امیرحسن رنجبر

در سال های اخیر، وقوع حوادث غیرمترقبه همچون تغییرات اقلیمی، تخریب محیط زیست و همه گیری ها در حوزه سلامت، علاوه بر ایجاد اختلال های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، تقویت زیرساخت های مقابله با چنین بحران هایی را گوشزد می نماید. کووید-19 به عنوان یکی از اخیرترین همه گیری های جهان شمول، ضعف های نظام های سلامت خصوصاً در زمینه تأمین تجهیزات پزشکی پیشگیری، تشخیص و درمان را آشکار نمود. در پاسخ به این چالش ، بسیاری از کشورها از جمله ایران تلاش نمودند با اتخاذ و به کارگیری سیاست های متناسب با اقتصائات دوره کووید-19، توانمندی خود را در زمینه تجهیرات پزشکی افزایش دهند. بر اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل سیاست های حمایت از توسعه تجهیزات پزشکی در دوره کووید-19 است. در این راستا در ابتدا با مرور پیشینه و تجربیات بین المللی، چارچوب اولیه سیاستی حمایت از شرکت های حوزه تجهیزات پزشکی در دوره کووید-19 تدوین شد. انطباق این چارچوب با شرایط و اقتضائات ایران با نظر 7 خبره مورد بررسی قرار گرفت و اصلاحات لازم در چارچوب مفهومی پژوهش انجام شد. در ادامه، با انجام 13 مصاحبه نیمه ساختاریافته داده های مورد نیاز جمع آوری شد و تجزیه وتحلیل داده ها با کدگذاری و تحلیل محتوا انجام شد. بر اساس یافته ها، 3 دسته سیاست الف) مالی و مالیاتی، ب) تسریع و تسهیل مقررات، رویه ها و فرایندهای کارآزمایی و مجوزدهی و ج) حمایت ها و مشوق های کسب و کاری، تولید و شبکه سازی که بر توسعه تجهیزات پزشکی در دوره کووید-19 تاثیرگذار بود، شناسایی و تحلیل گردید. این سیاست ها عموماً با تسریع فرآیند های موجود و حمایت های جدید، به توسعه و تولید سریع تجهیزات پیشرفته ای نظیر ونتیلاتور و پالس اکسی متر در ایران منجر شد.

انگیزش کارکنان و توجه عوامل اثرگذار و اثرپذیر از آن، از دیرپاترین مسائل سازمانی در حوزه مدیریت رفتار سازمانی است که همواره توجهات و تلاش های فکری و عملی بسیاری را در دانش و عمل مدیریت به خود جلب کرده است. در امتداد این تلاش های فکری و عملی، این پژوهش با هدف بهبود انگیزش کارکنان ازطریق ارائه الگوی ساختاری- تفسیری انگیزش در شرکت توزیع برق ایلام انجام شده است. در این پژوهش نخست با بهره گیری از مدل جاذبه و دافعه اوِرت لی، جذابیت ها و دافعه های زندگی کاری تأثیرگذار بر انگیزش کارکنان ازطریق انجام تعداد 17 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدیران و کارکنان شرکت صورت گرفت و داده های کیفی مصاحبه با روش تحلیل مضمون، تجزیه وتحلیل شد. درادامه و با محوریت 25 راهکار شناسایی شده برای ارتقای انگیزش کارکنان، الگوی فرایندیِ انگیزه بخشی و مراحل و گام های آن با استفاده از روش مدل یابی ساختاری تفسیری (ISM) ارائه شد. براساس یافته های پژوهش، جاذبه ها و دافعه های 5 مضمون اصلی درقالب تعاملات افراد (روابط کارکنان با مدیر و کارکنان با کارکنان)، محیط سازمانی (جو درون سازمانی و برون سازمانی)، ساختار سازمانی، نظام های سازمانی (جبران خدمات، آموزش و توسعه، نظام شغلی و...)، و فرهنگ سازمانی استخراج شد. سپس راهکارهای مذکور با استفاده از روش مدل یابی ساختاری تفسیری و براساس رابطه تقدم و تأخر، سطح بندی شدند. یافته ها نشان داد که برای ارتقای انگیزش کارکنان، لازم است اقداماتی نظیر برنامه ریزی راهبردی، بازطراحی مشاغل، بازطراحی فرایندها، بازطراحی ساختار سازمانی و تدوین بیانیه ارزش سازمان بیش از سایر مؤلفه ها مورد توجه قرار گیرد.

امروزه کارآفرینی در بخش دولتی معنا و اهمیتی ویژه پیدا کرده است و علاوه بر شرکت های خصوصی سازمان های دولتی نیز بر ضرورت کارآفرینی سازمانی تأکید دارند. این پژوهش، با هدف شناسایی و اولویت بندی راهکارهای کارآفرینی سازمانی در یکی از شرکت های گاز استانی غرب کشور، به دنبال پاسخگویی به دو سؤال است: اول، راهکارهای کارآفرینی سازمانی در شرکت گاز استانی مورد پژوهش کدام اند؟ دوم، وزن و اهمیت راهکارهای شناسایی شده نسبت به یک دیگر چگونه است؟ به منظور گردآوری داده های پژوهش برای پاسخ به سوال نخست، از مطالعات کتابخانه ای و مرور مقالات و پژوهش های پیشین، ترازیابی نمونه های موفق، و 14 مصاحبه نیمه ساختاریافته با مدیران شرکت گاز استانی استفاده شده و داده های به دست آمده با روش تحلیل مضمون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. در این مرحله 28 تم فرعی به عنوان راهکار کارآفرینی سازمانی در شرکت مذکور به دست آمد که در شش تم اصلی دسته بندی شد؛ شامل خدمات گازرسانی و امور مشترکین، اداری و پشتیبانی، خدمات فنی و مهندسی، دستگاه ها و تجهیزات، دارایی ها و مستغلات و سایر ابتکارات. سپس برای پاسخ به سوال دوم و اولویت بندی راهکارهای پیشنهادی، با استفاده از هم اندیشی به روش دلفی آنلاین اقدام به گردآوری نظرات خبرگان شد. در ادامه بر اساس شاخص P-value بر روی توزیع t با n-1 درجه ی آزادی، راهکارها اولویت بندی شدند. از جمله راهکارهای دارای اولویت می توان به بسترسازی پرداخت الکترونیکی قبوض، اجرای نظام نگهداری و تعمیرات، برگزاری کلاس و دوره های آموزشی تخصصی، استفاده از ظرفیت های آموزشی و رفاهی موجود، تغییر کاربری منازل سازمانی، بازیافت ضایعات آهن آلات و مصالح شرکت و .. اشاره نمود.