مهدی قرخلو

مهدی قرخلو

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة جغرافیا، دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۳ مورد.
۲۱.

ساماندهی و استقرار بهینه صنایع و کارگاههای مزاحم شهری (مطالعه موردی : بافت مرکزی شهر کرمانشاه )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ساماندهی مکان مناسب صنایع صنایع و کارگاههای مزاحم شهری صنعت و صنایع مزاحم شهری کنترل صنایع لاینده های زیست محیطی شهر کالبد فیزیکی شهر کاربریهای هماهنگ و ناهماهنگ معیارهای کاربری زمین ساماندهی صنعتی یک شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۲
امروزه شهرهای کشور ما از جمله کرمانشاه بدلی رشد صنایع ، تغییر چشمگیری کرده اند ؛ اما همزمان با این رشد صنعتی ، صنایع در مکانهای مناسب جانمایی نشده اند . برخی از صنایع ، تمامی نواحی پیرامون خود را بلعیده اند ، چنانکه هیچ فضای بازی باقی نمانده است و در عوض مقدار قابل توجهی آلاینده زیست محیطی مثل سرو صدا ، گرد و غبار ، بخارات ناسالم و آبهای آلوده بر جای گذاشته اند . حاکمیت چنین شرایطی در توسعه و تکوین شهرها حاکی از وضعیت ناخوشایندی است که گریبانگیر کالبد شهر شده است ؛ زیرا مقررات و آیین نامه های منطقه بندی و نیز معیارهای کاربری زمین هرگز جدی گرفته نشده است . معابر بسیار شلوغ شده اند و کالبد فیزیکی شهر دچار ناهماهنگی شده است . این بی نظمی ها و رشد خارج از کنترل صنایع ، اثار اجتماعی قابل ملاحظه ای را بر مجموعه پیکره شهر بجای نهاده است . از اینرو دستیابی به رشد صنعتی هماهنگ و منسجم و رسیدن به یک کالبد فیزیکی – فضایی و نیز عملکرد پویا از شهر که همه کاربریها بصورت هماهنگ و کارآرا در آن وجود داشته باشند ، نیاز به برنامه ریزی دقیق و جامع برای همه ابعاد شهر بویژه بعد صنعتی آن دارد .
۲۲.

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS ) و نیازمندیهای در حال پیدایش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل کاربرد کاربران GIS نرم افزار برنامه ریزی فضایی سخت افزار وکتور راستر کوادتری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۰ تعداد دانلود : ۸۷۰
فن آوریهای جدید باید بتواند بینش مسئولان را درباره مورد پیامدهای تصمیمات مربوط به سرمایه گذاریهای مسکن ‘صنعت‘مدیریت محیط‘برنامه ریزی شهری و دیگر زمینه ها را در سطح ملی ‘ منطقه -ای و محلی گسترش دهد . در این میان سیستم اطلاعت جغرافیایی (GIS ) با توجه به نیازمندیهای در حال پیدایش ‘مجموعه علوم کامپیوتری را درباره زمینه های عنوان شده فوق در اختیار دست اندر کاران و برنامه ریزان قرار میدهد . روشن ساختن اهداف GIS ‘ ذخیره داده ها ‘ پیشرفتهای مربوط به سخت افزار و نرم افزار و زمینه های مختلف کاربردGIS از جمله محورهای مورد بحث مقاله حاضر است .
۲۳.

