احسان گرایی

هدف: طی سال های گذشته مفهوم رضایتمندی در حوزه کتابداری و علم اطلاعات تکامل یافته و امروزه به رایج ترین شاخص عملکرد کتابخانه ها مبدل شده است. درپژوهش حاضر در صدد هستیم تا با استفاده از مدل ماگال به مطالعه و بررسی عوامل اثرگذار بر رضایتمندی مشتریان از خدمات ارائه شده به وسیله کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران بپردازیم. روش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه است. جامعه آماری پژوهش را همه اعضای کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران اهواز تشکیل دادند. تجزیه و تحلیل نهایی روی 250 پرسشنامه بازگشتی انجام شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS 19 و AMOS 19 تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کیفیت اطلاعات ارائه شده با ضریب 61/0 بیشترین تأثیر را بر رضایتمندی مشتریان دارد. مؤلفه سودمندی درک شده با ضریب 31/0 دومین عامل اثرگذار بر رضایتمندی مشتریان این کتابخانه است. سه متغیر پیش بین کیفیت اطلاعات، خودکارآمدی مشتریان و کیفیت خدمات کارکنان، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر سودمندی درک شده توسط مشتریان این کتابخانه دارند. همچنین یافته ها نشان داد که تأثیر کلی خودکارآمدی مشتریان بر رضایتمندی اعضا 22/0 است. اصالت: نتایج این پژوهش به مدیریت و کارکنان کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید چمران در ارائه هر چه بهتر خدمات کتابخانه ای و افزایش سطح رضایتمندی مشتریان این کتابخانه کمک می کند.

 پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر روش های ارزشیابی برخط هم زمان و ناهم زمان بر فرایند یاددهی-یادگیری اجرا گردید. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی متوالی و شیوه گردآوری پیمایشی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل تمام اساتید دانشگاه لرستان بود و با استفاده از نمونه گیری هدفمند ۲۰ مصاحبه با ۲۰ نفر از خبرگان تا زمان اشباع اطلاعاتی انجام گرفت. جامعه آماری در بخش کمی دانشجویان (9304 نفر) و اساتید (322 نفر) دانشگاه لرستان بودند که 369 نفر از دانشجویان و 175 نفر از اساتید به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش، از تحلیل مضمون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که روش های ارزشیابی برخط هم زمان و برخط ناهم زمان بر فرایندهای یاددهی و یادگیری دانشجویان دانشگاه لرستان تأثیر مثبت و معنی داری دارند، با این حال روش ارزشیابی برخط هم زمان تأثیر بیشتری بر فرایند یادگیری و روش ارزشیابی برخط ناهم زمان تأثیر بیشتری بر فرایند یاددهی دارند. با توجه به تأثیر مثبت هر دو روش ارزشیابی بر فرایند یاددهی-یادگیری، اعضای هیئت علمی دانشگاه لرستان می توانند از هر دو روش برای ارزشیابی دانشجویان استفاده نمایند

مقدمه: اختلالات اطلاعاتی پیامد توسعه ی جوامع شبکه ای است. این مطالعه با هدف شناسایی پیامدهای انتشار اختلالات اطلاعاتی سلامت و راهکارهای مقابله با آن انجام شده است. روش ها: این پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. داده ها به کمک مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 26 شرکت کننده شامل متخصصان سلامت، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، بیماران و اصحاب رسانه و به شیوه نمونه گیری هدفمند گردآوری شد. اطمینان از صحت داده ها با روش تکنیک سه گانگی شامل استفاده از منابع و روش های چندگانه در استخراج داده ها، مصاحبه با گروه های مختلف، یادآورها و یادداشت های دامنه به منظور تأیید و تصدیق مفاهیم انجام شد. یافته ها: پیامدها، روش های تشخیص و راهکارهای مقابله با اختلالات اطلاعاتی را می توان در چهار طبقه اصلی شامل فرستنده، پیام (محتوا)، کانال و گیرنده جای داد. طبقات فرعی پیامدها شامل مواردی چون عموم مردم، متخصین، مسائل اطلاعاتی، مسائل محتوایی، رسانه، مسائل انتشار، واکنش به اطلاعات، مسائل فردی و مسائل اجتماعی بود. طبقات فرعی روش های تشخیص نیز شامل مواردی چون عموم مردم، متخصصین، مسائل اطلاعاتی و محتوایی، صحت سنجی و ارزیابی، مسائل فنی و استفاده از فناوری بودند. همچنین، طبقات فرعی روش های مقابله شامل سواد و دانش، صحت سنجی و ارزیابی، مسائل روانشناختی، مسائل اطلاعاتی و محتوایی، رسانه، مسائل انتشار، همکاری بین حرفه ای و مسائل فناوری بودند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به درک عمیق تر پیامدهای اختلالات اطلاعاتی در حوزه سلامت کمک می کند و راهکارهای عملی برای تشخیص و مقابله با آن ارائه می دهد که می تواند به تصمیم گیری های سیاستگذاران حوزه سلامت و رسانه ها برای انتشار اطلاعات موثق سلامت، به ویژه در زمان بحران های سلامت مانند همه گیری ها یاری رساند.

هدف: اشتراک دانش یکی از فرآیندهای مهم و خلق کننده ارزش افزوده در راهبرد سازمانی است که نقش مؤثری در تسهیل تحقق اهداف سازمان، حمایت از منافع سازمان، پایداری موفقیت سازمانی، یادگیری سازمانی، ارتقای عملکرد، مزیت رقابتی دانش مدار و در نهایت تبلیغ جامعه ایفا می کند. جامعه هم کارکرد در بستر فضای مجازی در واقع یک جامعه حرفه ای مجازی است که افراد با تخصص مشترک را در مکانی خاص گرد هم می آورد و موجب اشتراک دانش، ارتقای توانایی حرفه ای اعضاء، کسب بینش پیشرفته و حل مسائل شغلی می شود. بر همین اساس، پژوهش حاضر درصدد تحلیل عوامل مؤثر بر اشتراک دانش و پیامدهای آن در شبکه شاد به عنوان یک جامعه هم کارکرد مجازی در میان معلمان دوره ابتدایی شهر خرم آباد است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی - همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. چارچوب مفهومی این مطالعه مبتنی بر مدل مفهومی ارائه شده در پژوهش چن و هانگ (2010) است. جامعه پژوهش شامل 2208 معلمان دوره ابتدایی شهر خرم آباد است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 327 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقاتی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و SmartPLS انجام گرفت. یافته ها: تجزیه وتحلیل اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان نشان داد که 237 نفر (48/72 درصد) از پاسخگویان را زنان و 90 نفر (52/27 درصد) از پاسخگویان را مردان تشکیل داده اند. از نظر مدرک تحصیلی 199 نفر (86/60 درصد) دارای مدرک کارشناسی، 118 نفر (08/36 درصد) دارای مدرک کارشناسی ارشد و 7 نفر (14/2 درصد) دارای مدرک دکتری و سه نفر (92/0 درصد) دارای مدرک کاردانی هستند. تحلیل شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش نشان داد که میانگین هر یک از متغیرهای قاعده عمل متقابل، اعتماد بین فردی، خودکارآمدی در اشتراک دانش، مزیت نسبی ادراک شده، رفتار اهدای دانش، رفتار گردآوری دانش، سازگاری ادراک شده، استفاده از دانش و ارتقای دانش به ترتیب عبارتند از 268/4، 882/3، 104/4، 358/4، 336/4، 900/2، 084/4، 4 و739/3 است. نتایج معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که متغیرهای اعتماد بین فردی (129/0 B=)؛ مزیت نسبی ادراک شده (152/0B=)؛ خودکارآمدی در اشتراک دانش (190/0 B=) و قاعده عمل متقابل (251/0 B=) تأثیر معناداری بر رفتار اهدای دانش معلمان دارد. همچنین متغیر مزیت نسبی ادراک شده (449/0 B=) تأثیر معناداری بر رفتار گردآوری دانش دارد. رفتار اهدای دانش معلمان به استفاده از دانش منتج شده است (423/0 B=). همچنین سه متغیر رفتار گردآوری دانش (197/0 B=)؛ استفاده از دانش (363/0 B=) و رفتار اهدای دانش (411/0 B=) تأثیر معناداری بر متغیر تبلیغ جامعه دارند. نتیجه گیری: با توجه به نقش مهم معلمان ابتدایی در تربیت دانش آموزان، ضروری است که برنامه ریزی لازم برای استفاده بهینه از دانش تخصصی و تجربیات آن ها به عنوان مؤثرترین رکن نظام آموزش و پرورش صورت گیرد. همچنین پیشنهاد می شود ضرورت اشتراک دانش برای معلمان تشریح شود. با این کار به تدریج، فرهنگ تبادل دانش در میان معلمان ترویج می یابد. به این معنا که معلمان اشتراک و گردآوری دانش را به صورت ارزش می ببینند و نسبت به آن تعهد پیدا می کنند. در این صورت براساس انگیزه درونی اقدام به تبادل کرده و تبادل دانش را وسیله ای برای پیشرفت خود انجام می دهند. در نتیجه، معلمان به طور مدام درصدد رفع خطاها، موانع و افزایش بهره وری شغلی خود خواهند بود. همچنین می توان از معلمان خبره و متخصص درخواست کرد که براساس تحولات محیط آموزشی و نیازهای روز، محتوای موردنیاز را تهیه کرده و در بستر شبکه شاد به اشتراک بگذارند. این امر سبب تسهیل دادوستد دانش میان معلمان شده و می تواند به بهبود مستمر دانش تولید شده کمک کند. همچنین معلمان جوان و کم تجربه تر می توانند از دانش انباشته معلم باتجربه، بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره مند شوند. در چنین شرایطی شبکه شاد به عنوان سامانه مدیریت دانش یا مخزن دانشی آموزش وپروش عمل خواهد کرد.

مقدمه: مدیریت دانش مسأله یا مفهوم جدیدی نیست. صدها سال است که صاحبان مشاغل خانوادگی، دانشِ خود را به فرزندانشان انتقال می دهند؛ استادکارانِ حرفه ای، با شور و اشتیاق، حرفه خود را به شاگردانشان می آموزند و کارگران در محل کار، ایده ها و دانش خود را ردّوبدل می کنند. درواقع می توان گفت که مدت هاست که گزاره «دانش، قدرت است»، به گزاره «اشتراک دانش ، قدرت است»، تغییر یافته است. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی دادوستد دانش در میان معلمان شرکت کننده در دوره های درس پژوهی و تأثیر آن بر تدریس نوآورانه در شهرستان خرم آباد است. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش شامل 180 شرکت کننده دوره های درس پژوهی آموزش وپرورش شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ است که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 118 نفر از آن ها به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند. به منظور پیمایش نظر پاسخگویان درباره دادوستد دانش، از پرسشنامه های مورد استفاده در پژوهش اواکوک و همکاران (2021)، و برای سنجش متغیر تدریس نوآورانه، از پرسشنامه علیزاده (1386) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و SmartPLS انجام شد. یافته ها: تحلیل شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش نشان داد که میانگین متغیرهای پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش، پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش، رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده، استفاده از دانش گیرنده و تدریس نوآورانه به ترتیب برابر با 878/3، 725/3، 228/4، 975/3 و 384/4 است. نتایج معادلات ساختاری پژوهش نشان داد که میزان تأثیر پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش، بر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده 292/0 به دست آمده است. مقدار آماره t نیز 428/2 است. بنابراین، با اطمینان 95% می توان گفت میزان پذیرندگی گیرنده برای دریافت دانش بر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش بر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده 407/0 به دست آمده است. مقدار آماره t نیز 808/3 است. بنابراین، با اطمینان 95% می توان گفت میزان پذیرندگی گیرنده برای اشتراک دانش، بر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده بر استفاده از دانش گیرنده 504/0 به دست آمد. مقدار آماره t نیز 572/7 است. بنابراین، با اطمینان 95% می توان گفت رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده بر استفاده از دانش گیرنده تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده بر تدریس نوآورانه 397/0 به دست آمده است. مقدار آماره t نیز 011/4 است. بنابراین، با اطمینان 95% می توان گفت رفتار اشتراک دانش ارائه دهنده بر تدریس نوآورانه، تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان تأثیر استفاده از دانش بر تدریس نوآورانه 251/0 به دست آمده است. مقدار آماره t نیز 489/2 است. بنابراین، با اطمینان 95% می توان گفت استفاده از دانش، بر تدریس نوآورانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه اهمیت دادوستد دانش و تدریس نوآورانه را تأیید کرد. سیاست گذاران نظام آموزش وپرورش کشور بایستی بدانند با توجه تغییر پارادایم از «نوآوری مبتنی بر کشف» به «نوآوری مبتنی بر یادگیری»؛ یکی از راه هایی مؤثر برای دستیابی به اهداف سند تحول بنیادین و ایجاد کیفیت و نوآوری در نظام آموزشی، ایجاد محیط های تعاملی برای خلق، اشتراک و استفاده از دانش کارکنان است. یکی از این محیط های تعاملی، دوره های درس پژوهی است که می تواند رفتار نوآورانه کارکنان را بهبود بخشد. در واقع کارکنان به عنوان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان دانش، تسهیل گر فرایند مدیریت دانش هستند و نقش مهمی در فرآیندهای اصلی دانش، یعنی ایجاد، اشتراک گذاری و استفاده دارند. کارکنان، سرمایه انسانی سازمان بوده و خالق سرمایه فکری آن هستند. از این رو، مدیران نه تنها باید کارکنان را به جمع آوری دانش موردنیاز برای نوآوری تشویق کنند؛ بلکه باید آن ها را تشویق نمایند تا دانش را به دیگران نیز منتقل کنند.

هدف: دانش مجموعه ای از آموخته ها و تجارب کسب شده عیان و نهان مرتبط با کار از قبیل ایده ها و خلاقیت ها، مهارت ها، مستندات دانشی، روش های حل مسأله، محتوای جلسات تخصصی و کارشناسی و نقد پروژه است که باید بر مدیریت آنها تأکید شود. اگرچه ابلاغ نظام نامه مدیریت دانش دستگاه های اجرایی توسط سازمان اداری و استخدامی کشور و الزام دستگاه های اجرایی به استقرار نظام مدیریت دانش یکی از تحولات نظام اداری کشور است؛ امّا لازمه استقرار مدیریت دانش در سازمان ها شناسایی موانع احتمالی استقرار مدیریت دانش و تلاش برای رفع آن ها است. از این رو، مطالعه حاضر با هدف اولویت بندی موانع استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی استان لرستان انجام شده است. روش : پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده که با رویکرد ترکیبی است. جامعه پژوهش شامل دستگاه های اجرایی استان لرستان است که از میان آن ها دوازده دستگاه براساس شاخص های آموزش، پژوهش و مدرک تحصیلی کارکنان انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل نهایی روی 252 پرسشنامه بازگشتی انجام شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که ساختار و فرایند سازمانی، فرایند مدیریت دانش، رهبری، کارکنان، فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرهنگ سازمانی و یادگیری و نوآوری به ترتیب با میانگین 02/56، 31/32، 30/31، 60/28، 32/27، 13/26 و 68/24 مهم ترین موانع استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی استان لرستان هستند. نتیجه گیری: بایستی توجه داشت که سیاست گذاری استقرار نظام مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی در دو سطح فرابخشی- مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت و مانند آن- و درون بخشی دستگاه های اجرایی صورت می گیرد و دستگاه های اجرایی بازوان اجرایی این سیاست ها و راهبردها هستند. از این رو، سیاست ها غالباً نتیجه تصمیمات چندگانه نیستند؛ بلکه نتیجه تصمیمات چندگانه گرفته شده از سوی تصمیم گیرندگان چندگانه هستند. بر همین اساس برگزیدن الگوی مدیریتی مناسب برای استقرار نظام مدیریت دانش، متغیری وابسته از الگوی رهبری آن است. نبود استقلال دستگاه های اجرایی در اصلاح فرایندهای کار،  بی ثباتی  و کم تجربگی  مدیران، تصمیم های غیرکارشناسی،  نبود سیستم نظارت و ارزیابی، بی تناسبی میان برنامه ها و بودجه ها و عواملی که قبلاً ذکر شده، همگی استقرار مدیریت دانش را با چالش های بزرگی مواجه خواهند کرد. بدون شک آگاهی سیاست گذاران و مدیران اجرایی از مزایای مدیریت دانش و توانایی آن ها در برقراری ارتباط منطقی میان موانع مختلف و تأثیرات آن ها بر یکدیگر، می تواند زمینه ساز استقرار مدیریت دانش در دستگاه های اجرایی باشد. سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران اجرایی کشور باید در برنامه ریزی برای استقرار نظام مدیریت دانش به تمامی ارکان آن و روابط متقابل میان آن ها توجه داشته باشند؛ زیرا هرگونه تغییر و تحول در هر رکن در صورت بی توجهی به ارکان دیگر، سودمند نخواهد بود.