معصومه قره داغی

معصومه قره داغی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۹ مورد.
۱.

دنیای اسلام و آداب و رسوم و جشن های ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۵۶) 113 - 126

کلیدواژه‌ها: اسلام ایرانیان آداب و رسوم جشن ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶ تعداد دانلود : ۲۶
ورود اسلام به ایران سر آغاز دوره ی تازه ای برای ایرانیان و دنیای اسلام بود. این دوره دارای پستی و بلندی های فراوانی بود. نفوذ اعتقادی اسلام گسترده بود و تاثیر فرهنگ و تمدن ایرانی غیر قابل انکار. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که به چه میزان آداب و رسوم و جشن های ایرانی به حیات خود ادامه داده و دنیای اسلام تا چه حد آن را پذیرفته و با آن مدار کرد؟ آیا با سقوط ساسانیان همه ابعاد زندگی ایرانیان دچار تغییر شد؟ فرضیه اصلی تحقیق ادامه حیات جنبه های گوناگون آداب و رسوم و سنن ایرانی در بعد اسلام است که در دوره خلافت اول عباسی جامعیت می یابد و در دیگر حوزه های تمدنی گسترش می یابد. شواهد تاریخی به ما نشان می دهد بسیای از این آداب و رسوم دستکم در سه قرن اول به قوت خود باقی بوده و حتا حاکمان مسلمان با آن همراهی می کرده اند.
۲.

تبیین نقش و باورهای محمدعلی فروغی در سیاست داخلی و خارجی در دوره نخست وزیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۰) 281 - 309

کلیدواژه‌ها: محمد علی فروغی رضاشاه سیاست خارجی روسیه انگلیس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۸
محمدعلی فروغی فیلسوف وادیبی واقع بین بود که نقش مهمی در تحکیم پایه های سلطنت رضا شاه و مشروعیت بخشیدن به حکومت دیکتاتوری او داشت. به سبب توانایی علمی و ادب و نزاکت خیلی سریع مدارج ترقی را طی و در کوتاهترین مدت به ریاست مجلس شورای ملی و ریاست دیوان عالی کشور رسید و در چند کابینه وزیر شده و اولین رییس الوزرای رضاشاه و نخستین نخست وزیر محمدرضاشاه گردید. فروغی با همکاری دیگر عناصر فراماسون بود که به تأسیس انجمن آثار ملی مبادرت ورزید که تجدیدبنای آرامگاه فردوسی شاعر شیعه ایرانی به سبک و سیاق آرامگاه کورش از جمله اقدامات او بود. هم او بود که به تهیه شجره نامه جعلی برای رضاشاه همت نمود. نقش عمده فروغی در تاریخ معاصر ایران در واقع از سوم شهریور 1320 ه.ش آغاز می شود. در این اوضاع رضا شاه مجدداً اورا نخست وزیر نمود چرا که هیچ کس مثل فروغی به زبان دیپلماسی آشنا نبود . فروغی در این مسئولیت چند کار مهم انجام داد. حذف رضا شاه که او از این طریق به اعطای آزادی به افکار عمومی، آزادی محکومین سیاسی و اعاده حیثیت از کسانی که در دوره پهلوی کنار گذاشته شده بودند، پرداخت. همچنین عقد قرارداد اتحاد سه جانبه با متفقین،تهیه مقدمات روی کار آمدن محمد رضا پهلوی از جمله اقدامات ایشان در این دوره بود .
۳.

تحلیل علوم انسانی باتاکید بر اثبات گرایی

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 134-171

کلیدواژه‌ها: اثبات گرایی تاریخ علمی پیامد مثبت و منفی اثبات گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۸۸
اثبات گرایی وجه غالب در تاریخ نگاری عصر جدید بوده و هم خدماتی برای علم تاریخ کرده و به علمی تر شدن آن کمک نموده وهم تبعات منفی به همراه داشته است. تاریخ نگاری اثبات گرایی در پی تحمیل روش شناسی علوم تجربی بر علوم انسانی بود و به وحدت روش شناختی معتقد بود و می گفت تمام روش ها و اسلوبی که در علوم تجربی به کار می رود باید در علوم انسانی هم استفاده و تاریخ وقتی علم است که از آن روش ها استفاده کند. در ایران هنوز نگرش اثبات گرایی حا کم است. امروزه اصول اساسی این نگرش در عرصه علوم انسانی و اجتماعی به ویژه اصل همانندی انسان و طبیعت و امکان شناخت آن ها با روش های یکسان و به خصوص سلطه غرب محوری در مطالعات انسانی و اجتماعی آن مورد انتقاد جدی برخی مکاتب جامعه شناسی غرب قرار گرفته است. این روش دربدو ورود به ایران دردهه 1340 پیامدهای مثبتی به همراه داشت و سبب گردید رویکرد حقوقی بر مطالعه پدیده های سیاسی کاهش یابد و رویکرد جامعه شناسی تا انداز ه ای جایگزین آن گردد. اماتسلط آن باعث گردید عالمان علم سیاست به بیان نظریه های اجتماعی و سیاسی مربوط به جوامع غربی بپردازند و به تلاش برای شناخت جامعه ایرانی کمتر دست بزنند یا شناخت خود را از جامعه ایرانی در چارچوب همان نظریه غربی تئوریزه کنند. نتیجه این راهبرد دور ماندن علوم اجتماعی و علوم سیاسی از واقعیات تحولات سیاسی در ساخت دولت و جامعه ایرانی ، وضعیتی که می توان آن را انزوای سیاسی و اجتماعی علوم اجتماعی به طور عام و علم سیاست به طورخاص دانست. تا کنون پدیده های اجتماعی و سیاسی در ایران با نظریات مبتنی بر رویکرد فوق به علت حاکمیت گستره آن بر علم جدید مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این زاویه دید، پیامدهای خاصی در بررسی تاریخ فکری و سیاسی ایران داشته است.
۴.