نقش شهرهای میانی در تعادل ناحیه ای: مورد مطالعه: شهر میانی شهرضا(استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان اصفهان شهرضا شهرمیانی شبکه ی شهری حوزه ی نفوذ تعادل ناحیه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۶ تعداد دانلود : ۷۹۰
در بحث تمرکز زدایی یکی از پایه ای ترین مباحث مطرح شده لزوم نگرش به بخش های میانی سلسله مراتب سکونتگاه-هاست که در این میان شهرهای میانی توجه ویژه ای را به خود می طلبند. از این رو هدف این مقاله بررسی تاثیر شهر میانی شهرضا در ساختار اقتصادی سکونتگاه های پیرامون ، شناخت حوزه ی نفوذ شهرضا و ارزشیابی عملکرد این شهر در حوزه ی نفوذ خود به عنوان یک شهر میانی است. روش تحقیق از نوع «توصیفی – تحلیلی» و روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر دو روش کتابخانه ای و میدانی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تمرکز جمعیت و نخست شهری در استان رو به کاهش بوده و از این رو شهر شهرضا از توان کشش پذیری جمعیت برخوردار است، به صورتی که بدون در نظر گرفتن این شهر در شبکه ی شهری استان عدم تعادل بیشتر می شود. الگوهای اقتصادی بیانگر نقش قوی صنعتی و خدماتی این شهر طی دوره های مختلف است. نتایج حاصل از بررسی های حوزه ی نفوذ شهرضا نیز نشان می دهد که این شهر با قدرت خدماتی خود در امور تجاری، بهداشتی و درمانی و آموزش، توانسته است نقشی فرا ناحیه ای ایفا کرده و حوزه ی نفوذ خود را تا استان های هم جوار بگستراند. از طرفی با توجه به انتخاب این شهر به عنوان یکی از چهار قطب توسعه ی استان در صورت تقویت زیرساخت ها این شهر می تواند به عنوان مرکز خدماتی و صنعتی برای سکونتگاه های جنوبی استان مطرح شود.
۲۴.

مطالعة تغییرات فرهنگی در میان قبایل ایل قشقایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ترکیب عشایر قشقایی تلفیق مشابهت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۶ تعداد دانلود : ۹۱۲
این مقاله عوامل مؤثر مهاجرت و تغییرات فرهنگی ایل قشقایی را که در حومة شهرها زندگی می کنند، بیان می دارد. قشقایی ها تنها گروه ترک زبان در بخش جنوب مرکزی ایران هستند که با فارس زبانان جنوب ایران از نظر فرهنگی متفاوتند. حدود یکصد هزار نفر از جمعیت ایل قشقایی هنوز کوچ نشین هستند. مردم ایل قشقایی که از نظر سوابق تاریخی و تولیدات دامی نقش مهمی را در سیاست و اقتصاد ایران ایفاء کردند، به وسیله مهاجرت به شهرها اسکان یافته و شیوه معیشت آنها دگرگون شده است. در این مطالعه سعی شده که تغییرات فرهنگی کوچ نشینان و اسکان یافته های قشقایی با هم مقایسه شوند تا تغییرات تدریجی زبان و فرهنگ آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. واژگان کلیدی: عشایر، فرهنگ، قشقایی، ترکیب، تلفیق، مشابهت. اصل مقاله به زبان انگلیسی لست. لطفاً به صفحه (12) از بخش انگلیسی مجله رجوع شود.
۲۵.

مقدمه ای بر همبستگی ملی با تاکید بر مؤلفه های فرهنگ و گردشگری

کلیدواژه‌ها: هویت فرهنگ گردشگری همبستگی ملی عوامل موثر بر همبستگی ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۱ تعداد دانلود : ۲۵۸۶
این مقاله مفهوم همبستگی ملی و عوامل موثر بر آن را در قالب یک چارچوب مفهومی بیان و در ادامه نقش و تاثیر گردشگری بر هر یک از عوامل موثر مورد بررسی قرار می دهد. مفهوم همبستگی در تاریخ اندیشه علوم اجتماعی، سیاسی و انسانی سابقه ای طولانی دارد و منظور از آن هماهنگی میان اجزای تشکیل دهنده کل نظام اجتماعی است. همبستگی ملی مفهومی دو سویه داشته که هم بر تمایزات و هم بر اشتراکات دلالت می کند. این مفهوم از یک سو با تاکید بر مشترکات، ما را پیرامون محوری واحد همبسته و متعهد می سازد و از دیگر سو ما را از دیگران باز می شناساند. ایران ما کشوری متنوع، متکثر و مرکب از اقوام و خرده فرهنگ های گوناگون است که در میان آنها عناصر هویتی، دینی، ذهنی، تاریخ مشترک و جغرافیای واحد از اهمیتی بسیار برخوردار است. پیش زمینه تقویت همبستگی ملی در یک جامعه، وجود شناخت مشترک خرده فرهنگ ها از یکدیگر است و زبان فارسی به عنوان میراث فرهنگی مشترک در این میان نقش تسهیل کننده این شناخت را دارد و بدیهی است که گسترش ایرانگردی در قالب گردشگری، زیربنای برقراری شناخت مشترک و درک متقابل میان خرده فرهنگ ها محسوب می شود.
۲۶.

ارزیابی و مکان یابی کاربری فضای سبزمنطقه 9 شهرداری تهران

کلیدواژه‌ها: فضای سبز پارکهای شهری کاربری های ناسازگار معیارهای مکان یابی منطقه 9شهرداری تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۲ تعداد دانلود : ۹۴۵
منطقه 9 تهران ، با جمعیت 195000 نفر، منطقه ای حاشیه ای است که در منتهی الیه غرب تهران قرار دارد. این منطقه، 7/2% از کل مساحت تهران را تشکیل می دهد. موضوع فضای سبز در منطقه 9 تهران، بسیار پراهمیت است ، مساحت موجود کاربری فضای سبز در منطقه ، 717465 متر مربع است ودر نتیجه سرانه موجود فضای سبز در منطقه9، 67/3 متر مربع است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد (20 تا25 مترمربع برای هرنفر ) فاصله بسیار زیادی رادارد ، مساحت فضای سبز عمومی منطقه با در نظر گرفتن جمعیت 195000 نفری باید رقمی معادل 2925000 مترمربع باشد که با رقم فعلی مساحت فضای سبز عمومی منطقه 9، 2207535 متر مربع اختلاف دارد که این نشان دهنده کمبود فضای سبز در منطقه 9 است. با توجه به محاسبه کمبود فضای سبز منطقه 9 فضای سبز موجود در منطقه، فقط برای 59788 نفر کافی است و به این تعداد سرانه 12 مترمربعی اختصاص می یابد و این یعنی 135211 نفر در منطقه 9( یعنی تقریبا 69.3ً درصد)، فاقد فضای سبز عمومی در منطقه هستند.پس از مطالعه وسعت، شعاع عملکرد و حد مطلوبیت پارک های شهری منطقه 9مشخص گردید که کمبود فضای سبز در زمینه پارک های شهری منطقه بیشتر می باشد. بنابراین برای جبران این کمبود در رابطه با ضرورتهای محیطی و نیازهای تفریحی ساکنین منطقه ، معیارهایی برای مشخص نمودن زمین های مناسب برای ایجاد پارک شهری تعیین گردید . در این راستا، با استفاده از نرم افزار GIS از معیارهای نزدیکی به مراکز ثقل جمعیتی، مراکز آموزشی، مراکز فرهنگی و نزدیکی به راه های اصلی و دوری از فرودگاه مهرآباد استفاده شد. همچنین با در نظر گرفتن تغییر کاربری اماکن نظامی و صنعتی در آینده، این مناطق نیز به منظور تعیین مکان های مناسب برای احداث پارک شهری در نظر گرفته شد. وجود کاربری های ناسازگار شهری در منطقه 9 ، نکته بسیار مهمی است که به آن توجه شده است. وجود فرودگاه مهرآباد و مراکز نظامی و صنعتی زیاد در منطقه، باعث شده است تا پیداکردن مکان بهینه برای احداث پارک شهری، مشکل تر شود. بنابراین منطقه9 تهران با محدودیت احداث پارک شهری روبرو می باشد.
۲۸.

