علی فیض اللهی

مقدمه: در قرن اخیر بخش عمده ای از جمعیت عشایری کشور به شهرنشینی روی آورده است و نظام معیشت و زیست جهان آنان در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دچار تغییرات سترگی شده است و ایل خزل نیز از جمله ایلات استان ایلام است که چنین تغییراتی را از سر گذرانده است.هدف پژوهش: این مقاله درصدد است تا تغییرات زیست جهان ایل خزل در گذار از زندگی عشایری به زندگی شهری را مورد مطالعه قرار دهد.روش شناسی تحقیق: این پژوهش با روش نظریه ی زمینه ای انجام شده است. جامعه ی آماری آن مردم ایل خزل است که دارای تجربه ی زندگی عشایری و سکونت در شهر ایلام هستند و 33 نفر از آنان با روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه ی تحقیق، انتخاب شده اند.  قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه شهر ایلام است که در غرب ایران قرار دارد.یافته ها و بحث: یافته های تحقیق مشتمل اند بر مقوله های مربوط به شرایط علی و بسترسازی همچون: امتناع از تداوم زیست عشایری، چالش مندی زیست عشایری، مدرنیزاسیون ؛ مضیقه های زیست محیطی؛ رشد دیوان سالاری، جاذبه های شهرنشینی، مرددسرشتی دولت؛ راهبردهای درتکاپوی ایل وارگی، یاریگری فامیلی، نوگرایی و نهایتاً پیامدهایی همچون: فردی شدن، دگرگونی ساختاری خانواده و چالش های معنایی زیست شهری. تغییرات سریع و شهرنشین شدن مردمان ایلیاتی همراه با چالشهایی در زندگی آنان بوده است.نتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که زیست جهان ایلی دچار تغییرات عمده ای گشته است به گونه ای که با وجود تغییرات ساختاری در خانواده و نضج گرفتن فردگرایی، برخی نیز در تکاپوی بازسازی سنت های ایلیاتی هستند و از این روی می توان این جامعه را در حال کشاکش بین مقاومت و همسازی دانست.

مقدمه: با توجه به پر بسامد شدن آمارهای خودکشی و روند رو به رشد آن، از دهه ی 1370 مطالعاتی پیرامون این پدیده انجام شده است اما مطالعات حول یک سئوال مشترک، غالباً نتایج ناهمسویی را به دست داده اند. لذا هدف این پژوهش، ترکیب یافته های پژوهش های کیفی انجام شده در مورد خودکشی در ایران بمنظور کسب نتیجه ای منسجم از یافته های آنها است تا دلایل و بسترهای بروز کنش خودکشانه را مورد واکاوی قرار دهد. روش: در این پژوهش، از روش فراترکیب استفاده شده است. جامعه ی آماری، مقاله های پژوهشی چاپ شده در مجلات علمی است که بر اساس ملاکهای مطالعه کیفی و میدانی بودن، 15 مقاله انتخاب شد. با استفاده از نرم افزار Nvivo12 به کدگذاری باز، محوری و انتخابی داده ها مبادرت شد. اعتبار پژوهش مورد تایید متخصصان قرار گرفته و پایایی تحقیق براساس ضریب کاپای کوهن، 782/. است. یافته ها: مهمترین یافته های تحقیق عبارتند از: نابسامانی خانواده، مدیریت نابهنجارانه خانواده، فشار اجتماعی، رابطه زناشویی تنش آلود، ناهمترازی سنت ، دسترسی به ابزار خودکشی، سترون سازی خودکشی و طرد اجتماعی. بحث: نتایح تحقیق حاضر همچنین حاکی از آن است که بیشترین بسامد آسیب ها مربوط به کژکارکردی و آسیب زا بودن وضعیت خانوادگی سوژه های مورد مطالعه در تمام تحقیقات بوده است. پس از آن به ترتیب حوزه های فرهنگ، اجتماعی، فردی و حوزه ی اقتصادی قرار دارند. در نتیجه از تلفیق محتوای مقوله ها، مقوله ی هسته ی«خودکشی محصول سازوکار طرد فراگیر» استخراج شده است، به گونه ای که هم آیندی و بر هم کنش مقولات ناهمترازی سنت و مدیریت نابهنجارانه ی خانواده منجر به شکل گیری ساز و کار حذف از درون خانواده شده و در هم گشتی با سترون سازی رفتار خودکشانه توسط اقدام کنندگان به خودکشی عمل می کند.

مزاحمت کلامی نوعی از مزاحمت خیابانی و اعمال خشونت علیه زنان است که زنان در جوامع مختلف از جمله ایران به انحای مختلف آن را تجربه می کنند و امنیت روانی، ذهنی و عینی آنان را به مخاطره می اندازد. پیامدهای نامطلوب آن بر فعالیت اجتماعی زنان و القای محیطی اشباع شده از ناامنی برای آنان مطالعه تجربه زنان در این مورد را ضروری می کند. از این رو، هدف این پژوهش واکاوی دلایل و زمینه های بروز مزاحمت کلامی، راهبردهای مقابله ای و نیز پیامدهای این نوع آزاردیدگی برای دانشجویان دختر در فضاهای عمومی است. در این تحقیق، با استفاده از روش نظریه پردازی زمینه ای، افراد مورد مطالعه از طریق روش نمونه گیری هدفمند از بین دانشجویان دختر دانشگاه ایلام، دارای تجربه حضور در مکان های عمومی و دارای تجربه آزاردیدگی انتخاب شده اند و گردآوری داده ها با بهره گیری از فن مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شده است. داده های به دست آمده با استفاده از امکانات نرم افزار تحلیل داده های کیفی Maxqda نسخه 2018 تحلیل شده اند. در مرحله کدگذاری باز، تعداد 298 گزاره معنادار و 97 مفهوم اولیه به دست آمد. در مرحله کدگذاری محوری نیز با تلفیق مفاهیم، 45 زیر مقوله و 20 مقوله محوری مشخص شد و با فهم دلالت های نهفته در مفاهیم و مقوله ها، به کشف مقوله هسته مبادرت شد. نتایج تحقیق حاکی از «درماندگی آموخته شده» و عادت شدن نقش «قربانی منفعل» برای دختران است که به تقویت بسترها و شرایط مشحون از مؤلفه های فرهنگ مردسالارانه کمک می کند. ماحصل کلی تحقیق را باید ذیل مقوله هسته تحقیق یعنی «مرسوم شدن سکوت زناندر برابر آزارگری»مورد تحلیل قرار داد که اشکالی از خرده فرهنگ انحرافی را پرورش می دهد.

عصر کنونی تحت هجمه و تاخت و تاز وسایل ارتباط جمعی مانند ماهواره، تلوزیون و به طور خاص اینترنت قرار گرفته است. افراد دیگر مثل گذشته خود را در محدودیت نمی بینند و بدون توجه به فاصله زمانی- مکانی با دیگران ارتباط برقرار می کنند. رسانه های ارتباط جمعی و به طور ویژه اینترنت با ورود به خانواده ها باعث تغییرات گسترده در نقش ها و تکالیف مربوط به آنها، حقوق اعضا شده است. این تغییرات نشان دهنده تحولات در ارزش ها و هنجارهای خانوادگی نیز شده است، انتظارات نقشی را تغییر داده است. هدف از پژوهش حاضر درک، تعریف و تفسیر زنان مطلقه از شبکه های اجتماعی مجازی با تاکید بر اینستاگرام می باشد. پارادایم پژوهش برساختی و تفسیری است و استراتژی پژوهش از نوع پدیدارشناسی می باشد. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی زنان مطلقه شهر ایلام است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه عمیق می باشد. تعریف و معنای ذهنی زنان مطلقه از شبکه های اجتماعی مجازی در قالب 3 مقوله «شبکه های اجتماعی مجازی به مثابه شکل دهنده سبک زندگی نوین»، شبکه های اجتماعی مجازی به مثابه فضای کژکارکرد»، و «ابزار کرختی فرهنگی» دسته بندی شد. همچنین روابط زن و شوهری قبل از ورود به این شبکه ها و از دید زنان مطلقه در قالب مقوله های «انسجام خانواده» و «عدم بحران در تمامیت نهاد خانواده» دسته بندی شد. در نهایت روابط همسران با ورود به فضای اینستاگرام با مقولات گسست از شبکه خویشاوندی، مشکلات مربوط به عاملیت، نمایش مصرف، استحاله نظام ارزشی دسته بندی شد.