تاثیر اندیشه اصلاح گرایانه محقق سبزواری در رفتار اجتماعی سلاطین صفویه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تغییرات اجتماعی - فرهنگی سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۷۳ 186 - 204

کلیدواژه‌ها: صفویه محقق سبزواری رفتار اجتماعی ساختار اجتماعی اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۸۸
هدف این تحقیق بررسی تاثیر اندیشه محقق سبزواری در رفتار اجتماعی سلاطین صفویه بود که با مطالعه منابع و ماخذ موجود انجام گرفت . روش پژوهش این موضوع توصیفی است که با روش اسنادی با مطالعه کتب ، مقالات ، و بررسی مبانی تئوریک اندیشمندان دوره صفویه می باشد . یافته ها نشان می دهد با ظهور سلسله صفویه ، صفحه جدیدی در شیوه حکومت داری و ارتباط با مردم برای تثبیت و توسعه جامعه در آن دوره ورق خورد . سلاطین صفوی با توجه به رسمی شدن دین تشیع و پذیرش آن از سوی مردم ، و برای مشروعیت یابی خود و تمسک به قواعد عقلایی و ریشه دار متصل به وحی و نصوص دینی برای اداره کشور به سوی اندیشمندان حوزه های علمی شیعه روی آوردند و در مقابل علما نیز این فرصت را برای ارتقای تشیع به سطح اداره سیاسی و اجتماعی کشور تازه استقلال یافته ایران مغتنم شمرده ، به نظریه پردازی از نوع ولایت و نظارت فقیه بر سلطنت دست زدند . اهمیت این موضوع به این امر باز می گردد که سیر صعود و نزول هر تمدن نتیجه ساز کارهای تراکمی ، بازتولیدی و انحطاطی شکل گرفته که نظام اجتماعی و سیاسی جوامع ، سازنده آن است . در این شرایط محقق سبزواری با ارائه اندیشه اصلاح گرایانه رفتار اجتماعی سلاطین صفوی را تقویت و حکومت آنان را تثبیت نمود .
۵.

نقش جغرافیای مرزی غرب ایران و عثمانی در عصر ناصری در مناسبات دو کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 674 - 687

کلیدواژه‌ها: ایران عثمانی عصر ناصری اختلافات سرحدات قطور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۴۲
در عصر ناصری در تنش های مرزی ایران و عثمانی، اردلان ها انگیزه بیشتری در بکارگیری از توانمندی های نظامی و اقتصادی خود در حمایت از ایران به منظور حفظ قلمرو و تداوم حکومتشان داشتند.دولت مرکزی قاجار در این زمان غیر از پذیرش حکومت محلی اردلان و نفوذ نسبی در کردستان چاره ای دیگر نداشت. نتایج ویافته های این تحقیق نشان می دهد که مناسبات ایران وعثمانی همواره باجنگ وصلح همراه بوده که بیشتر اختلافات دو کشور به مساذل مرزی مربوط بوده است.پس از پایان جنگهای کریمه، کمیسیونی از نمایندگان دولت ایران و عثمانی در استانبول تشکیل  و نمایندگان ایران در کمیسیون حاج میرزا محسن خان مشیرالدوله و میرزا محبعلی خان ناظم الملک بودند، نمایندگان عثمانی بدون توجه به نقشه مرزها و مفاد عهدنامه دوم ارزنه الروم بار دیگر دعاوی گذشته خود را به میان آوردند و این کمیسیون نیز بدون حصول نتیجه قطعی، منحل گردید.اشغال قطور درست پیش از شروع مذاکرات چهارجانبه برای حل و فصل اختلافات دو دولت در مناطق مرزی، زنگ خطری جدی برای ایران و حتی نمایندگان دولت های واسطه بود. زیرا نشان می داد طرف عثمانی، برخلاف دولت ایران که صادقانه برای گفتگو قدم پیش گذاشته بود، بیش از آنکه به دنبال گفتگو برای حل اختلافات باشد، به دنبال اعمال زور برای گرفتن امتیاز است. اشغال قطور در استانبول با اهداف مشخصی طراحی شده و درویش پاشا مأمور اجرای آن بود.
۶.