مکان یابی مناطق بهینه ی توسعه ی فیزیکی شهر بابلسر بر مبنای شاخص های طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: GIS بابلسر برنامه ریزی شهری مکان یابی توسعه ی شهری توسعه ی فیزیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۱ تعداد دانلود : ۸۵۵
در حال حاضر اکثر شهرها به خاطر محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری با مقوله ی توسعه ی فیزیکی درگیرند. شهر بابلسر نیز با توجه به قرار گرفتن در منطقه ی شمال کشور ایران، نمی تواند به صورت گسترده توسعه یابد چرا که با محدودیت های فیزیکی توسعه ی شهری مانند دریا، رودخانه و وجود زمین ها و باغ های حاصلخیز در روند توسعه ی شهری مواجه است. هدف از این پژوهش دستیابی به متغیرهای مؤثر در توسعه ی فیزیکی شهرها و دستیابی به الگویی که توسعه ی آتی شهر بابلسر را با کمترین خسارت به محیط طبیعی مکان یابی نماید، می باشد. بنابراین با توجه به اهداف این پژوهش، از روش تجزیه و تحلیل وضع موجود و مدل سازی داده ها استفاده شده است. بدین منظور ابتدا برای ایجاد پایگاه داده سیستم اطلاعات جغرافیایی، اطلاعات فضایی محدوده مورد مطالعه از روی نقشه های مربوطه، رقومی و ذخیره گردید و سپس اطلاعات توصیفی، وارد سیستم شده و به اطلاعات فضایی متصل شد، تا قابلیت تجزیه و تحلیل اطلاعات فراهم گردد. سپس با همپوشانی نقشه های مختلف در محیط «GIS»، دو منطقه ی بهینه ی توسعه ی فیزیکی بابلسر مشخص گردید. شهر بابلسر با توجه به محصور بودن در اراضی کشاورزی دو گزینه برای توسعه ی فیزیکی پیش رو دارد: اول توسعه ی شهر از درون که با تخصیص تراکم ساختمانی بیشتر به ساختمان های شهر امکان پذیر است و دوم توسعه به سمت بیرون است. مناسب ترین مکان جهت گسترش آتی شهر جنوب شرقی و در اولویت دوم جنوب غربی بابلسر می باشد.
۲۹.

برنامه ریزی راهبردی توسعه ی قابلیت های گردشگری در فضاهای شهری مطالعه ی موردی: شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ارومیه الگوی SWOT برنامه ریزی راهبردی توسعه ی گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۳ تعداد دانلود : ۷۶۹
شهر ارومیه به عنوان مرکز استانی که با سه کشور خارجی همسایه بوده و همچنین به دلیل برخورداری از دومین دریاچه آب شور جهان، دارای پتانسیل های طبیعی، تاریخی و قومی- فرهنگی با ارزش فراوانی در زمینه ی گردشگری است. در این پژوهش هدف اصلی آن است که با استفاده از رویکرد برنامه ریزی راهبردی، ضمن مطرح نمودن پتانسیل های موجود گردشگری شهر ارومیه، به ارائه ی راهبردها و تعیین استراتژی های در خور و شایسته در جهت توسعه ی گردشگری به منظور بهره مندی ساکنان شهر از این فعالیّت اقدام شود. در این مقاله نخست جهت تدوین مؤلفه ها با استفاده از پرسشنامه ی دلفی به نظرسنجی از 30 تن از متخصصان و کارشناسان امور شهری و گردشگری شهر ارومیه اقدام گردید و فهرست عوامل درونی و بیرونی مورد نیاز برای برنامه ریزی راهبردی تهیه شد، سپس با استفاده از روش میدانی دیدگاه سه گروه گردشگران، مردم میزبان و مسؤولان در خصوص گردشگری، کمبودها و نیازها در قالب ابزار پرسشنامه مورد سنجش قرار گرفت. جهت تعیین حجم نمونه گروه گردشگران و مردم میزبان از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران استفاده شد و در مورد گروه مسؤولان از آنجا که تعداد جامعه ی آماری کم بود، سعی شد که از همگی آنها نظرسنجی به عمل آید. آزمون آماری آلفای کرونباخ برای پرسشنامه ی گروه گردشگران، مردم میزبان و مسؤولان (به ترتیب 89/0، 90/0، 74/0) نشان داد که این پژوهش از اعتبار و پایایی مناسبی برخوردار است. در مرحله ی بعد برای تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه ی راهبردهای توسعه ی گردشگری از الگوی تحلیلیSWOT بهره گرفته شد و جهت تعیین وزن نسبی مؤلفه ها از تلفیق نظرات سه گروه مشارکت کننده استفاده شده است. نتایج نهایی مبین آن است که راهبردهای قابل قبول در برنامه ریزی گردشگری این شهر، در اولویّت نخست استراتژی های تهاجمی اند (SO) و در واقع استراتژی های تنوع بخشی (ST) و بازنگری (WO) در اولویّت های بعدی برنامه ریزی قرار دارند. در نهایت ماتریس QSPM برای هر گروه از راهبردها تشکیل شده و اولویّت بندی راهبردهای توسعه ی گردشگری شهر ارومیه در گروه های سه گانه ارائه گردیده است.
۳۱.

مدیریت سرزمین و تحلیل شبکه شهری استان اردبیل طی دوره زمانی 1345 تا 1385

کلیدواژه‌ها: سلسله مراتب شهری شبکه شهری استان اردبیل نظام اسکان مدل های تحلیل فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۸۲
با توجه به انقلاب عظیمی که طی دهه های 60-1950 در علم جغرافیا بوجود آمد، این علم به مبدا تازه ای کشانده شد که با گذشته آن تفاوت های زیادی داشت. این انقلاب شامل انقلاب کمی و آماری و ریاضی بود که به دنبال آن تکنیک ها و مدل های مختلفی برای بررسی فضای جغرافیایی و عناصر آن وارد حوزه جغرافیا و رشته های مربوطه گردید. بی تردید بکارگیری مدل ها و تکنیک های کمی و ریاضی در پژوهش های جغرافیایی بخصوص در بررسی های شهری و منطقه-ای می تواند در تثبیت جایگاه این رشته در بین رشته های دیگر و همچنین تحلیل و نتیجه گیری درست از وضعیت موجود و به دنبال آن برنامه ریزی و مدیریت برای آینده سرزمین بسیار موثر باشد. شهرها مهم ترین پدیده های انسان ساخت موجود در پهنه سرزمین هستند که نقش عمده ای در توسعه و یا عدم توسعه مناطق و نواحی دارند. به همین دلیل یکی از حوزه هایی که در آن از روش ها و مدل های کمی استفاده می شود، حوزه تحلیل نظام شهری و ساختار سلسله مراتبی شهرها می باشد. تحقیق حاضر بر اساس روش و رویکرد تحلیلی- توصیفی و بر پایه اطلاعات کتابخانه ای و داده های آماری سه دوره سرشماری 1345، 1365، 1385 و با استفاده از مدل های تحلیل فضایی به تحلیل شبکه شهری استان اردبیل پرداخته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که به همراه تغییرات اجتماعی٬ اقتصادی و سیاسی در استان اردبیل طی دهه های گذشته نظام سکونتگاهی استان اردبیل و سلسله مراتب شهری آن نیز دچار تغییر و تحول گردیده است. همچنین با توجه به مدل های استفاده شده می توان عنوان کرد که با وجود تسلط نخست شهری در نظام سلسله مراتب شهری استان اردبیل٬ در کل این نظام بسوی عدم تمرکز و تعادل در حرکت است و به مرور زمان از میزان تمرکزگرایی در استان کاسته شده است.
۳۲.

صنعتی سازی استان کردستان با تکیه بر توانهای جغرافیایی

کلیدواژه‌ها: توسعه صنعتی صنایع کوچک صنایع بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۵ تعداد دانلود : ۶۹۲
تلفیق و ترکیب بهینه بین بخشهای مختلف اقتصادی هر سرزمین (کشاورزی‘صنعت‘خدمات)باعث توسعه اقتصادی هر سرزمین شده و اتکاء به یک بخش اقتصادی برای شکوفایی و پیشرفت کارآیی لازم را نخواهد داشت . هر گروه از صنایع دارای ویژگیها و نیازهای خاص خویش است که در مکان یابی آن باید مورد توجه قرار گیرد زیرا رابطه صنعت ومکان استقرار آن مانند رابطه گیاه و خاک محل کشت است . حصول به حداکثر بازدهی اقتصادی ایجاب می کند که مکان استقرار هر صنعت متناسب با ویژگیها و نیازهای آن انتخاب گردد. از این رو شناسایی رشته های صنعتی که با امکانات و قابلیتهای مناطقی چون استان کردستان متجانس باشد در این مقاله مورد توجه قرار می گیرد.
۳۳.

بررسی جغرافیایی الگوهای ارتقاء دسترسی ایستگاه های آتش نشانی در سوانح با استفاده از تکنیک های CSM ، Maximin و DSM (مطالعه ی موردی : ایستگاه 40 منطقه 6 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تهران آتش نشانی سوانح ارتقاء دسترسی Maximin CSM DSM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۸ تعداد دانلود : ۸۰۲
آگاهی نهادهای امداد و نجات از مشخصه های مکانی و زمانی هر سانحه، یکی از پیش نیازهای اصلی در عملیات امداد و نجات به شمار می رود. این مساله به همراه وجود شبکه های ارتباطی قابل دسترس، که بتوانند عملکرد خود را در شرایط اضطراری حفظ نمایند، از مهمترین پارامترهای کارایی عملیات امداد و نجات به حساب می آید. موقعیت ایستگاه های آتش نشانی و محدوده ی پوشش آنها، نقش مؤثری در بهبود راندمان عملیات در شرایط اضطراری دارند. در این پروژه به بررسی گزینه های افزایش دسترسی ایستگاه 40 آتش نشانی شهر تهران با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره می پردازیم. شیوه های مورد استفاده جهت بررسی گزینه ها مشتمل بر روش هایCSM ، Maximin و DSM است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که الگوی A3 جایگاه بهتری را نسبت به سایر الگوها دارد، لذا به عنوان یک الگوی ارتقاء دسترسی در ایستگاه آتش نشانی 40 تهران ، به نظر می رسد با تغییر مسیر خیابان ادوارد براون یا خیابان نصرت، دسترسی به بخش جنوبی محدوده تحت پوشش به نحو مؤثرتری فراهم آید. همچنین بر مبنای الگوی A6که در جایگاه بعدی قرار می گیرد، استقرار خودروهای آتش نشانی در ساعات خاص در محل هایی خارج از ایستگاه پیشنهاد می شود.
۳۶.

نگرشی منطقه ای در ارزیابی عملکرد شهر جدید در ایران با تاکید بر تقویت روستاشهرها

کلیدواژه‌ها: ارزش افزوده منطقه روستاشهر شهرجدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۹ تعداد دانلود : ۶۷۶
ارزیابی عملکرد شهرهای جدید در ایران چه از نوع شهرهای جدید بدون برنامه ریزی از قبل (مانند تبدیل نقاط روستایی به شهر) و چه از نوع احداث شهرهای جدید، جهت روشن سازی میزان موفقیت و شکست این گونه شهرها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. نتایج ارزیابی از طریق مقایسه و تحلیل اهداف مشخص شده و میزان دستیابی شهرهای جدید به آن اهداف از طریق رویکردی نظری و قضاوت کارکردی حاکی از عدم موفقیت این گونه شهرها با توجه به اهداف تعیین شده برای آنها بوده است. اگرچه نباید برخی موفقیت ها را نادیده گرفت. به دنبال چنین نتیجه ای کلی و با توجه به تحلیل ماهیت روابط شهر و روستا و همچنین شیوه و کیفیت نظام ارزش افزوده حاکم برروابط شهر و روستا در ایران، « نگرش منطقه ای» به شهرهای جدید می تواند پایه ای جهت افزایش موفقیت این گونه شهرها در نظرگرفته شود که در آن اهداف هر دو نوع شهر جدید با هم گره خورده و قابلیت ها و توان های منطقه ای به عنوان بستر توسعه و موفقیت شهرهای جدید جهت رسیدن به انتظام فضایی و توسعه جغرافیایی می انجامد. به بیان دیگر سیاست های رایج در احداث شهرهای جدید به دلیل فقدان دیدگاه فضایی و منطقه ای همراه با شکست بوده است از این رو در این مطالعه نگرش منطقه ای به عنوان یک روش شناسی کارآمد در تحلیل و ارزیابی عملکرد شهرهای جدید در ایران پیشنهاد می شود.
۳۷.

