محمدحسین زارعی رضایی

The purpose of this research is to explain the pathology of Mahdism religious education and belief in Mahdism from the perspective of student teachers of Farhangian University. The method of this descriptive study is contextual and applied, and the research tool is a questionnaire and its sampling is a simple random method.This research was conducted among female and male student teachers in six fields of Farhangian University of Arak (counseling and guidance education, education for exceptional children, English language education, elementary education, educational sciences, and Persian language and literature education) and in two groups of trained and untrained (in The topics of Mahdism) were implemented.The results of questions 1 to 4 of the research showed that most of the students and teachers consider "fencing and fence-breaking, breaking and following, stratification and rationalism, superstition and demystification" as the harms of Mahdavi religious education and the best religious education is Mahdavi. based on the axes of "border studies, guidance, rationalization and the right to believe".Holding conferences, meeting with religious scholars, providing useful and understandable resources with the aim of getting to know the Imam of the Time (Ajlullah Ta'ala Ta'ala Farja Al-Sharif) and familiarizing them with the duties and tasks in the age of occultation, creating research positions in the field of Mahdism by using participation and The cooperation of seminaries, holding foundation courses about Mahdism using competent and knowledgeable seminarians, cultural programs centered on the course of Mahdism studies are some of the suggestions of the present research.

ثمره پذیرش عصمت انبیاء،حجیت گفتار، کردار و تقریر آنان است. پیامبر اسلام(ص)  به ادله قطعی از عصمت تامّ برخوردار است، اما برخی با استناد به ظواهرآیاتی چند، بر عصمت پیامبر شبهاتی وارد نمودند. این نوشتار در صدد است با روش توصیفی، تحلیلی و با هدف بررسی دو رویکرد در پاسخ دهی به آیات نافی عصمت پیامبر اسلام(ص) به تحلیل پاسخ های ایجی در کتاب «المواقف» و علامه طباطبایی در تفسیر «المیزان» بپردازد. یافته ها نشان از آن دارد که اختلاف رویکردی آن دو، به اختلاف در مبنای کلامی راجع است؛ چون ایجی به عنوان یک متکلم اشعری اهل سنت به پاسخ می پردازد و علامه طباطبایی به عنوان مفسر قرآن و فیلسوف شیعی اثناعشری به شبهات نافی عصمت پاسخ می دهد. علی رغم این اختلاف، هر دوی آن ها با پذیرش عصمت پیامبر اسلام(ص) عقیده دارند که با بررسی شأن نزول و ارجاع متشابهات به محکمات و با تکیه بر مبانی کلامی و دقت نظر در آیات موضوعی، شبهات ادعایی، ناشی از فهم ظاهری آیات بوده و قابل ارتفاع هستند.

انقلاب اسلامی مبتنی بر فرهنگ ناب اسلامی پدید آمد و مسیر خود را در گام اول پیموده و به گام دوم رسیده است. فرهنگ ناب اسلامی خواهان سعادت نوع بشر است و سعادت نوع بشر نیز در گرو معنویت عمیق ناب می باشد. از این رو مقام معظم رهبری در توصیه های بیانیه گام دوم انقلاب بر آن تأکید دارد. اما رسیدن به معنویت عمیق، نخست نیازمند شناخت شاخصه های معنویت است. لذا ضرورت دارد شاخصه های تعمیق معنویت در منظومه فکری مقام معظم رهبری به عنوان مصدر بیانیه گام دوم، مورد اکتشاف قرار گیرد. در منظومه فکری معظم له، معنویت در سه سطح خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی صورت می گیرد. پژوهش حاضر تلاشی است برای شناخت این شاخصه ها و به صورت استقرایی به اکتشاف مؤلفه های آن می پردازد. سپس اطلاعات به دست آمده را با روش کیفی داده کاوی بررسی نموده و به صورت توصیفی-تحلیلی بیان می نماید. چشم انداز این نوشتار نیز بررسی اکتشافی از شاخصه های شش توصیه دیگر معظم له در بیانیه گام دوم انقلاب است.

هدف از پژوهش حاضر تبیین تأثیر اندیشه های رنه دکارت در پیدایش سکولاریسم مدرن و در نتیجه تضعیف نهاد دین در جامعه است تا از این طریق تأثیر فلسفه دوره مدرن بر پیدایش سکولاریسم و تضعیف جایگاه معارف دینی برجسته شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات به دست آمده از آثار مستقیم دکارت و هم چنین مفسران برتر آثار وی استخراج شده است. نتایج نشان می دهد که دکارت با ارائه برخی از آموزه های فلسفی به پیدایش سکولاریسم در دوره مدرن یاری رسانده است. این آموزه ها را می توان در سه مورد یافت: نخست، او در فلسفه خود فقط به تصوری از خدا استناد می کند و آن را ضامن شناخت انسان معرفی می کند. دوم، با جایگزین ساختن ذهن متفکر به جای نفس، انسان را تنها بهره مند از خرد جزئی می داند که فقط به سود این جهانی می اندیشد و از این طریق نقش وحی در هدایت انسان نادیده گرفته می شود. بر این اساس، ذهن کارکردی جز تعقل ندارد و مبدأ حیات بودن نیز از آن سلب می شود. سوم؛ مرگ نیز جدایی روح از بدن نیست، بلکه از کار افتادن یکی از اندام های بدن ماشینی است. بوضوح روشن است این آموزه ها نتیجه ای جز تضعیف جایگاه معرفت دینی ندارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی عقل ورزى، مفهوم و اهداف تربیت عقلانی از دیدگاه علامه طباطبائی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مبانی تربیت عقلانی از نظر علامه طباطبائی حداقل بر چهار مبنا استوار است: 1. منشاء عقل ورزی در انسان، واقع بینى و شعور استدلالى است، 2. منشاء ادراکات و علوم عملى عبارتند از: ادراکات نظرى، احساسات و عواطف باطنى و قدرت انسان بر تسخیر دیگر موجودات، 3. احساسات باطنى و به ویژه خوف و رجاء، باعث اعتقاد به خرافات مى شود، 4. عوامل محیطى و ارثى در درک عقلى مؤثر است. همچنین علامه طباطبائی به طور مستقل درصدد تعریف تربیت عقلانى برنیامده، اما براساس دیدگاه هاى ایشان پیرامون ابعاد عقل ورزی، تربیت عقلانى عبارت است از: تقویت عواملى که استقامت عقل را بر طریق فطرى سبب مى شود، و فراهم کردن زمینه فراگیرى و کاربست اصول منطقى و فلسفى بویژه قیاس برهانى؛ به گونه ای که متربى بتواند مسائل درون دینى و برون دینى را درک و هضم کند و اعتقادش به باورهاى دینى و عمل او به احکام از روى بصیرت باشد، و اگر جایى هم مسئله ای را به طور تعبدى مى پذیرد، دلیل عقلى او را به این تعبد رهنمون کرده باشد. از نظر علامه طباطبائی اهداف تربیت عقلانی در دو سطح طبقه بندی می شوند: 1. اهداف غایی (تحصیل سعادت انسان، هدایت انسان به سوى حق و پیروى از حق، دستیابى به کرامت و شرافت انسانى)، 2. اهداف واسطه ای (اهداف دخیل در تحقق اهداف واسطه ایِ دیگر و اهداف واسطه در نیل به اهداف غایی).

زیست اجتماعی اقتضائات مخصوص به خود را دارد و مهارت ها و توانایی های ویژه ای را می طلبد. آموزش این مهارت ها در نظام آموزشی کشور، عمدتاً ذیل درس مطالعات اجتماعی قرارگرفته است. این نوشتار برآ ن ا ست که جایگاه هم زیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان الهی را به عنوان یکی از موضوعات مهم آموزش مطالعات اجتماعی با بهره گیری از اندیشه اسلامی مورد بررسی قرار دهد. بنابراین به طرح این پرسش ها می پردازد: که همزیستی مسالمت آمیز پیروان الهی در اندیشه اسلامی چگونه تعریف می شود؟ اهمیت آن چقدر و مصادیق آن کدام است؟ نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی سامان یافته، نشان می دهد که اندیشه اسلامی بر ضرورت و به رسمیت شناختن این نوع هم زیستی، تأکید قابل توجهی دارد. بر مبنای «اصل متعالی کرامت انسانی»؛ هم زیستی مسالمت آمیز پیروان ادیان الهی در جامعه واحد به نحو برجسته ای مورد تأکید است. این نوع هم زیستی بدین معنا است که با وجود یک دین غالب، پیروان سایر ادیان در چارچوب مشخصی از حق حیات و سایر حقوق انسانی- اجتماعی برخوردارند و نقش هم زیستی در پیوند اجتماعی و پیشرفت روزافزون جوامع با تأکید بر نقاط مشترک غیرقابل انکار است. برخورداری از «حقوق همانند»، انجام مناسک دینی، عبادات، برگزاری اجتماعات دینی و إعمال حقوق مدنی به ویژه در احوال شخصیه (نکاح، وصیت، ارث و...) بر مبنای دو محور توحید و نفی شرک برای پیروان ادیان الهی که شرائط مربوط به زندگی تحت لوای حکومت اسلامی (شرائط ذمّه) را پذیرفته اند از جمله مصادیق این هم زیستی اجتماعی است.