تحولات تاریخی وهنری شهر بم در دوره پهلوی (با تاکید بر مدرسه احویه و خانه سروش زابلستانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هجدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 560 - 579

کلیدواژه‌ها: تحولات تاریخی و هنری شهر بم دوره پهلوی معماری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۲۰۰
دوره حکومت پهلوی (1304تا 1357ش) در ایران یک دوره متفاوت از نظر فرهنگی و هنری بود. در این دوره  تحولات نوینی در ساختار کالبدی، معماری و شهرسازی ایران ایجاد شد که با دوره قاجار متفاوت بود. در این میان، عوامل داخلی در زمینه اوضاع سیاسی، تحولات تاریخی و فکری، تغییرات اجتماعی و عوامل خارجی در خلال انتقال دوره قاجار به پهلوی در نحوه ساختار کالبدی شهرها و شهرسازی دوره پهلوی بسیار حائز اهمیت است. شهر تاریخی بم یکی از اشهرهایی است که از نظر معماری در این دوره تاریخی تحولاتی را پشت سر گذاشته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد پاسخگویی به این سؤال است که مهم ترین عامل مؤثر در تحولات تاریخی- هنری شهر بم در دوره پهلوی چه بود. برای این واکاوی دو بنای شهر بم؛ مدرسه احمدیه و خانه سروش زابلستانی به عنوان آثار معماری مربوط به دوره پهلوی به عنوان نمونه معماری این دوره بررسی می گردد. یافته های پژوهش حاکی از این است که تقلید از الگوی غرب، اصلاحات ارضی و پیامدهای آن و سیطره مدرنیته از مهم ترین عوامل مؤثر در تحولات تاریخی- کالبدی شهر بم در دوره پهلوی بود که در نتیجه آن بافت میانی و بافت جدید در اطراف بافت قدیم شهر بم ایجاد شد. این موضوع به نوبه خود منجر به گسترش شهر بم به سوی مزارع و باغات، مهاجرت روستائیان به شهر بم و گسترش حاشیه نشینی و بورس بازی زمین گردید. اهداف پژوهش: تبیین تحولات تاریخی و هنری شهر بم در دوره پهلوی. بررسی بازتاب تحولات تاریخی و هنری شهر بم در دوره پهلوی در آثاری معماری این شهر. سؤالات پژوهش: عوامل مؤثر در تحولات تاریخی -هنری شهر بم در دوره پهلوی چه بود؟ مدرنیته چه تأثیری بر تحولات معماری شهر بم در دوره پهلوی داشت؟
۷.

فراز و فرود هجدهمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی در حوزه کرمانشاه (1335- 1332ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 73 - 90

کلیدواژه‌ها: انتخابات مجلس دوره هجدهم کرمانشاه نادعلی کریمی عزیز اعظم زنگنه عبدالحسین امیر احتشامی ابوالفتح دولتشاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۱
انجام کودتا علیه دکتر محمد مصدق با حمایت قدرت های خارجی، در 28 مرداد 1332ش، آغازگر دور تازه ای از تاریخ پارلمانی ایران بود. بعد از این رخداد، مجلس و انتخابات به طور کامل در نظارت دولت و مأموران آن قرار گرفت. استان کرمانشاه واقع در غرب ایران، به دلیل موقعیت جغرافیایی و اهمیت ویژه ای که داشت و شعبه ای از شرکت نفت ایران و انگلیس در آن فعالیت می کرد، از بروز این کودتا، به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و این امر خواه ناخواه کنش سیاسی فعالان این شهر را نیز به دنبال داشت. مقاله حاضر با روش توصیفی– تحلیلی و تکیه بر منابع، اسناد و مدارک موجود، درصدد پاسخ به این پرسش است که روند برگزاری هجدهمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی در حوزه انتخابیه کرمانشاه چگونه بود و چه نتیجه ای به دنبال داشت؟ نتایج پژوهش، نشان می دهد که مشارکت سیاسی مردم و فعالیت سابق کنشگران این شهر در انتخابات، بعد از براندازی دولت ملی، کاهش پیدا کرده و با انزوای آن ها، نتیجه انتخابات را دولت و متنفذین محلی وابسته به حاکمیت مشخص کردند. انتخابات این دوره، نخستین مرحله انتخابات کاملاً فرمایشی و دولتی بوده است که تا پایان دوره پهلوی تداوم یافت.
۸.

نظام قضایی ایران در عصر قاجار و تحول آن در پرتو انقلاب مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۸) 239 - 257
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۸
نظام قضایی ایران در طول سلطنت پادشاهان قاجار تا قبل از مشروطیت براساس نهادهای بازمانده از عصر صفوی براساس تفکیک صلاحیت های شرع وعرف استوار بود. مطالعهء چند وچون این ساختارها وتعامل حکام شرع وعرف برای بررسی علل وعوامل جنبش عظیم مشروطیت ودر نهایت صدور فرمان ایجاد عدالت خانه ومشورت خانه مفید بلکه ضروری است. مطالعهء شواهد ومصادیق متعددی که در دسترس است توأم با ملاحظات دیگر نشان می دهد که کاستی های نظام قضایی عصر قاجار از عوامل اصلی انقلاب مشروطیت بوده است. وبدون شک انقلاب مشروط در نظام حقوقی ایران تاثیر شگرفی داشته است. تصویب قانون مادر ومهمی چون قانون اصول محاکمات جزایی در سال 1290 قانون مجازات عمری 1304 وتصویب قانون مادر در سال 1307 از جمله پیشرفت ها در حقوق ایران بوده است. اصلاحات متعدد ومتناوبی که در عصر قاجار از زمان عباس میرزا تا قبل از پیروزی انقلاب مشروطیت به ویژه عهد ناصر الدین شاه از سوی امیرکبیر وسپهسالار در زمینه تقویت نهاد دادرسی عرفی وتجدید تشکیلات وآیین دادرسی دیوانخانه عظمی بعمل آمد ولی آثار محسوس چندانی در تامین عدالت قضایی در سطح کشور نداشت بلافاصله پس از پیروزی انقلاب مشروطیت ایران وعدلیه قانونی تاسیس شد وحاج مخبرالسلطنه هدایت وزیر عدلیه شد. در این مقاله به تبیین تحول نظام قضایی ایران در پرتو انقلاب مشروطه پرداخته می شود.
۹.

جایگاه هنر زنان درتاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسلطنه وانعکاس آن درنسخه مصور هزار ویک شب ناصری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 330 - 359

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسلطنه هنر زنان نسخه مصور هزار و یک شب ناصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۵۳
مورخان عصر ناصری بیشتر شاهزادگان قاجار و اقشار تحصیل کرده جامعه بودند. با این تفاوت که گروهی، چه در حوزه وقایع نگاری و چه در حوزه خاطره نگاری در جهت حکومت و گروهی علیه حکومت بودند. اما آنچه باعث شد عده ای به انتقاد شدید دولت و حکومت بپردازند در رویارویی ایران با غرب ریشه داشت و آن تحول فکری در مفهوم تاریخ بود. این تحول به پدید آمدن شیوه نوینی در زمینه تاریخ نگاری منجر شد. تاریخ نگاری جدید بر پایه تلاش مورخان دوره ناصری برای ایجاد تغییر در سنّت های تاریخ نگاری بنا شده است. محمدحسن خان اعتمادالسلطنه از مورخان دوره قاجار است که در آثارش به وضعیت گروه های اجتماعی چون زنان نیز پرداخته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که در این اثر تاریخی به مضامین مختلف اجتماعی دراره زن و هنر زنان شاره شده است. در دیگر آثار این دوره نسخه مصور هزار و یک شب ناصری است که زنان را به عنوان یک مضمون برگزیده است. اهداف پژوهش: 1.بازشناسی تاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسطنه. 2.بررسی جایگاه زنان در تاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسلطنه و نسخه مصور هزار و یک شب ناصری. سؤالات پژوهش: 1.تاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسطنه دارای چه مختصاتی است؟ 2.زنان در تاریخ نگاری محمدحسن خان اعتمادالسلطنه و نسخه مصور هزار و یک شب ناصری چه جایگاهی دارند؟  
۱۰.

نقش بهائیان ایران در تحکیم و گسترش سرمایه داری وابسته در دوره پهلوی دوم 1357-1332 (مطالعه موردی شرکت امنا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 152-181

کلیدواژه‌ها: توسعه وابسته بهائیّت شرکت امنا ایالات متحده حکومت پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷
برخلاف اشکال اولیه استعمار، در شکل جدید وابستگی، دو نیروی داخلی در کنار یک نیروی خارجی مثلثی را می آفرینند که در فرایند گسترش و تعمیق وابستگی سهیم اند. یعنی علاوه بر شرکت های چند ملیتی که از پشتوانه دولت های سرمایه داری بهره می برند(نیروی خارجی)، دولت پیرامونی و سرمایه داری محلی(نیروهای داخلی) نیز در خدمت تحقق وابستگی یک کشور به مراکز سرمایه داری هستند. در این راستا، پژوهش حاضر با تاکید بر دوره پهلوی دوم، به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا بهائیان در فرآیند تحکیم و تثبت سرمایه داری وابسته در ایران اثرگذار بوده اند؟ در پاسخ به این پرسش، مقاله حاضر قصد دارد به روابط یکی از مهم ترین این نیروها (یعنی فرقه بهائیت در قالب شرکت امنا به عنوان بخش مهمی از سرمایه داری محلی این دوره) و دولت پهلوی دوم و شرکت-های چندملیتی بپردازد. نویسندگان این مقاله برآنند که تعامل میان این سه بازیگر باعث تعمیق هر چه بیشتر وابستگی به نظام بین الملل و قدرتهای مرکز نظام سرمایه داری شد. تبیین روابط این مثلث در ایران عصر پهلوی دوم هدف پیش روی این مقاله است. در این راستا، این پژوهش، چارچوب نظری «توسعه وابسته» کاردوزو و فالتو را برمی گزیند.
۱۱.

تحلیل جامعه شناسی سیاسی از اصلاحات ارضی و پیامدهای آن در منطقه میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 218 - 235

کلیدواژه‌ها: اصلاحات ارضی میاندوآب پیامدهای سیاسی پیامدهای اقتصادی پیامدهای اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۶۲
به دلیل عدم بهره وری زمین های کوچک، زارعین مجبور به مهاجرت از روستاها و استقرار در حاشیه شهرها شدند. این مسأله تبعات مؤثری در منطقه میاندوآب داشت و منجر به اشتغال کاذب و افزایش قشر کارگران روزمزد در شهر میاندوآب شد و به تبع آن محصولات کشاورزی کاهش یافت. اجرای اصلاحات ارضی در منطقه مزبور موجب افول تولید و انتقال سرمایه از روستاها به مناطق شهری شد و زندگی روستاییان را تحت تأثیر قرار داد و به جهت شروع آزمایشی اجرای قانون از منطقه میاندوآب به عنوان یکی از حوزه های شهر مراغه اهمیت دارد که هدف آن رسیدن به نتایج سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بود که در هم شکستن نفوذ سیاسی مالکان از پیامدهای مهم آن بود. پیامدهای اجرای قانون در میاندوآب به لحاظ اقتصادی، موجب گسترش نظام بهره برداری دهقانی و تغییر مالکیت زمین گردید و منافع اقتصادی چندانی برای آنها نداشت. در بعد اجتماعی موجب رشد و توسعه طبقه دهقانی و کارگری، کاهش نابرابری و حذف نظام ارباب-رعیتی شدکه نشان دهنده تضعیف قدرت مالکان میاندوآب و افزایش تمرکز قدرت دولت در روستاها است ولی نارضایتی ها از شیوه اجرای برنامه و منافع حاصل از آن ادامه داشت.
۱۲.

تحلیلی بر تاریخ نگاری محمدشفیع طهرانی در مرآت الصادقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۷ (پیاپی ۱۱۲) 261 - 285

کلیدواژه‌ها: روش تاریخ نویسی محمدشفیع طهرانی مرآت الصادقین مرآت واردات نادرنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۸
محمد شفیع طهرانی که ایرانی الاصل، اما متولد هندوستان است، کتاب مرآت الصادقین را از 1142ه .ق تا 1159ه .ق، در چهار بخش با هدف ارائه تاریخ تیموریان هند به نگارش در آورده که یک بخش آن جداگانه با عنوان نادرنامه و مرآت واردات در تاریخ افشاریه ، به چاپ رسیده است. در این مقاله تلاش شد تا با روش توصیفی تحلیلی و با کمک منابع کتابخانه ای بیان شود که مرآت واردات و نادرنامه چگونه می تواند همان مرآت الصادقین باشد؛ دلایل تشابه و تفاوت شیوه تاریخ نگاری محمد شفیع با سنت تاریخ نگاری ایرانی چیست، چه مسائلی دخیل در انتخاب نوع روش تاریخ نویسی ایشان شده است. این پژوهش نشان می دهد هر دو اثر، به علت یکسان بودن روش نگارش و ارتباط موضوعی و اشاره طهرانی به نام کلی اثرش در هر دو نسخه که مصححان از آن غفلت کرده اند، همان یک بخش از اثر واحد با عنوان مرآت الصادقین است. علی رغم تداوم سنت تاریخ نگاری ایرانی در مرآت الصادقین و تا حدودی گرایش به تسامح و آزاداندیشی، دوری از ایران، آشنایی با ادب فارسی و تعامل با ادیبان ایرانی ساکن در هند، برخورداری از منابع ایرانی و تأثیرپذیری از آنها، داشتنِ منصب دبیری و در نظرگرفتن زمان و مکان خود در نقل روایات، تأثیرپذیری از فضای فکری هندوستان و داشتن باورهای صوفیانه و حاکم شدن این نوع نگرش در تفکر طهرانی، نوع جهت گیری وی را در روش تاریخ نویسی اش مشخص می کند.
۱۳.

