نجمه دری

نجمه دری

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۲ مورد.
۲۱.

طبقه بندی و تحلیل بنمایه مرگ عشّاق در منظومه های عاشقانه فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات غنایی منظومه های عاشقانه بنمایه مرگ عشاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۵۳۳
یکی از بنمایه های داستانی منظومه های عاشقانه "مرگ عشّاق" است. سراینده در این متون هنر خود را به کار می گیرد تا مرگ قهرمان را همانند تولّد او، حادثه ای به یادماندنی توصیف کند. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به این سؤالات پاسخ می دهد که بنمایه مرگ عشّاق در منظومه های عاشقانه فارسی را چگونه می توان طبقه بندی کرد و هر زیرگونه آن چه نقشی در روایت داستان ایفا می کند. برای این منظور کتاب " یک صد منظومه عاشقانه فارسی" (ذوالفقاری،1394) مبنای کار قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که سه گونه مرگ طبیعی، خودکشی و قتل به همراه زیرگونه ها و عللی برای عشّاق اتّفاق افتاده است.
۲۲.

دراسه مقارنه لترتیب مکوّنات الجمله فی اللغتین العربیه والفارسیه على ضوء علم التصنیف اللغوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: علم التصنیف اللغوی القواعد العالمیه اللغویه ترتیب مکوّنات الجمله اللغه العربیه اللغه الفارسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۵۷۵
یهتمّ علم التصنیف اللغوی بدارسه التشابهات الترکیبیه بین اللغات فی سیاقٍ متصل. لقد أثبتت الدراسات اللسانیه وجود اشتراکات بین لغات العالم، وهی ما عُرفت بالعالمیات اللغویه أو قواعد جرینبرغ العالمیه نسبهً لواضعها. إنّ موضوع ترتیب مکوّنات الجمله من أهم المواضیع التی تدرس فی التصنیف اللغوی. فهناک تنوّع بین اللغات على هذا الصعید، مما یشکل أرضیه مناسبه للدراسه التصنیفیه. إضافه إلى ذلک، ترتبط أغلب الخصائص اللغویه للغهٍ ما بکیفیه ترتیب المکوّنات الرئیسه للجمله، وهی الفعل، والفاعل، والمفعول. لقد درسنا فی هذا البحث، تسلسلات الفعل والفاعل، والمضاف والمضاف إلیه، والصفه والموصوف، والفعل والمفعول فی اللغتین العربیه والفارسیه اللتین تنتمیان إلى طبقتین مختلفتین، من حیث ترتیب المکوّنات الرئیسه؛ وذلک بغیه معرفه خصائص تسلسل المکوّنات فی اللغتین، والعوامل المؤثره علیه، والوقوف على وضع اللغتین بالنسبه إلى القواعد العالمیه اللغویه الخاصه بتسلسل المکوّنات. لإنجاز الدراسه، تمّ جمع ألف جمله من النصوص الرسمیه المختلفه لللغتین، کنموذج لغوی وقد أتی ببعضها کأمثلهٍ أثناء الدراسه. لقد تبیّن أن اللغه العربیه توافق ما ذهب إلیه علماء اللغه بالنسبه للغات VSO، کما أنها تتناسب مع القواعد العالمیه ذات الصله. بالمقابل، تخالف الفارسیه ببعض خصائصها آراء العلماء بالنسبه للغات SOV، کما هناک تباین فی انطباقها مع القواعد العالمیه، فهی توافق فی قاعدهٍ وتخالف فی أخرى. مما توصلت إلیه هذه المقاله أیضا حریه تسلسل المکوّنات فی اللغتین، مما یستخدم عادهً لإبراز أهمیه أحد المکوّنات من خلال تقدیمه على مکوناتٍ أخرى فی الجمله.
۲۳.

تحلیل و مقایسه اشعار رودکی سمرقندی و لی بای، شاعری از چین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لی بای ادبیات چینی رودکی ادبیات تطبیقی شعر غنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
مطالعه آثار ادبی از ملل گوناگون جهان همراه با تحلیل شباهت ها و تفاوت های موجود در این آثار از موضوع هایی جذّاب و با اهمّیت در حوزه تحقیقات ادبی است. چین و ایران، دو تمدّن عظیم و کهن شرقی با پیشینه روابط مشترک تجاری و فرهنگی، که در برهه هایی از تاریخ حتّی همسایه و هم مرز بودند، ناگزیر بر فرهنگ و ادب یکدیگر تأثیر گذاشته اند. لی بای (۷۰۱-۷۶۲ میلادی) یکی ازمعروف ترین شاعران کلاسیک چینی در حوزه شعر غنایی و عاشقانه است. وی با «سلسله تانگ» معاصر بوده و دارای سبک شاعری مخصوص است که با فرم ساختاری مدحی و درباری پیش از او، تفاوت آشکار دارد. در حدود هزار قطعه شعر از لی بای باقی مانده که به دلیل دارابودن ویژگی های خلّاقانه، بسیار مورد توجه شاعران بعد از او قرار گرفته است. کمتر از دو قرن بعد از مرگ لی بای، در کشور ایران، معاصر با سلسله سامانیان، شاعر و نویسنده پارسی گوی به نام رودکی (۲۳۷- ۳۱۹ ه. ق.) با عنوان پدر شعر فارسی در عرصه ادبیات فارسی ظهور می کند. وی از شاعران پرکار زبان فارسی بوده، ولی آنچه اینک ازو در دست است در حدود 1000 بیت شعر و بیشتر در قالب قصیده و مضامین تغزلی است. این پژوهش اشعار غنایی لی بای و رودکی را مقایسه می کند. در این مطالعه موردی، هزار شعر به جا مانده از لی بای و هزار بیت بر جای مانده از رودکی بررسی شده است. شباهت ها و تفاوت ها میان شعر این دو شاعر با رویکرد توصیفی تحلیلی و بر اساس مکتب تطبیقی امریکایی، بررسی شده اند.
۲۴.

نقش و کارکرد اجتماعی زنان در بومی سروده ها (مطالعه موردی بومی سروده های منطقه کهگیلویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ عامه بومی سروده ها کارکرد اجتماعی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۲۱
یکی از کارکردهای شعر، بازنمود تیپ های مختلف جامعه است. از آنجا که شعر عامه در پیوند با زندگی مردم است، برای نشان دادن انواع تیپ های اجتماعی، ظرفیت و توانایی بیشتری دارد. اشعار عامه و بومی سروده ها با توجه به تفاوت های بینادین فرمی و محتوایی نسبت به اشعار کلاسیک، درباری و محافل روشنفکری؛ به واقعیت زندگی توده مردم نزدیک تر است و ازین رهگذر بستر مناسبی برای مطالعه رفتارهای اجتماعی به شمار می رود. از آنجا که بومی سرودها سراینده مشخص ندارند و در موقعیت های مختلف زندگی از جمله سوگ، سرور، حین انجام کارها و فعالیت ها به کار می روند، به سادگی نمی توان گفت که ماهیت آنها زنانه است یا مردانه و یا اینکه زنان و مردان کدام یک نقش فعال تری در این میان، برعهده دارند؛ اما می توان گونه های ایفای نقش، کارکرد و میزان حضور ایشان را با توجه به انواع اشعار موجود مشخص کرد. این پژوهش در پی تبیین جایگاه زنان روستایی و دستاوردهای آنان با توجه به محیط و گروه هایی است که در آن فعالانه زندگی می کنند؛ همچنین نتایج حاصل از آن می تواند به درک بیشتر ما از هستی اجتماعی زنان در مناطق روستانشین کهگیلویه کمک کند. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق میدانی همراه با مطالعات کتابخانه ای بومی سروده های مورد نظر جمع آوری شده و با تکیه بر جامعه شناسی ادبیات از جمله رویکرد جامعه شناسی گلدمن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. شیوه ارائه مطالب با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر اساس مطالعه موردی منطقه کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
۲۵.

آموزش شفاهی- محور عروض با به کارگیری موسیقی؛ راهکاری نو در تدریس وزن شعر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزشِ عروض تئوری موسیقی وزن ریتم ملودی های عروضی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۷ تعداد دانلود : ۴۹۵
عروض و قافیه ازجمله دانش های ادبی است و از دروس دشوار تخصصی ادبیات فارسی در دوره متوسطه دوم و حتی دانشگاه محسوب می شود. در حال حاضر آموزش عروض در مراکز رسمی به دلیل روی آوردن عروضیان قدیم به مقوله زحاف و طبقه بندی های اوزان شعر فارسی، کاربران را با قواعد دشوار و پیچیده نام شناسی بحور روبه رو کرده است؛ تاجایی که برخی از عروضیان جدید وجود زحافات را غیرضروری دانسته و آن را به کلی از روند آموزش حذف کرده اند. بااین حال به نظر می رسد تاکنون روش مناسبی برای شناخت اولیه وزن و به یادسپاری بلندمدت آن طراحی نشده است. راهکار ارائه شده در این پژوهشِ بینارشته ای، تولید محتوای آموزشی موسیقایی و به کارگیری آن، به منظور تسریع و تسهیل و همچنین به یادسپاری بلندمدت اوزان شعر فارسی است. به منظور دستیابی علمی به محتوای آموزشی موسیقایی، نخست مفاهیم بنیادی و ارکان تشکیل دهنده عروض و موسیقی تطبیق داده شد و کاربردهای آن مقایسه شد تا حدود قابلیت های موسیقایی عروض در دانش موسیقی به دست آید. درنتیجه انطباق معتبری بین هجاهای سه گانه (کوتاه، بلند، کشیده) عروضی با سه نت چنگ (e) و سیاه (q) و سیاهِ نقطه دار (j)؛ و همچنین وزن هر مصراع با مفهومِ جمله در تئوری موسیقی به دست آمد. بر همین اساس و با ایجاد «فاصله موسیقایی» بینابین هجاهای عروضی، محتوای آموزشی موسیقایی، به عنوان «ملودی های عروضی» به دست آمد که فرایند تولید آن شرح داده شد و نمونه ای از آن به پیوست مقاله آمده است.
۲۷.

تحلیل و بررسی حضور عناصر شرقی در فرانکنشتاین مری شلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مری شلی ادبیات تطبیقی ادبیات انگلیسی فرانکنشتاین هزارویکشب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۳۲۹
بر اساس اصول بینامتنیت، متون وامدار یکدیگرند و شاهکارهای ادبی جهان صرف نظر از نبوغ و نوآوری به کار گرفته شده توسط نویسنده، از این تأثیرپذیری مصون نخواهند بود. فرانکنشتاین یا پرومته در بند شاهکار مری شلی نویسنده انگلیسی در اوایل قرن نوزدهم میلادی است که از جمله رمان های علمی - تخیلی است و تحت تأثیر ژانر وحشت یا سبک گوتیک نوشته شده است. از مطالعه این اثر و و تأمل در احوال نویسنده آن رد پای تأثیرپذیری از ادبیات و اندیشه های شرقی هویداست. تکنیک داستان درونه ای است و حضور برخی بن مایه های شرقی به نظر می رسد در نتیجه آشنایی با آثاری همچون هزار و یک شب که ترجمه اش در آن زمان به شدت شهرت داشته و در دسترس بوده، رنگ و بوی شرقی به خود گرفته است. اظهار نظر برخی شخصیت های رمان همچون ویکتور، هنری کلروال و مخلوق غول آسا و اشاره مستقیم به فلسفه شرق و زبان فارسی و عربی، همچنین وجود دختری عرب به نام صفیه و شرح زندگی او در خلال رمان، جلوه های دیگری از این تأثیرپذیری را باز می-تاباند. در این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی و با رویکرد تطبیقی به مطالعه عناصر شرقی موجود در این رمان ارزشمند پرداخته ایم و به شیوه توصیفی-تحلیلی حاصل مطالعات کتابخانه ای و جستجو در منابع موجود به زبان فارسی و عربی را ارائه نمودیم. نتیجه و حاصل پژوهش های تطبیقی در ادبیات شرق و غرب و مطالعه شاهکارهایی که هرکدام منشأ و مولد آثار متنوع و مبتکرانه بسیاری بعد از خود می باشند و تحلیل منابع الهام بخش و مورد اتکای نویسنده آنها در شناخت بهتر این گونه آثار راهگشاست.
۲۸.

بررسی آسیب شناسانه آثار ادبی فمینیستی با تأکید بر جایگاه خانواده و مسائل آن در نظریه های فمینیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فمینیسم داستان نویسی خانواده آسیب شناسی نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۲ تعداد دانلود : ۷۴۲
آثار داستانی یکی از عرصه هایی است که فمینیست ها در بیان مسائل و دغدغه های زنان از آن بهره می گیرند. فمینیسم در هر جا که ردپایی از زنان دیده می شود بسیاری از هنجارها، سنّت ها و باید و نبایدها را به چالش کشیده و مورد تردید قرار داده است. شماری از داستانهای زن محور در کنار بیان مشکلات زنان آثار مخربی نیز داشته است؛ زیرا این آثار با دیدگاهی ضد ارزشی به جایگاه خانواده، ازدواج و روابط زناشویی می نگرد. این در حالی است که از ارزش خانواده به عنوان نهادی کوچک ولی تأثیرگذار در سلامت روانی و تأمین آرامش و نیازهای عاطفی افراد، غفلت شده است. مقاله حاضر درصدد است تا با رویکردی آسیب شناسانه و به روش مطالعه متن و بررسی مقایسه ای، آسیب ها در حوزه مسائل خانواده را با تحلیل شماری از آثار داستانی فمینیستی بررسی و نقد کند. این آثار عبارت است از رمان های سگ و زمستان بلند (از شهرنوش پارسی پور) پرنده من (از فریبا وفی)، داستان های کوتاه لکه ها، آپارتمان (1) و (2) و (3) از مجموعه «طعم گس خرمالو» (از زویا پیرزاد). داستانها برمبنای معیارهایی نظیر زن محور بودن، زن بودن نویسندگان، ارتباط محتوای آثار با مسائل خانوادگی و قرار گرفتن شخصیتهای زن در جایگاه قهرمان اصلی انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد که این آثار با برجسته سازی مقوله هایی مانند طلاق عاطفی، تضاد دیدگاه ها در زندگی مشترک، بی هویتی زن و طلاق قانونی و با تکیه بر پدیده هایی نظیر مردسالاری و مردستیزی تأثیرات مخربی را در جایگاه ارزشی خانواده و ازدواج به دنبال داشته است.
۲۹.

بررسی تطبیقی وجوه نوستالژی گرایی در منظومه های محلیِ معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ عامه اقوام ایرانی نوستالژی منظومه های محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۸۳۵
یکی از بارزترین مظاهر فرهنگ عامه اقوام ایرانی، اشعار محلی است که به زبان و گویش محلی سروده می شوند. منظومه بلند نوستالژیک، گونه نوپدیدی از شعر محلی است که نشانه های آن از نیمه دوم قرن اخیر، در اقوام مختلف ایرانی مشاهده می شود. این منظومه ها که عمدتاً روزگار ماقبل تجددِ عصر پهلوی را بازتاب می دهند، نمایشگر غم غربت و نوستالژی گرایی شاعران محلی و به تبع آن اقوام ایرانی اند. در مقاله حاضر، وجوه نوستالژی گرایی در 40 منظومه برجسته محلی بررسی شده است. واکاوی این منظومه ها نشان می دهد که بازگشت به کودکی و بازگشت به طبیعت، برجسته ترین وجوه نوستالژی گرایی در این اشعار است و شاعران محلی می کوشند از طریق اشاره به جغرافیای بومی، آداب و رسوم، بازی ها، ابزارها، اشخاص و اماکن نوستالژیک، خاطره جمعی مردم خویش را بیدار کنند و بر حفظ مؤلفه های هویت بومی تأکید ورزند. برخی دیگر از وجوه نوستالژی گرایی نظیر اسطوره گرایی و شکایت از روزگار، با فراوانی کم تر در این منظومه ها بازتاب یافته اند. بازنمایی عناصر فرهنگ عامه اقوام ایرانی در این پژوهش نشان می دهد که این مؤلفه ها، با وجود تنوع و تفاوت، دارای جنبه های مشترک بسیاری هستند.
۳۰.

بررسی رده شناختی تطبیقی حرکت پرسش واژه ها در زبان-های فارسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رده شناسی جهانی های زبان حرکت پرسشواژه ها فارسی - عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۱ تعداد دانلود : ۵۸۹
یکی از بحث های مهم زبان شناسی در قرن اخیر، بحث رده شناسی و جهانی های زبان است. در رده شناسی مؤلفه های متعددی بررسی می شوند. یکی از آن مؤلفه ها، تشخیص حرکت پرسش واژه ها در زبان هاست. رده شناسان در این زمینه، دو رده اصلی را مشخص کرده اند: نخست آنکه پرسش واژه ها در جای عنصری که از آن در جمله پرسش می کنند، می آیند و دیگر آنکه پرسش واژه ها به ناچار در آغاز جملات پرسشی قرار می گیرند. در این پژوهش قصد داریم حرکت پرسش واژه ها در زبان های فارسی و عربی را بررسی کنیم تا بتوانیم جایگاه آن ها را در نظام رده شناسی زبانی روشن سازیم. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و جملات مورد بررسی و تحلیل، از متون مختلف گونه رسمی هر دو زبان جمع آوری شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، زبان های فارسی و عربی از لحاظ حرکت پرسش واژه ها در دو رده متفاوت قرار می گیرند. گرایش بیشتر پرسش واژه های فارسی این است که در جای عنصری که از آن پرسش می کنند، می آیند، در حالی که پرسش واژه های زبان عربی، در آغاز جملات پرسشی قرار می گیرند. همچنین، هر دو زبان با جهانی های زبانی ارائه شدند و در این زمینه سازگار هستند. از دیگر نتایج این پژوهش آن است که دلایل ساختاری، معنایی و پردازشی بر موضوع حرکت پرسش واژه تأثیر گذارند.
۳۲.

مضامین مشترک در شعر شاملو ، الوار و هیوز از منظر ادبیات متعهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر معاصر شاملو پل الوار هیوز ادبیات تطبیقی جامعه شناسی ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
تعامل میان ادبیات دربین ملت ها از طریق مفاهیم مشترک و تأثیرپذیری شاعران در آثار ادبی ازهم درحوزه ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرد. بخشی ازشعرمعاصر در جامعه امروز برخواسته از زندگی اجتماعی است و تأثیر پذیری ازفرامتن های شعری در محیط های اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی حاکم بر جامعه است. شاملو، پل الوار و هیوز شاعرانی هستند که از سه فرهنگ متمایز و در قرنی مشترک و البته در محیط جغرافیایی متفاوت به شاعری می پردازند؛ زمینه های اصلی شعر این سه متأثر از زندگی اجتماعی است و هرسه در دوره ای از زندگی شعری شان به جریان های چپ گرایش داشته اند و همین گرایش ها مضامین مشترکی را در شعر ایشان پدید آورده است. مضامینی همچون آزادی ، عدالت ، ظلم ستیزی ، استبداد ستیزی، توجه به وضعیت زندگی کارگران،بازنمود آموزه های مارکسیستی و یاد مبارزانی که در راه این اهداف تلاش می کردند از جمله این اشتراکات است. به طوری که شعرآنها نمایانگر وضعیت و بحران های جامعه خود و جهان است. این پژوهش به شیوه توصیفی ، تحلیلی دیوان شاعران مورد بحث را برای استخراج این مشابهت ها و نقد و تحلیل آن برمبنای جامعه شناسی ذوق ادبی و هنری ایشان بررسیده است.
۳۳.

مفهوم دیگری و دیگرستیزی و دیگرپذیری در مثنوی مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مولانا دیگری دیگر ستیزی دیگر پذیری عرفان ادبیات تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹
«دیگری» از مفاهیم فلسفی ای است که از قرن بیستم در آثار فیلسوفانی چون هایدگر، سارتر و بوبر و لویناس مطرح شده است.اگر چه در فلسفه اسلامی مفهوم «دیگری» به صورت یک مساله مطرح نشده است اما در ادبیات فارسی به شکل های مختلفی چون اقلیت های دینی، قومی و زبانی به این پدیده پرداخته شده است. نگاه مولانا در کتاب مثنوی معنوی اش به مساله دیگری به دو گونه است که هر دو نگاه، برخاسته از ویژگی های شخصیتی و فکری خود او و ضرورت های فضای فرهنگی عصر زندگی شاعر است. در نگاه اول مولانا در قامت یک فقیه مدرسه ای وامدار بر ساخته های پیشین درباره دیگری های مطرح در جامعه زمان خویش است و داوری هایی را روایت می کند که خود هیچ نقشی در تولید آن نداشته است و رنگی از ستیز با دیگری در قالب تحقیر، طرد و نفی را به همراه دارد. در نگاه دوم اما، دنیای مولانا بسیار متفاوت بوده و اندیشه خود وی و تجربیات شخص اش، شکل دهنده و تعریف کننده مفهوم دیگری است. اگر در نگاه اول، شاعر روایتگر اندیشه های دیگران است در نگاه دوم، خود دست به تولید معرفت می زند و در این افق جدید با کمک بن مایه های اندیشه عرفانی، بسیاری از بر ساخته های مرسوم پیشین را بر نتافته و تکرار نمی کند و با نگاهی انسانی و عرفانی، هستی و انسان را روایت می کند و از این رهگذر مفهوم «دیگری» نیز از تعاریف سابق خود دور و بازتعریف می شود.
۳۴.

بررسی جایگاه زن و بحران خانواده در داستان معاصر براساس دو رمان فمینیستی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهرنوش پارسی پور فریبا وفی داستان های فمینیستی زن بحران خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۵۱
جنبش «فمینیسم» با هدف دفاع از حقوق زنان شکل گرفته و فرازوفرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته است. ازجمله مسائلی که به شدت در کانون توجه فمینیست ها قرارگرفته جایگاه خانواده و مسائل مربوط به آن است. فمینیست های افراطی با نگاهی ضد ارزشی به روابط زناشویی، ازدواج های رسمی، فرزند آوری، تعهد در ازدواج و... استحکام خانواده ها را، به ویژه در دنیای مدرن، با خطر مواجه می سازند. در این میان، نویسندگان فمینیست در قالب خلق آثار داستانی با رویکردهای افراطی ذهنیت ضد ارزشی درباره خانواده و مسئله ازدواج را در میان خوانندگان گسترش می دهند.  مقاله حاضر درصدد است تا با رویکردی آسیب شناسانه، دو رمان فمینیستی فارسی را با تأکید بر جایگاه زنان و خانواده بررسی و نقد کند. آثار منتخب شامل «سگ و زمستان بلند» از شهرنوش پارسی پور و «پرنده من» از فریبا وفی می شود. نتایج نشان می دهد که آثار داستانی منتخب با خلق شخصیت های ضعیف از زنان، ترویج دیدگاه های تند علیه مردان، موردتردید قرار دادن مسأله ازدواج و جایگاه ارزشی خانواده، نتوانسته است به بهبود موقعیت زنان داستان ها یاری برساند و با جدا ساختن آن ها از جایگاه و نقش طبیعی و اجتماعی شان، قهرمانان زن را دچار بحران هویت کرده است.
۳۵.

مقایسه تطبیقی ساختار عشقی منظومه های عاشقانه کلاسیک و عامیانه از دیدگاه ریخت شناسی پراپ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منظومه های عاشقانه کلاسیک منظومه های عاشقانه عامیانه ریخت شناسی/ ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۶۲۸
منظومه های عاشقانه کلاسیک از مهم ترین و گسترده ترین انواع شعر غنایی محسوب می شوند. البته تعداد زیاد و تأمل برانگیزی از این منظومه ها از بین مردم برخاسته و در میان آنان منتشر شده اند؛ به این منظومه ها «عاشقانه عامیانه» گفته می شود. این مقاله به بررسی ساختار عشقی شش منظومه عاشقانه فارسی می پردازد که از مشهورترین و مهم ترین منظومه های کلاسیک و عامیانه به شمار می روند. برای دستیابی به نتایج دقیق، در این پژوهش داستان ها به شیوه ریخت شناسی پراپ و با کمک جداول تجزیه وتحلیل شده اند. سپس با مقایسه نتایج به دست آمده، کنش های مشترک و متفاوت در این داستان ها دسته بندی شده اند. نتیجه آنکه این داستان ها به عنوان نماینده جمعی از داستان های عاشقانه کلاسیک و عامیانه نشانه ها و ساختار عشقی مشترکی دارند که آن ها را به هم نزدیک می کند. منظومه های کلاسیک بررسی شده عبارت اند از: خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا و ویس و رامین. منظومه های عامیانه نیز عزیز و نگار، حیدربیک و سمنبر، حسینا و دلارام هستند.
۳۶.

طغیان پرسش در شعر معاصر- ابزاری برای القای اغراض ثانوی در ایران و عراق (مطالعه موردی نیما یوشیج و نازک الملائکه)

کلیدواژه‌ها: اغراض ثانوی بلاغت پرسش نازک الملائکه نیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۱۷۴
پرسش گری از ویژگیهای بارز شعر نو است. عنصر پرسش در تشکیل بیشتر مضمونهای شعر نو شریک است و برای فهمیدن فکر و اهداف شاعران باید پرسشهای گوناگون آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش، عنصر پرسش در شعر ایران (نیما) و عراق (نازک الملائکه) به عنوان دو نماینده از شاعران پیشرو شعر معاصر مقایسه و بررسی شده است. پرسش در شعر هر دو شاعر از کاربرد اصلی خود خارج شده و دستاویزی برای بیان احساسات و دیدگاه شاعران در مضمونهای مختلف اجتماعی و فلسفی می شود. این مقاله، ابعاد مختلف اندیشگانی و احساسی این شاعران را با استفاده از عنصر پرسش و چگونگی کاربست آن در فضای شعرشان بررسی می کند. همچنین پس از استخراج نمونه های شعری در مضمونهای مختلف، آنها را به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. شعر شاعران منتخب تا حد شگفت انگیزی به خصوص در انتخاب پرسش به عنوان قالب، برای بیان تفکرات و احساسات خود شبیه هم است؛ مضمونهایی مانند (مرگ، عشق، تنبه به امور سیاسی، بیان اعتراض، نارضایتی و غیره) در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش در شعر «نیما و نازک» ابزاری برای ایجاد داستان در شعر و خلق ماجرا است. شاعران از طریق تکرار ادات سوال یا طرح پرسش تجاهل العارف یا از طریق استفاده از دو ادات استفهام در جمله (بیشتر در شعر نیما) بر ایده خویش تأکید می کنند. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در بهبود فن ترجمه و مطالعه متون مذکور از منظر علم معانی می تواند مفید واقع شود.
۳۷.

نقالی های مکتوب به عنوان یک ژانر ادبی در نثر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نقالی های مکتوب سنت نقالی ژانر یا نوع ادبی ادبیات عامه نثر فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۶ تعداد دانلود : ۵۱۰
«نقالی های مکتوب»، داستان های بلند عامیانه ای هستند که در طی سنّت نقالی و داستان گزاری از شکل شفاهی - با حفظ برخی ویژگی های زبان مردم- به شکل مکتوب درآمده اند. سنّت داستان گزاری، سنّتی دیرپا در ایران بزرگ است که همواره منابع لازم برای آفرینش آثار ادبی ارزشمند را فراهم نموده است. داستان-هایی که از قلمرو ادبیات شفاهی به قلمرو ادبیات مکتوب وارد شده اند، دارای ویژگی ها و خصلت های منحصر به فرد محتوایی و ساختاری، تاریخی و فرهنگی هستند و هویت جداگانه ای دارند. این هویت جداگانه ما را ترغیب می کند تا این داستان ها را ذیل یک نوع یا ژانر ادبی خاص قرار دهیم. دانش انواع ادبی، زمینه را برای پژوهشگران فراهم می کند تا در یک چارچوب منظم، آثار ادبی را مطالعه کنند. پیش تر برخی محققان، «نقالی های مکتوب» را زیر انواع ادبی «رمانس»، «حماسه منثور»، «رمان شهسواری- قهرمانی» و «افسانه» قرار داده اند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از سه متغیر درون متنی «محتوا، فرم و وجه» و چهار متغیر برون متنی «کارکرد، بافت، مخاطب، روابط بینامتنی»، «نقالی های مکتوب» به عنوان یک ژانر ادبی جداگانه با ویژگی های خاص معرفی شود.
۴۰.

«بررسی میزان هماهنگی وزن و محتوا در اشعار حکیم سنایی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمت سنایی عاشقانه قلندریات مدح وزن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۵۹
وزن شعر یکی از عوامل جدایی ناپذیر آن است که باید متناسب با مضمون و دیگر عناصر شعر انتخاب شود. حکیم سنایی، شاعر بزرگ اوایل قرن ششم، اشعار بسیاری از جمله قصیده، غزل، مثنوی و رباعی از خود به یادگار گذشته است. اشعار سنایی مصداق شایان توجهی از هماهنگی میان وزن و محتوا هستند. در این جستار، پس از بررسی گزیده ای از اشعار این شاعر نامدار (330 غزل و قصیده)، به کیفیت و کمیت انواع وزن در آن و همین طور میزان هماهنگی وزن و محتوای آنها پرداخته می شود. در این تحقیق که به روش کتابخانه ای انجام شده است، اشعار سنایی با توجه به مضمون آنها به چهار گروه وعظ- حکمت، عاشقانه ها، عارفانه ها - قلندریات و مدحیات تقسیم شده است. در اشعار بررسی شده، 26 بحر از بحور عروضی به کار گرفته شده است که در میان آنها بحرهای «رمل مثمن محذوف» و «هزج» بسامد بالایی دارد. اشعار گروه اول و چهارم بیشتر در وزن های روان و جویباری و اشعار با مضامین عاشقانه و قلندرانه با وزن هایی با تنوع چشمگیرتر و بیشتر در قالب بحر مسدس سروده شده است که کوتاهی آن گاهی هیجان بیشتری به کلام القا می کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان