سمیه رسولی پور

نقاشی دیواری به فرآیند طراحی یا نوشتن بر روی دیوار اشاره دارد، در حالی که دیوارنگاری به اثر نقاشی یا نوشته شده بر روی دیوار گفته می شود. نقاشی های دیواری و تعابیر معروف، با توجه به بررسی های به دست آمده در تجربیات کاربردی و کارشناسی، با ویژگی های این هنر در ایران مرتبط هستند، مثلاً با معماری ارتباط تنگاتنگی دارند واز نظر ایجاد تأثیر قوی بصری، آفرینش زیبایی، هماهنگی فرم و ریتم نقش ارزشمندی در آثار معماری دارند. می توان به یکپارچگی با محیط اطراف، دیوارها و کل بنا، تکمیل کننده معماری، هویت بنا، سبک تزئینی، استحکام، مقاومت و عدم تعلق به دوره ای خاص اشاره کرد. هدف پژوهش حاضر بررسی جامعه شناختی نقاشی های دیواری میدان ولی عصر (ع) است که فراتر از تعریف فرم فیزیکی، به تأثیر اجتماعی نقاشی های دیواری و امکانات آن ها برای ارتباط و حرکت می پردازد. از این رو، پژوهش حاضر سعی دارد به چگونگی بازنمایی دیوارنگاره های میدان ولی عصر(عج) در سطوح ملی و بین المللی پاسخ دهد. روش تحقیق مقاله بر اساس دیدگاه اجتماعی پیر بوردیو است و به تحلیل نقاشی های دیواری میدان ولی عصر(عج) در بستر اجتماعی امروز می پردازد. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی و از طریق تحقیق کتابخانه ای و مشاهده آثار انجام شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد موضوعاتی که هنرمندان دیوارنگاره ولی عصر(عج) اغلب مورد توجه دارند، شرایط و اتفاقاتی است که در جامعه ملی و بین المللی رخ داده است. سرمایه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نمادین در به نمایش گذاشتن اقتدار، همبستگی، وحدت و غیره به وفور قابل مشاهده است، اما طراحان این دیوارنگاره ها سعی نموده اند که از سرمایه نمادین به شیوه تمثیل سازی بهره برد و امر تأثیرگذاری بر مخاطب را افزایش دهد. 

گستره وسیع جغرافیای جهان اسلامی سبب شده است امروزه شاهد وجود آثار متعددی از تمدن اسلامی در مناطق دور و نزدیک باشیم. ارمنستان به عنوان منطقه ای که همواره محل اختلاف میان حکومت های مسیحی و مسلمان بوده است، آثار مربوط به فرهنگ اسلامی را در خود دارد. بررسی وجوه اشتراک این بناها با بناهاب تاریخی دوره اسلامی در ایران می تواند به مثابه یک راهبرد فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. مسجد کبود در شهر ایروان یکی از آثار مربوط به دوره اسلامی است که در این پژوهش با مسجد جامع کبود تبریز مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. این پژوهش به لحاظ محتوا، با روش توصیفی و تطبیقی انجام پذیرفته و جمع آوری اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است. سرانجام برآیند پژوهش پیش رو را می توان این گونه بیان کرد: سبک هنری و نوع تزییناتِ به کار رفته در دو مسجد موردمطالعه تقریباً مشابه هستند که ناشی از تأثیر فرهنگ غنی ایران بر مردم ارمنستان بوده است. با این تفاوت که در مسجد کبود تبریز تزئینات ساده تر اجرا شده اند و همچنین دو بنای مذکور بر پایه سبک و سیاق مهندسیِ ایرانی (تیموریان) طراحی و ساخته شده اند.   اهداف پژوهش بازشناسی سبک معماری در مسجد کبود ایروان و مسجد کبود تبریز. مقایسه تطبیقی تزئینات معماری مسجد جامع کبود ایروان با مسجد جامع کبود تبریز به مثابه راهبرد فرهنگی. سؤالات پژوهش چه ارتباطی میان سبک هنری در تزیینات معماری به کار رفته در مسجد کبود ایروان و مسجد کبود تبریز وجود دارد؟ در تکوین نهایی مسجد جامع کبود ایروان و تبریز، اتمسفر فرهنگی ایران چگونه و به چه میزان اثرگذار بوده است؟

ذهن انسان از سرآغاز پیدایش بشر همواره تصوراتی را در ذهن پرورانده است که وجود خارجی نداشته و فقط در درون یک فرد یا افرادی به وجود آمده است. اسطوره ها تاریخ نیستند اما از نظر ارزش فرهنگی و ذخایر معنوی موجود در آن ها دست کمی از تاریخ ندارند. در دوران معاصر دانشمندان و فلاسفه به کاوش در اسطوره های عهد باستان پرداختند و حلقه های دیگری نیز به این زنجیره اضافه شد. اساطیر بهترین گزینه برای ظهور تخیلات بودند. نقش تخیل در زمینه های پیدایش تصاویر و نمادهای تخیلی در اساطیر با نگاهی به اسطوره گیل گمش و افسانه اسکندر در این تحقیق بررسی شد. پژوهش حاضر به منظور جایگاه خیال از دیدگاه یونگ در اسطوره گیل گمش و افسانه اسکندر انجام شد. بدین منظور از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد و اطلاعات ضرورت تحقیق با استفاده از روش های کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری گردید. از مهم ترین یافته ها و نتایج حاصله توجه به نظریه کارل گوستاو یونگ است که با اهمیت دادن به رؤیاها و تخیلات به کلید اسطوره شناسی رسید.

پوشاک از نمودهای عینی فرهنگ هر جامعه ای به شمار می رود. بناهای مذهبی امام زاده ها مملو از نقوش تزیینی پرباری است، که به سبب برخورداری از طرح های هنری و نقوش نمادین، می تواند در طراحی پوشاک زنانه مورد استفاده قرار گیرد. در عین حال می تواند الگو و کمکی برای ایجاد و توسعه اشتغال و پیشرفت اقتصادی کشور باشد. بنابراین توسعه ی فرهنگ کارآفرینی در سطح جامعه اهمیت پیدا می کند. این مقاله، کوششی است برای مطالعه، شناخت هویت و ویژگی های بصری و ریشه های اعتقادی و مفاهیم پنهان و نمادین نقوش سنتی شهرستان دماوند و کارآفرینی و کاربرد آن ها در طراحی پوشاک زنانه. روش انجام تحقیق بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی (کتابخانه ای و میدانی) مورد استفاده قرار گرفته است. ابزارگردآوری داده ها، شامل: مشاهده، دوربین (عکاسی و فیلم برداری)، اسکنر، اینترنت و فیش برداری است. جامعه آماری این پژوهش، پنج امام زاده شهرستان دماوند استان تهران است و روش نمونه گیری به شکل انتخابی است. پنج نقش شاخص را از مجموعه نمونه های مورد مطالعه انتخاب و سپس برای هریک نمونه های تصویری و سه نمونه طراحی پوشاک زنانه (مانتو، کیف و کفش) با الهام از نقوش سنتی امام زاده های این شهرستان ارائه شده است. نتایج حاصل از این مطالعه، گویای آن است که منطقه مورد مطالعه، به عنوان بخشی کوچک از پهنه فرهنگی ایران، توانایی ارائه نمونه های کاربردی نقوش را در حد گسترده ای در خود دارد و طراحی پوشاک نیز قابلیت ترکیب و تغییر را دارا می باشند و قابل تعمیم به دیگر مناطق کشور و حوزه های فرهنگی هستند.

مفهوم ساده تبلیغ یعنی جهت دهی به افکار عمومی با قصد و نیت قبلی به سمت و سوی خاص به واسطه خلاقیت در اجرای تکنیک است. در این میان تبلیغات محیطی[i] مهم ترین ابزار ارتباطی و آموزشی در جوامع هستند که قدرتی فراتر از تصور دارند. تبلیغات شهری[ii] یکی از کار آمدترین شاخه های تبلیغ در گرافیک محیطی[iii] است، که در بسیاری از کشورهای پیش رفته دنیا از آن برای زیباسازی فضای شهری، اطلاع رسانی و تبلیغات تجاری[iv] استفاده می شود. بستر تبلیغات محیطی از طریق نوشتاری و تصویری در معرض دید مخاطبان پیاده و سواره در فضای عمومی شهر است. در این پژوهش کوشش شده است تکنیک های اجرایی تعاملی در تبلیغات تجاری مطالعه شود. هدف اصلی؛ بررسی ترفندهای اجرایی در تبلیغات تجاری و ویژگی های آن جهت انتقال پیام به صورت مؤثر به مخاطب بوده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و جمع آوری اطلاعات آن به شیوه ی کتابخانه ای است، و در نهایت با استفاده از داده های به دست آمده به بررسی تحلیل نمونه هایی از تبلیغات جهان پرداخت نموده، چنان که نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد شیوه تعاملی با تکنیک های اجرایی از جمله "تعاملی رایانه ای، هنر حجمی، هنر الکترونیکی و هنر دیجیتالی" بیشترین تأثیر را در اقناع مخاطبین داشته است. <br clear="all" /> [i] Environmental advertising [ii] Urban advertising [iii] Environmental Graphic [iv] Commercial advertisements

سینما یکی از حوزه هایی است که ابعاد فرهنگی جامعه ی اسلامی را تحت تأثیر خود قرار می دهد. از این رو اهمیت نظام معارف قرآنی در بیداری مسلمانان و تأثیرات مهم سینما در فرهنگ جامعه این ضرورت را ایجاب کرده است تا شناخت نظام معارف قرآنی و بازتاب آن در فیلم های سینمایی مورد بررسی قرار بگیرد. نمونه های مورد بررسی پژوهش حاضر فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب و به وقت شام می باشد. هدف پژوهش، شناخت نظام معارف قرآنی در فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب و به وقت شام و شناسایی میزان شباهت ها و تفاوت های نظام معارف قرآنی در این دو فیلم سینمایی است و سؤالات مطرح شده چنین می باشد که: 1- نظام معارف قرآنی چگونه و تا چه میزانی در فیلم های سینمایی «تنگه ابوقریب» و «به وقت شام» بازتاب یافته است؟ 2- چه وجوه اشتراک و افتراق در بازتاب نظام معارف قرآنی در فیلم های سینمایی تنگه ابوقریب وبه وقت شام وجود دارد؟پژوهش پیش رو به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و تطبیقی انجام پذیرفته و داده های آن با جستجو در منابع کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در دو فیلم سینمائی مورد بحث، ضمن رعایت و پایبندی به بیشتر مؤلفه های نظام معارف قرآنی، "احکام جهان شناسی و احکام بین المللی" بیشترین بازتاب را داشته اند. هم زمان برای برقراری احکام الهی و مبارزه با حکام ظالم، می بایست برای معنویت و شناخت خدا نیز مبارزه نمود و بعد از پیروزی برای سازوکارهای تربیتی اسلامی، تلاش نمود تا جامعه ای بیدار و بدور از ستم حاصل آید.