تقابل و تعامل سلطنت و حکومت از دیدگاه محقق سبزواری و شاه عباس اول صفوی

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال دوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ 90-114

کلیدواژه‌ها: سلطنت مشروعیت اندیشه سیاسی محقق سبزواری سلاطین صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
یکی از مهم ترین دوره های تاریخی تمدن ایران، حکومت صفویه (1501 تا 1736 م) است. دوره صفویه برخلاف برخی تلاش ها، سرآغاز گفتمان های جدیدی در تاریخ ایران است. سلاطین صفوی با پشتوانه تیغ های برنده نیروهای خود به قدرت رسیدند، ولی در ادامه در پویشی عقلانی برای توجیه دو نیاز بنیادین آنان یعنی عنصر مشروعیت و قانون در ساختار اساسی دولت تن به اندیشه های سیاسی علمای طراز اول شیعه در دوره خود دادند. سلسله صفویه در زمان شاه عباس یکم شاهد ساخت اندیشه سیاسی جدیدی است که با استفاده از اندیشمندان عصر خود بر اساس الگوی کهن ایرانی انجام و تا پایان پادشاهی وی تقریباً پایدار ماند. در این پژوهش عوامل، نتایج و اندیشه اصلاح گرایانه محقق سبزواری بررسی می گردد و با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و با اتکا بر منابع اصلی، تأثیر اندیشه ایشان در حکومت داری شاه عباس صفوی بررسی می گردد.
۱۴.

تحولات تاریخی- کالبدی شهر بم در دوران گذار از سنت به مدرنیته (عصر قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 2688 - 2708

کلیدواژه‌ها: بم قاجار تحولات کالبدی مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۱
شهر بم به لحاظ موقعیت جغرافیایی، استراتژیکی، سیاسی- امنیتی، اداری و تجاری از قدیم الایام مورد توجه مورخان، جغرافی دانان، مسافران ، سیاحان داخلی و خارجی ، باستانشناسان و پژوهشگران بوده که درباره ویژگی ها و تحولات آن بسیاری از کتاب ها، مقالات و پژوهش ها تدوین یافته که اغلب به حوادث تاریخی- سیاسی و ساختار کالبدی سنتی این شهر در قالب ارگ و قلعه پرداخته شده است. از دوران باستان تا عصر قاجارشهر بم با تحولات تاریخی- کالبدی در بخش قدیم و در بسیاری از مواقع به صورت جزیی رویا روشد. درعصر محمد شاه قاجار و پس از سرکوبی آقا خان محلاتی بتدریج مردم این شهر در بخش بیرونی و جدید بم اسکان یافتندکه این روند در عصر ناصرالدین شاه شدت یافت ، با این وجود بخش قدیم کاملا از رونق نیفتاد. درباره علت ترک قلعه و بخش قدیم بم از سوی اهالی آن در عصر قاجار علیرغم تدوین پژوهش های متعدد، تا کنون پاسخ درخوری داده نشده، زیرا به اثرات مدرنیته و گذار جامعه ایران از سنت به مدرنیته و پیامد های آن در ساختار کالبدی شهر بم توجه نگردیده است.
۱۵.

اقدامات سیاست مداران روسیه برای پیشبرد اهداف سیاسی دراشغال تبریز در جنگ جهانی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۹) 363 - 377

کلیدواژه‌ها: جنگ جهانی اول روس ها تبریز روابط خارجی سازمان های بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱ تعداد دانلود : ۴۸
در این مقاله کوشش شده است، خلاصه عملکرد روس ها در ایران، مبنای تحلیل اندیشه های آنان قرار گیرد، به عبارت دقیق تر، مبانی فکری روس ها، در حوزه های اخلاق فردی و رعایت حقوق انسانی، حکومت و سیاست خارجی، طبق تجلیات رفتاری آنان تبیین شده است؛ بررسی های اجمالی، اثبات کننده این است که چارچوب نظری آنان، بر آنچه ما امروز «ضد ارزش ها» می نامیم، استوار بوده است؛ بدین ترتیب بر اساس شواهد گردآوری شده در این مقاله، حفظ کرامت انسانی، جایگاهی در تفکرات آنان ندارد، و رذایل اخلاقی در رفتارهای آنان موج می زند و ضد ارزش تلقی نمی شود، از جمله دروغ گویی، توسل به زور، نیرنگ و دیگر رذیلت های اخلاقی، از سوی دیگر، قانون گریزی و قانون ستیزی در روابط خارجی، شالوده فکری آنان را تشکیل می دهد؛ لذا رسیدن به اهداف از پیش، تعیین یا طراحی شده، بر رعایت قانون مقدم شناخته می شود و خود محوری بر قانون محوری ارجحیت دارد، از این رو، نتوانسته اند، کارنامه درخشانی از خود به یادگار بگذارند و از قدرت خویش، در ظلم به دیگران استفاده کرده اند چون پیروزی خود را در شکست دیگران تلقی نموده اند در حالی که اگر تدبیر صحیح داشتند، پیروزی خود را همگام با پیروزی دیگران می دانستند و به جای آشوب آفرینی، طرح صلح و صفا را برای جهانیان و ایرانیان ومشخصا شهر تبریز با توجه به قدرتی که داشتند، اجرا می کردند. این مقاله به روش تبیینی انجام شده است و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای است
۱۶.

علل، روند و پیامدهای تأسیس دانشسراهای عشایری در دهه 1330ش.(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۱

کلیدواژه‌ها: محمدرضا شاه دانشسرای عشایری اصل چهار ترومن محمد بهمن بیگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۶۶
دوره محمدرضاشاه در راه تعلیم و تربیت عشایر ایران، نوید بخش شروع مرحله تازه ای بود. تا این زمان حکومت پهلوی و وزارت فرهنگ بیشتر به توسعه آموزش در نقاط شهری تمرکز داشت و تا اواخر دهه 1320ش، اکثر عشایر کشور در بی سوادی مطلق به سر می بردند و حکومت برای تغییر این وضعیت، اصلاحاتی به وجود آورد. تأسیس مدارس و مراکز آموزشی در مناطق عشایری و سپس ایجاد دانشسرای مخصوص عشایر با هدف تربیت و تأمین معلمانی از جنس خود آنان که با روحیات و خلقیات و فرهنگ شان آشنایی بیشتری داشتند، از جمله این اقدامات بود که بررسی آن مسأله نوشتار حاضر است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر متون اسنادی و کتابخانه ای درصدد پاسخ به علل، روند و پیامدهای تأسیس دانشسراهای عشایری در حیات درونی جمعیت ایلی کشور است. یافته ها حاکی از آن است که علاوه بر تمایل عشایر به تعلیم و تربیت، رژیم پهلوی در راه تحقق برنامه های توسعه عمرانی، درصدد بود سطح سواد و میزان آگاهی عشایر کشور را افزایش داده و زان پس حیات فردی و اجتماعی آنان را در کنترل حکومت مرکزی و تحت تأثیر تعلیم و تربیت رسمی قرار دهد.
۱۷.

روایتی مقایسه ای از زمین و سیاست در دوران حکومت پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸) 425 - 444

کلیدواژه‌ها: اصلاحات ارضی تقسیم زمین کشاورزی پیامدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۲۳
اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین برنامه هایی بود که در دوره محمدرضا شاه به مرحله ی اجرا درآمد و تحولات عمیقی را در زمینه مالکیت ارضی، ساختار طبقاتی، تحرک اجتماعی و ترکیب گروههای حاکم به وجود آورد. هدف از اجرای اصلاحات ارضی اجتماعی و سیاسی بود که درهم شکستن نفوذ سیاسی، اجتماعی مالکان از پیامدهای اصلی آن بود. این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و حوادث مورد نظر با استفاده از اسناد تاریخی، خاطرات رجال سیاسی ومصاحبه با شاهدان عینی وقایع موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته است.در این تحقیق فرضیه این است که پیامدهای اجتماعی سیاسی اصلاحات ارضی منجر به رشد و تشدید حاشیه نشینی شهری و در نهایت گسترش و تقویت رادیکالیزم در میان جوانان شد. یافته ها نشان می دهد که وقوع اصلاحات ارضی منجر به مهاجرت وسیع روستاییان به شهرها شد و چون این روستاییان درآمد اندکی داشتند مجبور به سکونت در حاشیه شهرهای بزرگ شدند که در نتیجه موجبات تشدید و رشد حاشیه نشینی شهری را پدید آوردند. در عرصه ی سیاسی اجرای اصلاحات ارضی به تضعیف قدرت مالکان و افزایش نفوذ و تمرکز قدرت دولت در روستاها منجر شد. دراین پژوهش سعی شده است تا به سوال چرا بین زمین و سیاست در دوران حکومت پهلوی دوم ارتباط برقرار شده است پاسخ داده شود که دریافتیم به این دلیل رابطه زمین و سیاست جدی گرفته شده که تا حد زیادی بقای سیاست در گرو دستکاری زمین بوده است.
۱۸.

منازعات سیاسی وایدئولوژیکِ اسماعیلیان نزاری و باوندیان طبرستان در عصر سلجوقیان (با توجه به بستر جغرافیایی و شرایط منطقه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 185 - 201

