مجتبی مازوچی

هدف : متناسب سازی نظریه های علوم اجتماعی با فضای بسترهای رسانه اجتماعی موجب ارائه تحلیلهایی دقیق تر برای درک چرایی و چگونگی تغییر رفتار کاربران بسترهای رسانه اجتماعی می شود. هدف پژوهش حاضر، استخراج الگوهای موجود در محتوای تولید شده توسط کاربران توییتر بود که برای تحقق آن از نظریه تمرکز نظارتی بهره برده شده است. روش: این پژوهش از روشهای متن کاوی استفاده کرده و جامعه آماری آن، شامل متنهای انتشاریافته در توییتر طی بازه زمانی تیرماه 1399 تا تیرماه 1400 بوده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش با تمرکز بر کلیدواژه های مرتبط با موضوع حجاب گردآوری شده است. یافته ها: داده های استخراج شده، تعداد 33192 توییت بود که پس از پاکسازی، 1967 توییت نمونه بر مبنای نظریه تمرکز نظارتی برچسب گذاری شد. در این پژوهش، توییت های نمونه با توجه به پیش فرض مثبت یا منفی، به دو دسته توییت های پیشبردی و اجتنابی دسته بندی شدند. بر این اساس، تعداد 815 توییت پیشبردی و 1152 توییت اجتنابی شناسایی شد. سپس توییت های پیشبردی در دو دسته توییت های برخورداری و محرومیتی و توییت های اجتنابی در دو دسته توییت های گریزی و مواجه ای دسته بندی و الگوسازی شدند. در ادامه، برای تشخیص گفتمانهای موجود در حوزه حجاب در توییتر، با استفاده از روشهای متن کاوی، مدل سازی انجام گرفت. نتیجه گیری: چهار گفتمان برخورداری، محرومیت، گریز و مواجهه، در توییت های بررسی شده تشخیص داده شد که نشان از تکرار بالای کدها در الگوی مواجهه دارد. از این تکرار بالای کدها می توان انسجام معنایی در الگوی مواجهه در توییتر و سپس جامعه را استدلال کرد. انسجام معنایی، جهت دهی به افکار عمومی را تسهیل می کند و انسجام رویکردی نیز بسیج عمومی برای تحول خواهی در موضوعات فرهنگی را ایجاد خواهد کرد.

هدف: در پژوهش حاضر، پدیده شیوع قمار آنلاین در ایران با رویکرد آسیب شناختی در شبکه های اجتماعی واکاوی شده است. برای این منظور، پس از تحلیل رفتار کاربران و محتوای منتشرشده از سوی گردانندگان در دو شبکه مجازی تلگرام و اینستاگرام، به واکاوی جامعه شناختی این پدیده پرداخته شد. روش: برای جداسازی و استخراج پست های شرط بندی در هر بستر، مدلی بر اساس الگوریتم با نظارت رگرسیون لجستیک توسعه داده شد. همچنین، در راستای بررسی پست های برتر، از معیار جمع لایک و کامنت در اینستاگرام و میزان بازدید در تلگرام استفاده شد. پس از پاک سازی و حذف داده های نامرتبط، به تحلیل کمّی داده های عددی و تحلیل محتوای کیفی داده های متنی پرداخته شد. تحلیل کیفی داده ها نیز با استفاده از رویکردهای «بی ثباتی اقتصادی» و «اقتصاد رفتاری» انجام گرفت. یافته ها: در بستر تلگرام، پس از مقایسه نسبت بازدیدها به انتشار مطالب در هر گروه موضوعی، مشاهده شد که مخاطبان موضوع «تجارت و بازرگانی» با اختلاف بسیاری از موضوع های دیگر، به شرط بندی واکنش نشان می دهند که این از اهمیت ویژه موضوع اقتصاد در دغدغه های مخاطبان به شرط بندی حکایت می کند. محتوای پست ها و سوژه های داغ در سه مقوله محوری «انگیزش مالی»، «بیکاری» و «نوسان های نرخ ارز» (ذیل مضمون اصلی بی ثباتی اقتصادی) و دو مقوله محوری «سوگیری کاهش درد پرداخت» و «توهم کنترل» (ذیل مضمون سوگیری شناختی) قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج بیانگرِ استفاده گردانندگان سایت های شرط بندی از سازوکارهای ایجاد اختلال در حسابداری ذهنی مخاطبان است و از اولویت دغدغه های اقتصادی در کاربران، تحت تأثیر تغییرات در ساختار کلان اقتصاد کشور حکایت می کند.

حکمرانی مشارکتی و همکاری بین حکومت و مردم، سبب دستیابی به منابع انسانی و ایده های شهروندان، تصمیم گیری های آگاهانه تر، کاهش فساد و هدررفت بودجه و غیره خواهد شد و درنتیجه حکومت مردم سالار به وجود می آید. با توجه به ضرورت بیان شده، هدف این پژوهش بررسی روش های افزایش مشارکت سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز یعنی داده هایی که آزاد و رایگان در اختیار مردم قرار می گیرد و همچنین بررسی روش های افزایش مشارکت شهروندان در استفاده از داده ها است. بدین منظور، از مطالعات کتابخانه ای برای استخراج معیارهای تأثیرگذار در افزایش تمایل شهروندان در استفاده از داده ها و استخراج عوامل و محرک ها در ترغیب سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز استفاده شده است. سپس، تمامی سازمان ها و مؤسسه های دولتی حاضر در سامانه ملی کاتالوگ و مجموعه داده های باز و کاربردی که به ارائه داده ها به صورت باز می پردازند مورد بررسی قرار گرفته اند و وضعیت هر سازمان با توجه به هر معیار استخراج و مشخص شده است. سپس با روش داده کاوی، ویژگی های داده های سازمان هایی که مورد تمایل و استفاده بیشتر شهروندان بوده مشخص شده است. همچنین با استفاده از روش میدانی و تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره، وزن و اهمیت عوامل تأثیرگذار در مشارکت سازمان ها در ارائه داده ها به صورت باز محاسبه شده است. پس از مطالعات کتابخانه ای، معیار های «اصالت داده ها»، «باز بودن مجوز»، «به روز بودن»، «میزان دسترسی به داده»، «کامل بودن فراداده»، «تعداد مجموعه داده»، «باز بودن قالب»، «تبعیض آمیز نبودن»، «قابل فهم بودن»، «تعداد دسته های داده»، «رایگان بودن»، «عدم داده های از دست رفته»، «امکان درخواست داده»، «تجسمی بودن»، «بازخوردپذیر» و «موضوع مجموعه داده» به عنوان معیارهای جامع تأثیرگذار در افزایش تمایل شهروندان در استفاده از داده ها استخراج شدند. براساس نتایج به دست آمده، معیار «موضوع جامعه» با دارا بودن ضریب 72/564 و علامت مثبت، بیشترین تأثیر را در افزایش میزان بازدید شهروندان از داده های دولتی باز داشت. پس از آن، معیار «باز بودن قالب» با دارا بودن ضریب 52/682 و علامت مثبت، رتبه دوم را در افزایش میزان بازدید داشته است. همچنین، براساس مطالعات کتابخانه ای، 6 عامل «نیاز به تبعیت از مقامات بالاتر»، «کاهش حساسیت عملیات کاری سازمان»، «نیاز به منابع مالی»، «نیاز به ایجاد شفافیت»، «نیاز به منابع انسانی» و «نیاز به منابع فناوری اطلاعات» به عنوان عوامل تأثیرگذار در مشارکت سازمان های دولتی در ارائه داده ها به صورت باز استخراج شدند.