تحلیل مکانی آمد و شدهای روزانه مرتبط با کار و تحصیل در مناطق روستایی پیرامون کلان شهرها (مطالعه موردی: منطقه کلان شهری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کلان شهر تهران روابط شهر و روستا تحلیل مکانی آمارهای فضایی آمدوشد روزانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۶ تعداد دانلود : ۷۱۳
سفرهای روزانه بین مراکز روستایی و نقاط شهری پدیده ای است که در همة کشورها، با تفاوت هایی برخاسته از ساختارهای اقتصادی و اجتماعی آن ها، مشاهده می شود. در کشور ما نیز این پدیده، با توجه به گسترش مناطق کلان شهری و مسائل و مشکلات، از جمله گرانی مسکن، رو به افزایش است. تاکنون آمار رسمی از این تعداد جمعیت منتشر نشده است. در سرشماری سال 1385 اولین تلاش برای بررسی این جمعیت انجام شد. در این بررسی با استفاده از تحلیل اکتشافی و به کارگیری آمارهای فضایی سعی شد این پدیده از نظر مکانی و توزیع فضایی پیرامون کلان شهر تهران بررسی شود. رفت وآمد روزانه برای کار یا تحصیل در سطح روستاهای کلان شهر تهران در سه وضعیت مراجعه از روستا به شهر، از روستا به روستا، و از شهر به روستا بررسی و مشخص شد، دو خوشة بزرگ در جنوب تهران مهم ترین مراکز فرستندة جمعیت برای کار یا تحصیل به نقاط شهری اند؛ یعنی بخش هایی از ری، پاکدشت، رباط کریم، و شهریار. مهم ترین قطب فرستندة جمعیت به نقاط روستایی برای کار یا تحصیل نیز شهرستان پاکدشت است. مراجعة جمعیت از نقاط شهری به نقاط روستایی نشان می دهد این مقادیر برای کل منطقة کلان شهر تهران الگویی تصادفی دارد. به عبارت دیگر، مراکز خاصی با این خصیصه در کلان شهر تهران وجود ندارد؛ ولی نقاط شهری رودهن، پردیس، پیشوا، پاکدشت، بومهن، نصیرآباد، و شاهدشهر بیشترین جمعیت را به نقاط روستایی برای کار یا تحصیل می فرستند.
۳۸.

مطالعه روند تغییرات سکونت جمعیت در مجموعه شهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقاط شهری سکونت نقاط روستایی مجموعه شهری کلانشهرتهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹۲ تعداد دانلود : ۷۱۰
مجموعه شهری گستره­ای است جغرافیایی که از همبستگی و تعامل کارکردی فعالیت و سکونت بین چند شهر و کانون جمعیتی به گونه­ای که یک نظام یکپارچه فضایی را تشکیل دهند، به وجود می­آید. مجموعه شهری تهران یکی از مهم­ترین و بزرگ­ترین مجموعه­های شهری کشور است که جمعیتی بالغ بر 13422367 نفر را در خود جای داده است. هدف ما در این نوشتار، مطالعه تغییرات الگوی اسکان جمعیت در مجموعه شهری تهران و برخی عوامل مؤثر در آن طی 3 دهه اخیر (1385-1355) از دیدگاه نویسندگان است. در این مقاله از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. نتیجه مطالعه نشان می­دهد اسکان جمعیت در مجموعه شهری تهران طی سه دهه مورد مطالعه بیشتر در سایر نقاط شهری و روستایی این مجموعه بوده است تا در خود کلانشهر تهران.
۳۹.

عوامل مؤثّر در جمعیّت پذیری شهرهای جدید اقماری(مطالعه ی موردی: شهرجدید اندیشه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: وابستگی شهر جدید کلان شهر قیمت زمین و مسکن فاصله از کلان شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۹ تعداد دانلود : ۶۱۱
به دنبال گسترش شهرنشینی در جهان و ایران و حاد شدن مسائل آن بازنگری در رویکردهای برنامه ریزی و طرّاحی شهری به ضرورتی گریزناپذیر در کشور بدل شده است. ساخت شهرهای جدید برای حرکتی اساسی در نظام شهرنشینی کشور، از دهه ی 1360 به عنوان راه حلّی اساسی آغاز شد که اکنون نیز ادامه دارد. اکنون، پس از گذشت بیش از یک دهه از فعّالیت این شهرها، بررسی دلایل رشد و جمعیّت پذیری برخی از این شهرها نسبت به دیگر شهرها لازم به نظر می رسد. برای این منظور شهرجدید اندیشه، به عنوان پرجمعیّت ترین شهر از مجموعه شهرهای جدید اطراف تهران را مورد بررسی قرار دادیم. در این پژوهش از داده های مرکز آمار ایران و تکمیل پرسش نامه و مشاهده ی میدانی استفاده شده که روش های مناسبی برای بررسی موضوع ذکر شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار (SPSS) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، میزان فاصله از کلان شهر تهران و تفاوت قیمت زمین و مسکن میان تهران و شهر جدید اندیشه از مهم ترین عوامل مؤثّر در جذب جمعیّت به این شهر جدید بوده است. شهرهای جدید تهران در دسته ی شهرهای جدید اقماری هستند و هدف از ساخت این نوع شهرها، عرضه ی مسکن ارزان قیمت، همراه با خودکفایی شغلی و خدماتی است، به گونه ای که رفت وآمد روزانه به مادرشهر را تشویق نکند؛ اما از آن جاکه شهرهای جدید تهران، در زمینه ی خودکفایی شغلی و خدماتی استقلال کافی را ندارند و همواره برای بازار کار و تأمین نیازهای ساکنان به کلان شهرتهران وابسته هستند، بنابراین شهر جدید اندیشه که در سمت و سو توسعه ی تهران و در فاصله ی کمتری از کلان شهر قرار دارد، از رشد جمعیّتی بیشتری برخوردار بوده است.
۴۰.

روند مهاجرت در توسعة شهرکهای قشقائی نشین در اطراف شهرهای استان فارس و اصفهان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: توسعه مهاجرت روند شهرک عوامل دافعه عوامل جاذبه قشقائی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۰ تعداد دانلود : ۵۹۹
این مقاله به بررسی عوامل مهاجرت در توسعة شهرکهای قشقائی نشین در اطراف شهرهای استان فارس و اصفهان می پردازد. روش تحقیق در این مطالعه از طریق تنظیم پرسشنامه در چارچوب تئوری لی می باشد که اطلاعات مورد نیاز از طریق روش فوق تهیه و سپس تجزیه و تحلیل شده است. عوامل دافعة مهاجرت غالباً به محیط زندگی عشایر ارتباط دارد: مانند شرایط سخت اقلیمی، تخریب مراتع و کمبود آب. همچنین رشد جمعیت، کمبود خدمات عمومی و عوامل اقتصادی از فاکتورهای اصلی و عمدة دافعه هستند. فاکتورهای جاذبه ای که مردم قشقائی را به این شهرها می کشاند، غالباً حول و حوش خدمات عمومی مانند تحلیل، شغل، حمل و نقل و بازار دور می زند که معمولاً در شهرها متمرکز هستند. از طرف دیگر، شهرهائی که برای مقصد مهاجرت انتخاب می شوند، عموماً شهرهائی هستند که مهاجر از سالها قبل با آن شهر به نوعی ارتباط و پیوند داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان