مهاجرت از میان مهاجران ایرانی کشف و سپس از نتایج مطالعه کیفی، پرسشنامه کمی در مورد شهروندان شهر مشهد تهیه گردید، تعداد 20 نفر از مهاجران ایرانی در بخش کیفی و 414 نمونه از بین شهروندان شهر مشهد در بخش کمی موردبررسی قرار گرفت. از نتایج کیفی، مقوله هسته ای «تعلیق یا تشدید گرایش به مهاجرت در پرتو تعلق ملی» شناسایی شد که سایر مقوله ها با عنوان شرایط و عوامل مؤثر را احاطه کرده است؛ همچنین در نتایج کمی مشخص شد، میزان گرایش شهروندان به مهاجرت خارج از کشور در حد زیاد و میزان تعلق ملی در حد متوسط بوده است و تعلق ملی به مقدار (734/0-) با گرایش به مهاجرت خارج از کشور رابطه همبستگی نشان داده است. محاسبات رگرسیونی نشان داد که با افزایش تعلق ملی، گرایش به مهاجرت خارج از کشور کاهش می یابد و سهم بعد تعلق اجتماعی (621/0-) بر گرایش به مهاجرت بیش از سایر ابعاد بوده است. در مجموع، تعلق ملی توانست، (584/0) از واریانس متغیر وابسته تحقیق (گرایش به مهاجرت خارج از کشور) را تبیین نماید.
۳۷.

فرهنگ های مختلف مصرف انرژی (مورد مطالعه خانوارهای مشهدی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی فرهنگ و هنر دوره سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 40 - 21

کلیدواژه‌ها: فرهنگ مصرف انرژی مسرف صرفه جو مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۲۱۵
امروزه یکی از عوامل آلودگی محیط زیست چگونگی مصرف انرژی در بخش خانگی است. آمار جهانی نیز حاکی از افزایش مصرف انرژی می باشد. البته مصرف انرژی در بین افراد و خانواده ها به شیوه ها و سبک های گوناگونی صورت می گیرد که از آن تعبیر به فرهنگ های مختلف مصرف انرژی می شود و این فرهنگ یا فرهنگ ها تحت تاثیر عوامل مختلفی شکل می گیرند. هدف اساسی تحقیق حاضر شناخت فرهنگ های مختلف مصرف انرژی (گاز و برق) در بین خانوارهای مشهدی در سال 1398 است. برای رسیدن به این هدف از روش کیفی (مصاحبه نیمه ساختاریافته با 27 نفر) و کمّی (از طریق توزیع پرسشنامه در بین 599 نفر) به طور همزمان در بین خانوار های مشهدی اقدام گردید. براساس نتایج بخش کیفی به طور کلی دو فرهنگ عمده «مُسرف» و «صرفه جو» با هشت خرده فرهنگ متفاوت؛ صرفه جوی متعهد، صرفه جوی منفعل، صرفه جوی ناگزیر، مصرف گرای مناسکی، مصرف گرای نامتوازن، مصرف گرای تقلیدی، مصرف گرای خاصگرایانه و مصرف گرای نمایشی ملاحظه شد. نتایج بخش کمی نشان داد که 33/59 درصد نمونه جزو فرهنگ مُسرف و 67/40 درصد جزو فرهنگ صرفه جو هستند. 2/21 درصد نمونه اطلاعات زیست محیطی اندکی دارند. تحلیل ها همچنین نشان داد که در خرده فرهنگ مصرفگرایی خاصگرایانه افراد مُسرف این سبک، عموماً در محلات توسعه یافته تمرکز بیشتری دارند.
۳۸.

سنخ شناسی و دلایل تعاملات اقتصادی مهاجران ایرانی در آلمان با ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۸ 115 - 138

کلیدواژه‌ها: ارسال پول آلمان ایران سرمایه گذاری هدیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۷۷
اهداف: امروزه متخصصان دیدگاه منفی نسبت به مهاجرت را به چالش کشیده و نگاه مثبت تری به این مسأله دارند. از منظر آنان مهاجرت می تواند برای هر دو کشور مبدأ و مقصد مزایایی به همراه داشته باشد. یکی از مزایای مطرح شده تعاملات اقتصادی آنان با کشور مبدأ است که می تواند منجر به توسعه اقتصادی، فرهنگی در کشور مبدأ شود. با توجه به فقدان تحقیق جامع در این زمینه، هدف این پژوهش شناخت انواع تعاملات اقتصادی مهاجران مقیم آلمان با ایران و دلایل آنان نسبت به آن است. روش مطالعه : جامعه آماری تحقیق حاضر عبارت است از کلیه مهاجران قانونی بالای 18 سال مقیم کشور آلمان که بیش از 2 سال سابقه اقامت در این کشور دارند. ازآنجایی که چارچوب پیشینی برای بررسی این مسأله وجود نداشته است از روش کیفی و مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده شد. بر اساس نمونه گیری نظری، با 30 نفر از مهاجران مصاحبه انجام شد. یافته ها: یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد در انتقال کالا و وجه از آلمان به پنج دسته اصلی ارسال هدیه، سرمایه گذاری، کنش های خیرخواهانه، ارسال کالای کمیاب و خرید خدمات گنجانیده وجود دارد.نتیجه گیری: این پنج دسته اصلی تابع ادغام فرهنگی، ادغام اقتصادی، نگرش به ایران و آلمان و همچنین تعداد سال های اقامت مهاجران در آلمان است.
۳۹.

تحلیل وضعیت، شرایط و پیامد های سرمایه مورد منازعه در آموزش و پرورش ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد فرهنگ سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۱ 81 - 114

کلیدواژه‌ها: مطالعه کتاب خواندن نظریه ابرتابع رفتار دانشجویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۷
تلاش پژوهش حاضر، پاسخگویی به این سؤال است که معلمان در میدان آموزش برای دستیابی به کدام سرمایه با یکدیگر رقابت دارند؟ و شرایط و پیامد های این رقابت را چگونه تجربه می کنند؟ بدین منظور چارچوب مفهومی پژوهش براساس نظریات بوردیو تدوین گردید. مشارکت کنندگان این تحقیق عبارت بودند از معلمان نواحی هفت گانه آموزش و پرورش شهر مشهد که با استفاده از نمونه گیری هدفمند، نمونه گیری نظری و معیار اشباع نظری با 31 نفر از آنها مصاحبه گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است معلمان در سال های گذشته برای کسب و ارتقای سرمایه فرهنگی تجسم یافته در میدان آموزش تلاش می کردند، اما در سال های اخیر (اواخر دهه هشتاد) تحت تأثیر صوری شدن ضمن خدمت، بازدارندگی قوانین میدان آموزش، مشکلات منزلتی، محوریت یافتن مدرک تحصیلی، محوریت یافتن ضمن خدمت، عوامل فردی، مشکلات اقتصادی و اقتصادگرایی، این شکل از رقابت رو به کاهش بوده و به جای آن رقابت اقتصادی و رقابت برای دستیابی به سرمایه فرهنگی نهادی شکل گرفته است. این امر بیانگر «تغییر سرمایه مورد منازعه از سرمایه فرهنگی تجسم یافته به سرمایه فرهنگی نهادی/ اقتصادی در میدان تولید آموزش» است. شکل گیری این پدیده از یک سو، موجب اُفت فعالیت فراغتی، تضعیف سلامت جسمانی روانی و تضعیف عادت واره نهادی آنها است و از سوی دیگر، توانمندسازی اقتصادی و توانمندسازی علمی ضعیف معلمان را در پی داشته است.
۴۰.

رابطه مصرف فرهنگی و نگرش خرافی در بین دانشجویان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۰شماره ۵۴ 157 - 182

کلیدواژه‌ها: نگرش خرافی خرافات مصرف فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۳۳۲
علیرغم رشد دانش و فناوری، نگرش های خرافی همچنان در زندگی بسیاری از افراد جامعه حضور دارند. این نگرش ها ازآنجاکه مسیرهای خلاف واقعی به افراد جامعه برای حل مسائل خود نشان می دهند، به لحاظ اجتماعی آسیب زا هستند. نگرش های خرافی محصول جامعه پذیری افراد در رده های مختلف هستند. یکی از این عوامل دخیل در جامعه پذیری، رسانه ها هستند که بخش بزرگی از مصرف فرهنگی افراد را تشکیل می دهند. رسانه ها بسته به اینکه چه نوع محتوایی را در جامعه ترویج کنند، نگرش های هم نوا یا مخالف با خرافه گرایی را ایجاد می کنند. تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه مصرف فرهنگی و نگرش خرافی در بین دانشجویان مشهدی می باشد. روش پژوهش مقاله حاضر پیمایش بوده و با ابزار پرسشنامه محقق ساخته اجرا شده است. جامعه آماری دانشجویان شهر مشهد می باشند که تعداد آن ها برابر 97146 نفر است. از این تعداد 363 نفر با استفاده از فرمول کوکران به شیوه نمونه گیری چندمرحله ای به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد مصارف فرهنگی آگاهی بخش نظیر کتاب و روزنامه با نگرش خرافی رابطه معکوس و مصارف فرهنگی سرگرم کننده نظیر ماهواره و شبکه های اجتماعی با نگرش خرافی رابطه مستقیم و معنادار داشتند. بااین حال، در مجموع میزان مصرف فرهنگی پاسخگویان با نگرش خرافی رابطه معکوس و معناداری نشان می داد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان