حسین فخاری

امروزه اهمیت آب و مدیریت منابع آن ازجمله موضوعات بحث انگیز در سطح جهانی به دلیل تغییرات آب و هوایی است. این موضوع خصوصاً در کشور ایران که از خشک سالی مستمر رنج می برد با اهمیت تر می باشد. از همین رو هدف پژوهش حاضر، تبیین عوامل مؤثر بر گزارشگری آب در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور با استفاده از داده های 102 شرکت طی سال های 1391 الی 1400 (1020 سال-شرکت) که به روش حذفی انتخاب شدند، عوامل مؤثر بر افشای گزارشگری آب تعیین و با روش رگرسیون گام به گام و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین میزان افشا مربوط به آب متعلق به شرکت های صنعت شیمیایی و نفتی بوده، همچنین در بررسی عوامل مؤثر بر گزارشگری آب مشخص شد که عوامل سن شرکت، اندازه هیئت مدیره، تخصص مالی کمیته حسابرسی، تمرکز مالکیت، مالکیت نهادی، بازده دارایی، میانگین بارش سالانه، شهرت، قوانین و حساسیت صنعت به آب بر گزارشگری آب شرکت ها تأثیرگذار بوده اند، این یافته ها می تواند برای برنامه ریزی و کنترل در خصوص مدیریت آب و همچنین شناخت سرمایه گذاران از محرک های افشای شرکتی در تشکیل پرتفوی بهینه شان مفید باشد.

هدف: قضاوت و تصمیم گیری عملی اجتناب ناپذیر در هرگونه فعالیت حسابرسی و ممیزی است که برحسب محتوای قضاوت و موضوعِ تصمیم گیری پیچیده تر می شود و بر همین اساس، تبیین عوامل مؤثر بر آن ضروری است. در بین این عوامل، تردید حرفه ای به عنوان نوعی نگرش، روی کیفیت قضاوت و تصمیم گیری نقش بسزایی دارد؛ اما این اثر زمانی که قضاوت کننده در وضعیت کاهش خودکنترلی یا تقلیل مَنیت قرار می گیرد، متفاوت می شود؛ زیرا معمولاً تقلیل مَنیت با کاهش تردید حرفه ای همراه است. اهمیت پژوهش حاضر از این جهت است که اولاً گروه هایی که تحت تأثیر قضاوت ها و تصمیم گیری حسابداری قرار می گیرند، زیاد و متنوع هستند. همچنین این اثرها پیامدهای اقتصادی بااهمیتی دارند و در نهایت پاسخی برای چرایی قضاوت وتصمیم فراهم می آورند. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تردید حرفه ای بر کیفیت قضاوت و تصمیم گیری در حسابرسان قضایی با نقش تعدیل کنندگی تقلیل مَنیت است. روش: در پژوهش حاضر از روش نمونه گیری غیراحتمالی نمونه های در دسترس استفاده شده است. داده های این پژوهش از طریق توزیع پرسش نامه استاندارد و مراجعه مستقیم به ۹۵۰ نفر از کارشناسان رسمی در شاخه حسابداری و حسابرسی (عضو کانون و قوه قضاییه) ایران که در نهایت به دریافت ۳۰۰ پرسش نامه انجامید، جمع آوری شده و با استفاده از روش معادلات ساختاری (SEM) و به کمک نرم افزارهای اس پی اس اس و اسمارت پی ال اس تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که تردید حرفه ای بر کیفیت قضاوت و تصمیم گیری اثر مثبت و معنادار دارد. به عبارت دیگر، با افزایش تردید حرفه ای، کیفیت قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان قضایی بهبود می یابد. همچنین یافته ها نشان داد که اغلب حسابرسان قضایی با مشکل اضافه کاری مواجهند که دلیل اصلی تقلیل مَنیت در آنان است. به طور کلی، تقلیل مَنیت تردید حرفه ای را کاهش داده و در نهایت به کاهش کیفیت قضاوت و تصمیم گیری در حسابرسان قضایی منجر شده است. سایر یافته ها نشان داد که به طور کلی، بین اعمال تردید حرفه ای و کیفیت قضاوت و تصمیم گیری ارتباط مثبتی وجود دارد و همچنین، اثر تقلیل منیت بر این ارتباط منفی است؛ ولی این ارتباط در سطوح مختلف متفاوت است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش برای گروه های مختلفی مفید است. انتظار داریم که یافته های این پژوهش دربردارنده پیشنهادهایی به جامعه حسابرسان قضایی و پژوهشگران باشد. همچنین یافته های پژوهش می تواند برای تقویت تدوین قوانین در خصوص حسابرسان قضایی مفید باشد؛ به این گونه که تردید حرفه ای را به عنوان بخشی از منشور اخلاقی حسابرسان قضایی گنجاند. همچنین با درک از آن می توان موجب ارتقای بهره وری حسابرسان قضایی از منظر قضاوت و تصمیم گیری شد. در نهایت، می توان از این یافته ها برای آسیب شناسی حرفه و تبیین عوامل مؤثر بر کیفیت قضاوت و تصمیم حسابرسان قضایی بهره برد.

رشد کمی موسسات حسابرسی و افزایش رقابت بین آنها به همراه لغو ممنوعیت تبلیغات در سال های اخیر در سایر کشورها عواملی هستند که باعث رشد بازاریابی و تکنیک های آن در موسسات حسابرسی شده اند. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های کاربردی – اکتشافی است.که درآن نخست با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته با بهره گیری از روش نمونه گیری هدفمند از 26 خبره حسابرسی، به شناسایی تکنیک های بازاریابی موسسات حسابرسی اقدام شده و در گام دوم با استفاده از روش فازی طی دو مرحله از طریق نظرخواهی از 10 خبره حسابرسی، تکنیک های نهایی بازاریابی تعیین گردید. و در نهایت با استفاده از روش سوآرا به رتبه بندی و وزن دهی تکنیک ها پرداخته شد. جامعه مورد مطالعه پژوهش حاضر را شرکاء، مدیران عامل، افراد با سابقه عضویت در شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران و نیز افراد با سابقه عضویت در هیئت مدیره جامعه حسابداران رسمی ایران تشکیل داده است. نتایج پژوهش نشان داد که تکنیک هایی از قبیل مستندسازی صوری، نازل کردن کیفیت گزارش های حسابرسی، ارائه خدمات مشاوره ای رایگان از بالاترین اولویت و تربیت سُفرای خوب در اولویت آخر قرار دارد. این یافته ها نشان می دهد که بطور کلی اکثر روش های مورد استفاده موسسات حسابرسی مبتنی برالزامات آیین رفتار حرفه ای نمی باشد که این موضوع می تواند در بلندمدت آسیب-های جبران ناپذیری را بر اعتبار حرفه بر جایی گذارد. این یافته ها می تواند برای سیاست گذاران حسابرسی از جهت تدوین اصول وآیین نامه و شیوه نامه های مجازروش های حسابرسی مفید باشد.

هدف: هدف این پژوهش تبین ابعاد و مولفه های اصلی گزارش پایداری برای شرکت های ایرانی مبتنی بر مطالعه تطبیقی با چارچوب های بین المللی است.روش: در این پژوهش، پس ازتبین ابعاد ومولفه های اصلی گزارشگری پایداری طبق چارچوب بین المللی پیمان جهانی سازمان ملل، اهداف توسعه پایدار، طرح ابتکاری مدیریت جهانی و هیأت استانداردهای حسابداری پایداری ،از ۳۰ و ۲۱ نفر از خبرگان در دو مرحله، از طریق پرسشنامه ای حاوی مؤلفه های اصلی گزارش پایداری، نظر سنجی شده وداده ها به روش دلفی فازی مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها:.  یافته ها نشان می دهد از بین سی و نه مؤلفه اصلی گزارش پایداری استخراج شده از چارچوب های بین المللی، خبرگان در سی مولفه به توافق رسیده اند. و مدیریت انرژی، گازگلخانه ای و آلایندگی هوا و مدیریت آب و پساب بیشترین اهمیت را دارند.نتیجه گیری: در نهایت با طبقه بندی مولفه ها در پنج بعد ، عناصر گزارش پایداری تبین شده و چارچوب گزارش پایداری متناسب با شرایط ایران بدست آمد.این یافته ها نشان می دهد که مدیریت انرژی همچنان مشکل اصلی شرکت های ایرانی بوده و دسترسی ومدیریت زنجیره تامین آب همچنان دغدغه اصلی خبرگان تلقی می شود.   دانش افزایی: با توجه به اینکه پژوهش حاضر از جمله پژوهش های است که برای اولین مرتبه به ابعاد وشاخص های گزارشگری پایداری برای شرکت های بورسی طبق الزامات رعایت حاکمیت شرکتی  جدید می پردازد، می تواند، برای استفاده کنندگان وهمچنین سیاست گذاران سازمان بورس برای تدوین چارچوب گزارشگری پایداری در شرکت های ایرانی  مفید باشد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تعالی با رویکرد پارادرایمی در موسسات حسابرسی شکل گرفته است. روش پژوهش حاضر با رویکرد داده بنیاد در سال 1401 انجام شده است. جامعه پژوهش شرکاء، مدیران عامل موسسات حسابرسی، افراد با سابقه عضویت در هیات مدیره جامعه حسابداران رسمی می باشند، که با نمونه گیری هدفمند 26 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته بوده است. یافته ها نشان دهنده ی بیش از 165 مفهوم اولیه منحصر به فرد، 62 مفهوم ثانویه و 25 مقوله اصلی بوده است. که از مهترین عناصر الگوی ارائه شده می توان به شرایط علی(از قبیل مشکلات مالی موسسات)، شرایط مداخله گر(از قبیل خرید اظهار نظر)، شرایط زمینه ای(از قبیل ویژگی های ساختاری حرفه)، پیامدها(از قبیل تحقق انتظارات ذینفعان کلیدی) و  راهبردها  در دو سطح اجرا(از قبیل مدیریت ارتباط با صاحبکاران) و کنترل و اصلاح (از قبیل ممیزی بازار) اشاره داشت. مطالعه حاضر را می توان اولین تلاش در زمینه ارائه الگوی تعالی به طور خاص در موسسات حسابرسی با تاکید بر آیین رفتار حرفه ای دانست که موجب ورود و کاربست مفاهیم بازاریابی و تعالی بخشی دانش بازاریابی در موسسات حسابرسی می شود. و از سوی دیگر می تواند زمینه ساز طراحی ابزار کنترل کیفیت بر فعالیت های بازاریابی موسسات حسابرسی توسط نهادهای نظارتی شود.

هدف: تدوین شاخصی ترکیبی که بتواند میزان حمایت از سهام داران را در شرکت ها نشان دهد، یکی از موضوعات بحث برانگیز در امور مالی و حسابداری است. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد است تا به تدوین شاخص ترکیبی در سطح شرکت ها در بازار نوظهور ایران بپردازد. روش: با توجه به فرض های مسئله، از روش تحلیل تشخیصی جهت اندازه گیری وزن شاخص ترکیبی استفاده شده است؛ بدین صورت که اطلاعات 166 شرکت بورسی، بر اساس معیارهای تعیین شده، به دو گروه شرکت های با حمایت از سهام داران (83 شرکت) و فاقد حمایت از سهام داران (83 شرکت) تفکیک و شاخص ترکیبی بر اساس آن تدوین شده است. همچنین، نتایج بر مبنای تفکیک سال و صنعت تقویت شده و قابلیت اتکای شاخص ترکیبی پیشنهادی آزمون شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که شاخص ترکیبی پیشنهادی حمایت از سهام داران، از قابلیت اتکای بالایی برخوردار است و می تواند با دقت چشمگیری، شرکت های ایرانی را به گروه های حمایت و بدون حمایت از سهام داران طبقه بندی کند. همچنین، معیارهای معاملات اشخاص وابسته، بیشترین و رتبه افشا، کمترین وزن را در شاخص مرکب پیشنهادی داشته اند. نتیجه گیری: در مجموع یافته ها نشان داد که حمایت از سهام داران، دستاویز انگیزه های فرصت طلبانه مدیران و سهام داران کنترلی قرار گرفته و هم سو با نظریه نمایندگی است. همچنین، تغییر سنجه حمایت از سهام داران از شاخص های انفرادی به شاخص های مرکب، به پیشرفت و بسط مبانی نظری به واسطه گسترش دامنه تجزیه وتحلیل منجر می شود. این شاخص می تواند برای سیاست گذاران و سرمایه گذاران جهت طبقه بندی شرکت ها در دو گروه سهام حمایتی و سهام بدون حمایت مفید باشد.

هدف مقاله، توسعه مدلی جهت ارزیابی کیفیت اطلاعات واحدهای گزارشگر با استفاده از مدلسازی شبکهای تحلیل پوششی دادهها است. انگیزه پژوهش، ماهیت چندبعدی مفهوم کیفیت اطلاعات از منظر شاخصها و پیامدهای کیفیت اطلاعات و توانمندی مدلهای تحلیل پوششی دادهها در ارزیابی کارایی واحدهای تصمیمگیرنده (در اینجا واحدهای گزارشگر) بر اساس ورودیها و خروجیهای چندگانه است. بر این اساس، مهمترین شاخصها و پیامدهای کیفیت اطلاعات، با استفاده از پیشینهپژوهی استخراج شده و بنا به ارتباط آنها با مفهوم کیفیت اطلاعات، در قالب ورودی و خروجی مراحل دوگانه پیامدی مدل شبکهای تحلیل پوششی دادهها قرار گرفته و کارایی اطلاعات واحدهای گزارشگر با استفاده همزمان از شاخصها و پیامدهای کیفیت اطلاعات اندازه گیری شده است. نتایج حاکی از تفاوت کارایی اطلاعات واحدهای گزارشگر در مراحل مختلف است که نشاندهنده ضعف دیدگاه سنتی مدلهای تحلیل پوششی دادهها در ارزیابی کارایی واحدهای تصمیمگیرنده است. افزون بر این، کارایی واحدها در مرحله شاخصهای کیفیت اطلاعات، بالاتر از کارایی آنها در مرحله تبدیل شاخصها به پیامدهای کیفیت اطلاعات است و کارایی شبکه که حاصل بهینهسازی تمام مراحل مجزای شبکه است، در جایی بین کارایی مراحل قرار میگیرد. از دیگر نتایج پژوهش علاوه بر ارائه یک رقم منحصر به فرد کارایی شبکه، توضیح دلایل ناکارایی شبکه و اجزا و معرفی الگوهای مرجع جهت بهینهسازی ورودیها و خروجیهای هر مرحله و تعیین مسیر دستیابی به مرز کارایی است.

پیچیدگی کار تحت حسابرسی به عنوان یکی از عوامل مهم و موثر بر نحوه قضاوت و تصمیم گیری حسابرسان، یکی از مفهوم های بحث برانگیز در حوزه حسابرسی است که با توجه به چندبعدی بودن آن، پژوهش های زیادی را در حوزه حسابرسی به دنبال داشته است. علی رغم ارائه شاخص های انفرادی برای اندازه گیری پیچیدگی کار تحت حسابرسی در این پژوهش ها، تبیین مدلی برای اندازه گیری این مفهوم بنیادین در حسابرسی به دلیل فقدان آن مساله ای است که نیازمند پژوهش است. انتظار می رود تبیین چنین مدلی بتواند به شناخت بهتر این مفهوم و ابعاد آن بینجامد و به حسابرسان در برنامه ریزی کار حسابرسی و همچنین راهکارهای افزایش کیفیت قضاوت و تصمیم گیری کمک کند. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر ارائه مدل اندازه گیری برای مفهوم پیچیدگی کار حسابرسی است. برای این منظور، اطلاعات مربوط به 128 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1399 گردآوری شده و از طریق مدلسازی معادلات ساختاری مبتنی بر حداقل مربعات جزئی مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های مبتنی بر مدل اندازه گیری سازنده-سازنده و تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم نشان داد که بیست و یک عامل می توانند در اندازه گیری پیچیدگی کار حسابرسی نقش داشته باشند. همچنین نتایج نشان داد که پیچیدگی حسابرسی از سه بعد پیچیدگی ورودی، پردازش و خروجی ساخته می شود. این یافته ها علاوه بر تبیین مفهوم پیچیدگی کار حسابرسی به شناخت عوامل تعیین کننده و ابعاد این مفهوم کمک کرده و می تواند در برنامه ریزی و سیاست گذاری کار حسابرسان مفید باشد و ابزار قدرتمندتری را برای افزایش کیفیت قضاوت حسابرسی فراهم آورد.

آزادسازی بازار حسابرسی در ایران و افزایش تنوع خدمات ارائه شده توسط حسابرسان سبب شده تا نقش نهادهای نظارتی بر عملکرد حرفه ایی حسابرسان بیشتر از گذشته اهمیت پیدا کند. به طوری که حسابرسان در صورت بی توجهی و یا عدم اجرای مسئولیت حرفه ای شان، محکوم به سهل انگاری، تقلب و قصور می شوند، لذا تبیین عوامل موثر بر احتمال وقوع این رویدادها برای ذینفعان خصوصا نهادهای نظارتی بر موسسه های حسابرسی، دارای اهمیت است. بر همین اساس پژوهش حاضر با تمرکز بر قصور حسابرس در ارائه اظهارنظر صحیح، درصدد است با بررسی ادبیات حسابرسی موجود، به عوامل تاثیرگذار بر احتمال این رخداد، که ممکن است توسط حسابرس، صاحبکار و محیط کاری بر فرایند حسابرسی تحمیل شود، را شناسایی کند. برای این منظور، براساس موارد انضباطی مطرح شده توسط جامعه حسابداران رسمی ایران علیه موسسه های حسابرسی، داده های 35 موسسه حسابرسی که نسبت به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق و بهادار، طی سال های 1397- 1385 مرتکب قصور در ارائه اظهار نظر صحیح شده اند و همچنین داده های 110 موسسه حسابرسی دیگر که نسبت به شرکت های پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار اظهارنظر صحیح داشته اند به عنوان گروه فاقد قصور، جمع آوری شده و با استفاده از روش رگرسیون لجستیک به طور مقطعی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد از بین عوامل مربوط به حسابرس، درآمد موسسه و درجه کنترل کیفی و از بین عوامل مربوط به صاحبکار، کیفیت اقلام تعهدی، اندازه صاحبکار، کمیته حسابرسی صاحبکار و شاخص سود آوری صاحبکار و از بین عوامل کاری، دوره تصدی حسابرسی، خطای نوع اول و نوع دوم حسابرسی به عنوان مهمترین عوامل تعیین کننده احتمال قصور حسابرس در ارائه اظهارنظر صحیح می باشند. این یافته ها می تواند برای نهادهای نظارتی، سرمایه گذاران، موسسه های حسابرسی و حسابداران رسمی از جهت شناسایی موسسات دارای قصور در ارائه اظهارنظر صحیح و همچنین تدوین خط ومشی ها و سیاست گذاری و برنامه ریزی کاری مفید باشد.

نقش حسابرسی در تعیین کیفیت گزارشگری مالی با اظهارنظر حسابرس تحقق می یابد . لذا، همواره این احتمال وجود دارد که حسابرس از جهت منافع شخصی، در انجام وظایف خود کوتاهی کرده و اهداف گزارشگری مالی صاحبکار را برای رسیدن به منافع خود دنبال کند. همچنین، مدیران به منظور جلوگیری از پیامدهای نامطلوب اقتصادی گزارشگری مالی در بازار سرمایه، اقدام به فعالیت متقلبانه خرید اظهارنظر حسابرس می کنند تا کیفیت پایین صورت های مالی را پنهان کنند. چنین پدیده ای می تواند بیانگر اثرمتقابل بین خرید اظهارنظر حسابرس و کیفیت گزارشگری مالی باشد. به همین دلیل، پژوهش حاضر درصدد است تا با استفاده از الگوی معادلات همزمان اثر متقابل فوق را مورد آزمون قرار دهد. جامعه آماری پژوهش شامل اطلاعات مالی 127 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که به صورت داده های تابلویی در طی سال های 1390-1397 با روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان داد که اثر دوسویه ای معکوس و معناداری میان خرید اظهارنظر حسابرس و کیفیت گزارشگری مالی در شرکت های بورسی وجود دارد. این نتایج می تواند برای حسابرسان و همچنین نهادها و سازمان های سیاست گذار مفید باشد.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر تداوم معاملات سهام بر ارزش شرکت بوده و همچنین اثر تعدیل کنندگی تداوم معاملات بر رابطه ای بین وجه نقد مازاد و ارزش شرکت مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین به این سوال که چگونه نقد شوندگی سهام می تواند بر ارزش شرکت تاثیر داشته وهزینه نمایندگی را تعدیل کند پرداخته شده است. به همین جهت اطلاعات 155 شرکت طی دوره های 1388 تا 1398 در بورس اوراق بهادار تهران به روش تحلیل ترکیبی داده ها مورد آزمون وتحلیل قرار گرفته است. از ویژگی های این پژوهش این است که برای اولین بار برای اندازه گیری تداوم معاملات از مدل لیو استفاده شده است که ابعاد مختلف نقدشوندگی مانند سرعت معامله، حجم معامله و گردش سهام را در نظرمی گیرد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین تداوم معاملات وارزش شرکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، وهمچنین وجود متغیر تعدیلی تداوم معاملات رابطه ای بین وجه نقد مازاد و ارزش شرکت را مثبت و معنادار می سازد. این یافته ها بیانگر نقش بازار سرمایه در کاهش هزینه نمایندگی در سطح شرکت های ایرانی است.

بخش مهمی از پژوهش های بازار سرمایه به قیمت سهام وآگاهی بخشی آن به ویژه درباره اطلاعات خاص شرکت ها مربوط می شود. بر همین اساس، مفهوم همزمانی قیمت سهام و عوامل موثر بر آن که بیانگر قسمتی از آگاهی بخشی قیمت سهام است، هدف پژوهش های زیادی قرار گرفته است. در تبیین این عوامل، پوشش رسانه ای مدیرعامل از جمله عواملی است که بر همزمانی قیمت سهام تاثیر دارد. به همین خاطر و از جهت اهمیت تاثیرگذاری این عامل که حاکی از چگونگی توجه سرمایه گذاران به اطلاعات خاص بنگاه های تجاری است، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر پوشش رسانه ای مدیرعامل بر همزمانی قیمت سهام است. در همین راستا، اطلاعات مربوط به 146 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1398 گردآوری شده و از طریق سیستم معادلات همزمان مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های مبتنی بر روش گشتاورهای تعمیم یافته(GMM) نشان داد که پوشش رسانه ای مدیرعامل تاثیر منفی بر همزمانی قیمت سهام داشته است. همچنین نتایج نشان داد که طبق روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط(SUR) یک رابطه متقابل بین پوشش رسانه ای مدیرعامل و همزمانی قیمت سهام وجود دارد. این یافته ها تأکید مجددی بر نقش اطلاعاتی پوشش رسانه ای مدیرعامل به عنوان یکی از منابع مخابره اطلاعات شرکتی به بازار وکاهش نقش عوامل غیرسیستماتیک در رفتار قیمتی سهام شرکت ها است.

تجاری سازی محصولات دانش بنیان نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی و پیشرفت جوامع امروزی ایفا می نماید. دینامیک این فرآیند بسیار پیچیده بوده و یکی از اصلی ترین مشکلات آن سازوکارهای تامین مالی و جذب سرمایه است. در این پژوهش بر اساس راهبرد عمق نگر و تحلیلی، با روش «مورد کاوی چندگانه» طولانی مدت با هدف بررسی مشکلات جذب سرمایه و تامین مالی در فرآیند تجاری سازی محصولات دانش بنیان در فضای کسب و کار کشور، سه محصول دانش بنیان موفق که هر کدام فرایند تجاری سازی را در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان در طول سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۸ راهبردهای مالی متفاوتی طی کرده اند انتخاب شد. روش گردآوری داده ها به منظور افزایش ارزش حقیقی پژوهش بر مبنای کثرت گرایی بوده و برای تحلیل داده ها پس از اشباع نظری، جهت همگن سازی و مقایسه های نظام مند، از ترکیب مدل های تجاری سازی گلداسمیت و سرکین استفاده شد. نتایج این پژوهش نقش حمایت های هوشمندانه مالی در مراحل مختلف رشد شرکت های دانش بنیان نظیر حمایت های تشویقی، تسهیلات بدون بهره ی بلندمدت، جایگزینی نظام اعتبارسنجی به جای اخذ وثیقه و مشوق های مالیاتی را به خوبی نشان داد. در هر سه موردکاوی اثرات مخرب سیاستگذاری های نامناسب تامین مالی نظیر وام های بانکی، تسهیلات کوتاه مدت، ضعف سرمایه گذاری های ریسک پذیر در کشور، عدم حمایت کافی از سرمایه گذاران بخش خصوصی، انتظار زودبازده بودن از محصولات دانش بنیان و به ویژه عدم تناسب سیاست های حمایتی با دوره رشد شرکت های دانش بنیان تشریح گردید. در انتها ماحصل پژوهش به صورت یک الگوی کلی شامل راهبرد های مالی مفید و مضر در مراحل مختلف فرآیند تجاری سازی محصولات دانش بنیان ارائه گردیده است.  

هدف: در پژوهش حاضر، ضمن بررسی جامع شاخص های اندازه گیری خرید اظهارنظر حسابرس، از طریق روش شناسی شاخص ترکیبی (آماری و ریاضی)، شاخص ترکیبی جدیدی برای سنجش خرید اظهارنظر معرفی شده است. روش: با استفاده از روش آماری تحلیل ممیزی خطی استاندارد، وزن معیارهای شاخص ترکیبی به دست آمد، به این صورت که پس از جمع آوری اطلاعات مالی و حسابرسی شده سال 1396 مربوط به 148 شرکت بورسی، در دو گروه برابر (74 شرکت دارای خرید اظهارنظر حسابرس و 74 شرکت بدون خرید اظهارنظر حسابرس)، تبیین شاخص بر اساس آن انجام گرفت. سپس، به منظور تحلیل حساسیت نتایج، اطلاعات سال 1392 تا 1395 شرکت هایی که به خرید اظهارنظر اقدام کرده بودند، به طور مقطعی بررسی شدند. یافته ها: شاخص ترکیبی خرید اظهارنظر، ترکیبی از شاخص های انفرادی مختلف خرید اظهارنظر حسابرس است و به دلیل در نظرگرفتن ابعاد بیشتر، جامع تر است. همچنین، برای آزمون معناداری شاخص، از آزمون نسبت موفقیت ها استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخص معرفی شده، قابلیت اتکای زیادی دارد و می تواند با دقت چشمگیری، شرکت ها را به دو گروه خرید اظهارنظر حسابرس و بدون خرید اظهارنظر حسابرس طبقه بندی کند. نتیجه گیری : به طور کلی می توان گفت که چون شاخص ترکیبی پیشنهادشده، ابعاد بیشتری را دربرمی گیرد، خرید اظهارنظر حسابرس را بهتر تبیین می کند. به علاوه، در شاخص ترکیبی پیشنهادی، معیار یا شاخص تغییر شریک مؤسسه حسابرسی بیشترین ضریب را به دست آورد. این موضوع نشان می دهد که تغییر شریک مؤسسه حسابرسی، هزینه کمتری را تحمیل کرده و کمتر در معرض دید قرار می گیرد. از طرفی، معیار تغییر مؤسسه حسابرسی، کمترین ضریب را در شاخص ترکیبی کسب کرد. این نتیجه نیز نشان می دهد که تغییر مؤسسه حسابرسی، به معنای دستیابی صاحب کار به اظهارنظر مطلوب حسابرس نیست. این یافته ها، در خصوص تبیین و تشخیص وجود خرید اظهارنظر حسابرس، اطلاعات مفیدی را در اختیار سرمایه گذاران و سیاست گذاران قرار می دهد.

مطابق با تئوری نمایندگی، مدیران انگیزه های زیادی دارند که گزارش های حسابرسی شان با اظهارنظر مطلوب ارائه شود؛ آنها در جستجوی حسابرسانی هستند که مطابق با خواسته هایشان رفتار کنند و شک و تردید حرفه ای کمتری نسبت به صورت های مالی داشته باشند. انتظاراتی که می تواند منجر به پدیده خرید اظهارنظر حسابرس شده و احتمال تقلب در صورت های مالی را افزایش دهد. رویدادی که پیامدهای نامطلوب زیادی بر قیمت اوراق در بازارهای مالی را به دنبال خواهد داشت. بر همین اساس، پژوهش حاضر در ابتدا با مطالعه مروری، به تبیین علل خرید اظهارنظر حسابرس می پردازد و سپس تحلیلی از پیامدهای نامطلوب این پدیده و اثر آن بر حرفه حسابداری و حسابرسی ارائه می کند. نتایج این پژوهش نشان داد که ویژگی های خاص کار حسابرسی می تواند محرکی مهم برای تشدید وقوع پدیده خرید اظهارنظر حسابرس باشد. همچنین سایر نتایج پژوهش حاکی از این است که خرید اظهارنظر حسابرس پیامدهای نامطلوبی از جمله کاهش کیفیت حسابرسی و کیفیت گزارشگری مالی را به دنبال دارد. همچنین به استقلال حسابرس صدمه زده و منجر به تقلب در صورت های مالی می شود.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر عملکرد شرکت و ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور داده های مربوط به 100 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1392 الی 1396 مورداستفاده قرار گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی همبستگی بوده و فرضیه ها از طریق رگرسیون چندگانه به روش داده های تابلویی مورد آزمون قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین شاخص های عملکرد (نرخ بازده دارایی ها، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری شرکت، شاخص Q توبین و سود هر سهم) و ریسک سقوط آتی قیمت سهام در شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. به عبارتی با توجه به عملکرد یک شرکت، می توان جهش یا سقوط آتی قیمت سهام را پیش بینی و نسبت به خرید یا فروش سهام آن شرکت اقدام کرد.

پژوهش حاضر در صدد تبیین و ارائه الگویی از حسابرسی داخلی اثربخش و شناسایی مولفه های آن می باشد. جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش، 16 نفر از جمعیت خبره ی مدیران شرکت های بورسی، اعضای کمیته های حسابرسی و مدیران موسسات حسابرسی می باشند. این پژوهش از لحاظ نوع، توصیفی - اکتشافی بوده و از لحاظ هدف نیز بنیادی است. جهت تحلیل داده های کیفی حاصل از مصاحبه ها از تکنیک تجزیه و تحلیل تم استفاده شده است. کدگذاری ها در سه فاز درون دادها، فرآیندها و برون دادها انجام شده است. بر اساس نتایج حاصل از تکنیک تجزیه و تحلیل تم، در بخش درون دادها، مقوله های اعطای منابع و امکانات، استقلال حسابرسی داخلی، شفافیت سیستم اطلاعاتی، نظام مدون راهبری شرکت، صلاحیت های حرفه ای کارکنان و سیاست های منابع انسانی شناسایی شده اند. همچنین در بخش فرآیندها، مقوله های مدیریت ریسک، ارزیابی عملکرد، راهبردهای کنترل، ارتقای مهارت های حسابرسان داخلی، ارتباطات سازمانی و هماهنگی با تحولات نوین شناسایی شده اند. در بخش برون دادها نیز شاخص های کیفیت گزارشگری حسابرسی، اثربخشی سیستم های کنترل داخلی و صرفه اقتصادی فعالیت های حسابرسی داخلی مقوله بندی شده اند. همچنین با استفاده از مدل بدست آمده، وضعیت جاری فعالیت حسابرسی داخلی از دیدگاه 40 نفر ذینفعان مختلف بررسی گردید. نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای نشان دادکه اثربخشی حسابرسی داخلی در بخش درون دادها پایین، در بخش فرآیندها نسبتاً مطلوب و متوسط و در بخش برون دادها، نسبتاً مطلوب و نرمال می باشد.

با اجرایی شدن بکارگیری استانداردهای حسابداری در بخش عمومی ایران از ابتدای سال 1394 این سوال مبنی بر اینکه چه عواملی می توانند بر میزان بکارگیری استانداردهای حسابداری بخش عمومی موثر باشند موضوع مهم و قابل بحثی است. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد است تا به بررسی عوامل موثر بر اجرای استانداردهای حسابداری بخش عمومی که شامل ویژگی های سازمانی و ویژگی های مدیریتی است در واحدهای گزارشگر سراسر کشور بپردازد. برای این منظور پرسشنامه بسته ای تهیه شده و در نهایت، تعداد 448 سری پرسشنامه از ذیحسابان و مدیران مالی دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی جمع آوری شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که از بین ویژگیهای سازمانی واحد گزارشگر تنها متغیرهای وجود سیستم اطلاعاتی حسابداری و نوع استخدام کارکنان امور مالی و از بین ویژگی های مدیریتی واحد گزارشگر، متغیرهای سمت قبلی مدیر و ارتباطات سیاسی مدیر بر اجرای استانداردهای حسابداری بخش عمومی اثر دارند و سایر متغیرها اثر معنی داری بر اجرای استانداردهای حسابداری بخش عمومی ندارند. این یافته ها می تواند از جهت برنامه ریزی و تدوین استراتژی مناسب برای واحدهای گزارشگر بخش عمومی در جهت اجرای استانداردهای حسابداری بخش عمومی مفید و موثر باشد.

جهانی شدن فرآیندی است که منجر به تخصیص بهینه منابع در سطح بین المللی شده و امکان توسعه جهانی را فراهم آورده است. در همین راستا نیاز به اطلاعات جهت اخذ تصمیمات اقتصادی، ضرورتی انکارناپذیر است که اعتباردهی و اطمینان بخشی به این اطلاعات قسمتی از این فرآیند است. بر این اساس، انتظار می رود پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی اثرات گسترده ای بر حرفه حسابرسی داشته باشد، زیرا پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی سبب می شود تا گزارش های حسابرسی به قضاوت حرفه ای بیشتری نیاز داشته باشند و حسابرسان با استفاده از مبنای ارزش منصفانه، اظهارنظر مستقل تری ارائه نمایند. پژوهش حاضر اثر پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی را بر حوزه های دانش حسابرسی به طور مروری مورد بررسی قرار داده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بر حوزه های مختلفی از حسابرسی از جمله حق الزحمه حسابرسی، انتخاب حسابرس، کمیته حسابرسی، تخصص گرایی در صنعت و تأخیر گزارش حسابرسی اثر دارد. آگاهی از این یافته ها می تواند علاوه بر تبیین چالش های پیش رو حرفه حسابرسی، حرفه را مجهزتر کرده و سبب شود تا حرفه از آمادگی لازم در مواجه با چنین تغییراتی برخوردار شود.

هدف : این پژوهش با هدف بررسی تأثیر ویژگی های هیئت مدیره شرکت بر میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی طی دوره زمانی 5 ساله از سال ۱۳۹1 تا سال ۱۳۹5 انجام شده است . روش : روش گردآوری داده ها، روش اسنادکاوی و مراجعه به بانک های اطلاعاتی و روش تحلیل داده ها از نوع استنباطی می باشد. این پژوهش از جهت تحلیل آماری از نوع همبستگی و مبتنی بر الگوی معادلات ساختاری است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که از بین هشت متغیر هیئت مدیره، متغیرهای نسبت اعضای غیرموظف هیئت مدیره، نسبت مالکیت هیئت مدیره و نسبت زنان هیئت مدیره و نسبت ثبات اعضای هیئت مدیره بر میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی تأثیر مثبت و معنادار و دوگانگی وظیفه مدیرعامل و نسبت تحصیلات هیئت مدیره بر میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی تأثیر منفی و معنادار دارند. بین اندازه هیئت مدیره و تعداد جلسات هیئت مدیره با میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی، رابطه ای مشاهده نشده است. نتایج: نتایج فرضیه های پژوهش، اهمیت نقش ویژگی های هیئت مدیره را بر میزان گزارشگری زیست محیطی، اجتماعی و راهبری شرکتی شرکت و در نتیجه بهبود شفافیت اطلاعات را نشان می دهد.