زهرا آزاد دیسفانی

نظام ارزشیابی توصیفی در دوره ابتدایی در ایران در سال تحصیلی 83-82 باهدف ایجاد تغییرات بنیادی در نظام موجود ارزشیابی و با عنایت به رویکردهای نوین درفرایندیاددهی-یادگیری و شیوه های اثربخش ارزشیابی دانش آموزان، در تعدادی از مدارس دوره ابتدایی اجرا شد. اجرای این طرح در حال حاضر تا پایه پنجم ابتدایی گسترش یافته است. این نوآوری علیرغم استقبال خوب مانند هر نوآوری دیگر با چالش هایی در حوزه آموزش و اجرا مواجه بوده است. این تحقیق باهدف بررسی چالش های فراروی ارزشیابی کیفی انجام شده است. پس از مطالعه منابع موجود به ویژه تحقیقات صورت گرفته در سازمان های آموزش وپرورش استان ها ، به منظور بررسی این چالش ها پرسشنامه ای محقق ساخته تهیه شدوپس از تعیین اعتبار و روایی، بر روی 83 نفر از دانشجو معلمان آموزش ابتدایی مراکز تربیت معلم شهید هاشمی نژاد و شهید بهشتی مشهد اجرا گردید. علاوه بر آن مصاحبه ای نیمه ساختاریافته از برخی اساتید مرکز تربیت معلم که سابقه تدریس در ارزشیابی کیفی داشتند به عمل آمد. اطلاعات پرسشنامه با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، رسم نمودار) استخراج شد. نهایتاً چالش ها در 5 گروه اصلی دسته بندی شد که نامناسب بودن شرایط فیزیکی بالاترین و ضعف انگیزه در اجرا کمترین فراوانی را ازنظر دانشجو معلمان شرکت کننده در پژوهش داشت. این نتایج با نتایج سایر تحقیقات نیز هم خوانی داشت.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه اجتماعی با رویکرد سازنده گرایی اجتماعی بر عملکرد تحصیلی، خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی دانشجومعلمان انجام شد. پس از تدوین الگوی آموزش تلفیقی و پروتکل آموزشی، اعتبار آن توسط متخصصان تأیید شد. به منظور تعیین میزان اثربخشی الگوی آموزشی موردنظر، از جامعه آماری دانشجومعلمانِ دانشگاه فرهنگیان، با روش نمونه گیری در دسترس دو کلاس (در مجموع 75 نفر) از دانشجویان کارشناسیِ آموزش ابتدایی پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد انتخاب، سپس به شیوه تصادفی در سه گروه 25 نفره (آموزش تلفیقی، آموزش حضوری و آموزش مبتنی بر شبکه اجتماعی) جایگزین شدند. روش پژوهش شبه آزمایشی بود و اطلاعات مورد نیاز با آزمون عملکرد تحصیلی،  پرسش نامه راهبردهای خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت، و پرسش نامه توانایی های شناختی نجاتی در قالب پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری شد. پس از ارائه آموزش 10 جلسه ای، داده ها با استفاده از روشه های آمار توصیفی و استنباطی (آنووا و مانووا) و با استفاده از نرم افزار spss24 تحلیل شد. یافته ها نشان داد که آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه اجتماعی مجازی در مقایسه با دو شیوه آموزشی دیگر، تأثیر معنی داری بر عملکرد تحصیلی دانشجومعلمان داشته است. دانشجویانِ آموزش تلفیقی در مقایسه با دانشجویان آموزش مبتنی بر شبکه اجتماعی، از خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی بالاتری برخوردار بودند. اما دانشجویان آموزش تلفیقی در خودتنظیمی تحصیلی و شناخت اجتماعی با دانشجویان آموزش حضوری تفاوت معنی داری نداشتند.

هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتبار یابی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه های اجتماعی مجازی با رویکرد سازنده گرایی اجتماعی در آموزش دانشگاهی است. برای دستیابی به هدف پژوهش، از روش تحقیق ترکیبی استفاده شد. در بخش کیفی به منظور به دست آوردن طراحی آموزش تلفیقی، از روش تحلیل محتوای قیاسی و در بخش کمی برای اعتبار یابی درونی از نظر متخصصان به روش پیمایشی پرسشنامه ای استفاده شد. در این تحلیل پس از تعریف نظری هر یک از مفاهیم اصلی در پژوهش، با مراجعه به متون علمی موجود پیرامون مولفه های آموزش های مبتنی بر سازنده گرایی اجتماعی، آموزش مبتنی بر شبکه های اجتماعی مجازی و نیز آموزش تلفیقی در بازه زمانی 2018- 2000، تعداد 53 متن علمی با روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و مطالعه گردید بر اساس تحلیل محتوای انجام شده، 6 مولفه تجزیه و تحلیل، تعیین اهداف و محتوای آموزشی، تعیین ابزارها و رسانه های آموزشی، تعیین عناصر آموزشی برای اجرا، طراحی تعامل و ارزشیابی به همراه عناصر هریک از این مولفه ها شناسایی شد. در پایان نیز با استناد به الگوهای طراحی آموزشی موجود، طراحی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه های اجتماعی با رویکرد سازنده گرایی اجتماعی ارائه گردید. نتایج حاصل از اعتبار یابی درونی نشان داد که طرح آموزش پیشنهادی، از اعتبار مناسب و خوبی برخوردار است و اثر بخشی لازم برای آموزش دانشگاهی را دارا می باشد.

هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی فرایندهای تحصیلی معطوف به خود (با تاکید بر رویکرد شناختی- اجتماعی) و بررسی رابطه متقایل آنها با عملکرد تحصیلی و ارائه مدلی مناسب در این زمینه است. بدین منظور از روش پژوهش مروری استفاده گردید. مطالعه تا حد اشباع نظری و با بررسی 36 متن علمی به شیوه ای نظام مند صورت گرفت. مطالعات انجام شده، ضمن تایید مبتنی بودن فرایندهای تحصیلی بر ادراک افراد از "خود" نشان داد که بین این فرایندها رابطه متقابل برقرار بوده و این روابط نشان می دهد در آموزش یادگیرندگان، تأکید و مداخلات در آموزش هریک از مؤلفه ها، بر سایر مؤلفه ها اثر گذاشته و رابطه ای متقابل بین عملکرد تحصیلی و ادراک از خود و نیز فرایندهای تحصیلی وابسته به آن وجود دارد. در پایان مدل نظری مناسب پیرامون روابط میان فرایند های تحصیلی معطوف به خود ارائه گردید. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، به نظر می رسد گنجاندن آموزش فرایندهای تحصیلی معطوف به خود در فهرست برنامه های آموزشی مدارس و دانشگاه ها و تغییر ساختار برنامه درسی و آموزشی آنها در این راستا، زمینه تعالی و پیشرفت هرچه بیشتر فراگیران را فراهم خواهد نمود.

پژوهش حاضر با هدف  اعتباریابی فرم کوتاه مقیاس خرد آردلت ( 3D-WS-12) انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان-پردیس دخترانه شهید هاشمی نژاد مشهد بودند. مطابق با جدول انتخاب حجم نمونه کرجسی و مورگان، 311 دانشجو معلم  به روش نمونه گیری طبقهای نسبتی انتخاب شدند و به دو فرم کوتاه و بلند مقیاس خرد آردلت پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی از تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل و به منظور بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که ساختارعاملی مقیاس، برای اندازه گیری سه عامل شناختی، عاطفی و تأملی مناسب و برازنده داده هاست. همبستگی این مقیاس با فرم بلند مقیاس خرد نشان داد که هر سه عامل فرم کوتاه با عوامل فرم بلند، همبستگی مثبت و معناداری داشته و هر دو مقیاس سازه های یکسانی را اندازه می گیرند. ضریب پایایی آزمون 72/0به دست آمد. بر این اساس، فرم کوتاه مقیاس خرد از ویژگی های روانسنجی مناسبی برخوردار بوده و می تواند برای سنجش سازه خرد در دانشجو معلمان و نیز به عنوان یک ابزار پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.   

این مقاله با هدف تدوین ارائه الگویی مطلوب جهت پذیرش متقاضیان ورود به دانشگاه فرهنگیان انجام گردید. روش پژوهش پدیدارنگاری مورد استفاده قرار گرفت و اطلاعات لازم از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. جامعه پژوهش شامل تمامی اساتید صاحب نظر و متخصص حوزه علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه فرهنگیان مشهد و دانشگاه فردوسی مشهد، کلیه دانشجو معلمان و دانش آموختگان دوره کارشناسی دانشگاه فرهنگیان شهر مشهد و تمامی مصاحبه گران گزینش سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 35 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. پس از ضبط، پیاده سازی، تحلیل، و کدگذاری مصاحبه ها، مقوله های شناسایی شده در 4 مرحله؛ قبل از ورود دانشگاه، بدو ورود به دانشگاه، دوران دانشگاه، و پس از دانشگاه در قالب الگویی مناسب برای انتخاب، گزینش، و پذیرش دانشجو معلمان در دانشگاه فرهنگیان تدوین گردید. در پایان، بر اساس این الگو، پیشنهادات پژوهشی و کاربردی جهت استفاده مسئولین و متولیان امر پذیرش داوطلبان ورود به حرفه معلمی مطرح گردید. 

پژوهش حاضر با هدف بررسی آسیب شناسانه فرایند مصاحبه، گزینش و انتخاب داوطلبان ورود به حرفه معلمی از طریق دانشگاه فرهنگیان انجام گردید. برای این منظور از روش پدیدارنگاری و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. جامعه موردنظر، تمامی اساتید صاحب نظر و متخصص در حوزه علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه فرهنگیان استان خراسان رضوی و دانشگاه فردوسی شهر مشهد، کلیه دانشجو معلمان و دانش آموختگان دوره کارشناسی دانشگاه فرهنگیان شهر مشهد و کلیه مصاحبه گران گزینش سازمان آموزش وپرورش خراسان رضوی بودند که با روش نمونه گیری هدف مند، شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند. پژوهش با تعداد 20 نفر از اساتید، 10 نفر از دانشجویان و دانش آموختگان، و 5 نفر از مصاحبه گران گزینش به اشباع نظری رسید. مصاحبه ها، ضبط، پیاده سازی، تحلیل، و کدگذاری گردید. در مرحله کدگذاری محوری، کدها در 21 مقوله و در کدگذاری انتخابی، آسیب های فرایند انتخاب داوطلبان ورود به دانشگاه فرهنگیان در سه بخش مصاحبه اختصاصی، مصاحبه گزینش، و معاینه پزشکی دسته بندی گردید. در پایان، پیشنهادهای پژوهشی و کاربردی جهت استفاده متخصصان، مسئولین و متولیان امر مصاحبه، انتخاب، و گزینش داوطلبان ورود به حرفه معلمی ارائه گردید. 

این پژوهش اثربخشی آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه اجتماعی مجازی با رویکرد سازنده گرایی اجتماعی بر خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان را بررسی کرده است. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 98-97 بود که 75 نفر از آنها با روش نمونه گیری در دسترس از پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد انتخاب شدند و به شیوه تصادفی در سه گروه 25 نفره قرار گرفتند. روش پژوهش شبه آزمایشی بود و اطلاعات لازم با آزمون پیشرفت تحصیلی و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی اون و فرامن جمع آوری شد. پس از برگزاری دوره آموزشی، داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS24 تحلیل گردید. نتایج نشان داد که دانشجویان آموزش تلفیقی در مقایسه با دو گروه دیگر پیشرفت تحصیلی بهتری دارند. همچنین بین خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان بهره مند از آموزش تلفیقی و آموزش حضوری تفاوت معناداری وجود ندارد و خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان شرکت کننده در آموزش تلفیقی نسبت به دانشجویان بهره مند از آموزش مبتنی بر شبکه اجتماعی بیشتر است. بر این اساس، استفاده از آموزش تلفیقی مبتنی بر شبکه اجتماعی به عنوان شیوه آموزشی مناسب در آموزش دانشگاهی پیشنهاد می شود.