کلیدواژه‌ها: اسماعیلیان نزاری مناسبات سیاسی و مذهبی باوندیان طبرستان جغرافیای طبرستان استنداران رویان و دیلمان ابن اسفندیار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۶۲۷
 در این مقاله تقابل حکومت های محلی اسماعیلیان نزاری و شاخه دوم باوندیان طبرستان (466 ه ق تا 606 ه ق) که به ملوک جبال و اسپهبدان نیز شهرت داشتند با اسماعیلیان نزاری در زمینه سیاسی و مذهبی در جغرافیای خاص شمال ایران مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. باوندیان که از نظر مذهبی پیرو شیعه امامی بودند توانستند با استفاده از ظرفیت ها و شرایط خاص جغرافیایی، اقتصادی و اعتقادی منطقه، به بسط قدرت و تحکیم حکومت در طبرستان بپردازند. این مقطع هم زمان با دوره جانشینان ملکشاه سلجوقی بود که از میان آنان سلطان محمد و سنجر بیشترین نقش را در مناسبات سیاسی و مذهبی نزاریان با باوندیان داشتند. قدرت گیری خوارزمشاهیان در این زمان بر آشفتگی مناطق شمالی ایران افزود که پیامد آن به نفع اسماعیلیان نزاری بود. نزاریان که علاوه بر رویکرد توسعه جغرافیایی در منطقه شمال کشور، داعیه مذهبی نیز داشتند با باوندیان امامی مذهب و شیعیان زیدی گیلان برخورد داشتند و سراسر این دوره روابط آنان خصمانه بوده است. این پژوهش با استفاده از منابع محلی تدوین گردیده که در خلال آن تلاش شده تا با استفاده از گزارش سایر منابع، مناسبات باوندیان طبرستان و اسماعیلیان نزاری به لحاظ سیاسی و مذهبی مورد تحلیل قرار گیرد. بر این اساس، چگونگی مناسبات سیاسی و مذهبی دو حکومت محلی اسماعیلیان نزاری و باوندیان طبرستان، محور کلیدی این پژوهش می باشد که با رویکرد بین رشته ای در تاریخ و جغرافیا انجام شده است. در این میان، جهت بسط علمی و منطقی این مناسبات، ذکر رویدادهای مربوط به دوران سلجوقیان و بعضاً خوارزمشاهیان و همچنین اشاره ای به ظریت های جغرافیایی خاص طبرستان خالی از لطف نخواهد بود.
۱۹.

کارکرد آموزشی-فرهنگی دارالمعلمات و دانشسراهای دخترانه در دوره پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۶) 106 - 139

کلیدواژه‌ها: رضاشاه دارالمعلمات دانش سَراهای مقدماتی دخترانه آموزش و فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۶۶۷
هدف : دوره سلطنت رضاشاه مرحله ای در ارتقای موقعیت اجتماعی زنان ایران بود. دولت در اجرای برنامه تجدد و سکولاریسم، برنامه های متعدد ازجمله تأسیس دانشسَراهای دخترانه تأسیس کرد که شکل سازمان یافته تر دارالمعلمات به شمار می رفت. هدف تأمین و تربیت معلمان زن بود. این ابتکار در آن زمان در ارتقای جایگاه آموزشی و فرهنگی زنان نقش مؤثر داشت. نشان دادن این نقش هدف این مقاله است. روش/ رویکرد پژوهش : داده ها از اسناد و مدارک آرشیوی و کتابخانه ای گردآوری و تحلیل شده است. یافته ها و نتیجه گیری : تأسیس دانشسَراهای دخترانه سبب افزایش سواد زنان و تأمین آموزگاران زن شد و زمینه ورود زنان را به عرصه عمومی، به ویژه دستگاه اداری و مراکز علمی فراهم کرد . از این رو در ارتقای موقعیت موثر بود؛ هرچند در ابتدا عمدتاً به زنان طبقه بالا محدود بود.
۲۰.

کاربست نظریه جامعه شناسی تاریخی اسکاچپول برآثار حضور امام رضا (ع) در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم اجتماعی ایران سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۲ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) تهجیر جامعه شناسی تاریخی عقلانیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۴۱۳
این پژوهش با هدف تبیین تأثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور امام رضا (ع) در ایران انجام گرفته است. تهجیر امام رضا (ع) به ایران و حضور روشنگرانه و نواندیشانه دینی ایشان علیرغم فضای سراسر خفقان و بسته دوران مأمون به رشد و گسترش حوزه های نوگرایی دینی و عقلانیت وبری در جدل های علمی معتزله و اشاعره انجامید. انبساط فضای فکری ایجاد شده در پرتو نظریه جامعه شناسی تاریخی اسکاچپول، مبتنی بر کنش های معنی دار و هدف مند و بسترهای ساختی، پرسش بنیادین این پژوهش می باشد. این پژوهش برآن است تا با روش کیفی از نوع جامعه شناسی تاریخی، آثار حضور امام رضا (ع) در ایران را تبیین کند. تکنیک گردآوری داده های این پژوهش اسنادی و کتابخانه ای است. در این پژوهش با رویکرد روش شناسی تاریخی چنین استنباط می شود که آثار فکرت های نرم گرایانه امام رضا (ع) در مواجهه با پرسشگران، مخالفان و معاندان سبب برون رفت انجمادگرایی در جامعه شده و ظهور کنش های معنی دار اجتماعی اسکاچپولی را به ارمغان آورده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان