روح الله مهدیون

هدف از انجام این پژوهش، پاسخ به چگونگی کاربست فاوا در فعالیت های آموزشی و پژوهشی در جهت ارتقای کیفیت آموزش عالی بر اساس بهبود عملکرد اعضای هیئت علمی بوده است. همچنین نقش ویژگی های فردی و علمی اعضای هیئت علمی را در میزان استفاده آنها از فاوا در دانشگاه های دولتی شهر تبریز، بررسی می کند. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی و برحسب نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. جامعه آماری پژوهش اعضای هیئت علمی دانشگاه های تبریز، شهید مدنی آذربایجان و دانشگاه پیام نور تبریز به تعداد 1092 نفر است. نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه ای بود و 195 پرسشنامه سالم گردآوری شد. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز از سه نوع پرسشنامه محقق ساخته شامل: میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ پرسشنامه عملکرد آموزشی و پرسشنامه عملکرد پژوهشی اعضای هیئت علمی استفاده شد که پایایی آنها بر اساس آلفای کرونباخ به ترتیب 90/.، 92/. و 74/. است. نتایج تحقیق نشان داد که میزان استفاده استادان از فاوا پایین تر از حد متوسط است همچنین میزان استفاده از فاوا پیش بینی کننده عملکرد آموزشی و پژوهشی اعضای هیئت علمی است. به علاوه میزان استفاده استادان از فاوا بر اساس رشته تحصیلی، مرتبه علمی، سن و سابقه تدریس استادان تفاوت معنی داری دارد. 

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کیفیت خدمات آموزشی با توسعه دانش محتوایی و شایستگی های کانونی دانشجو- معلمان انجام گرفت. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل همه دانشجویان ورودی سال های 1391 و 1392، مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1395–1394 در دانشگاه های فرهنگیان استان آذربایجان غربی، به تعداد 1823 نفر بود که طبق فرمول کوکران، 317 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب، به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های کیفیت خدمات آموزشی از پرسشنامه سروکوال (زوار و همکاران، 1386)، دانش محتوایی از پرسشنامه محقق ساخته و شایستگی های کانونی از پرسشنامه حیدری و همکاران (1392) استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه ها با نظر کارشناسان تأیید شد. روایی سازه پرسشنامه کیفیت خدمات آموزشی و شایستگی های کانونی از طریق تحلیل عاملی تأییدی و پرسشنامه محقق ساخته دانش محتوایی نیز با تحلیل عاملی اکتشافی تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها با آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب با مقادیر 92/.، 94/. و 90/. تأیید شد. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که کیفیت خدمات آموزشی نقش پیش بینی کننده ای بر دانش محتوایی و شایستگی های کانونی دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان غربی دارد. همچنین دانش محتوایی در رابطه کیفیت خدمات آموزشی و شایستگی های کانونی نقش میانجی را ایفا می کند.

هدف: هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی نقش انگیزش اعضای هیئت علمی در گرایش آنان به مطالعات میان رشته ای بود.روش پژوهش: پژوهش از حیث هدف و ماهیت، کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه های ارومیه و صنعتی ارومیه در سال تحصیلی 94-93  به تعداد 585 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی، 212 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد انگیزه درونی و بیرونی و پرسشنامه محقق ساخته مطالعات میان رشته ای استفاده شد. برای تعیین روایی پرسشنامه انگیزه درونی و بیرونی از روایی محتوایی و تحلیل عاملی تأییدی، برای تعیین روایی پرسشنامه مطالعات میان رشته ای از روایی محتوایی و تحلیل عاملی اکتشافی و برای محاسبه پایایی آنها از ضریب آلفای کرونباخ بهره گرفته شده است که مقدار آنها به ترتیب در پرسشنامه های مذکور 80/0 و 77/0 محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس یک راهه) بهره گرفته شد.یافته ها: یافته ها نشان داد که بین انگیزه درونی و گرایش به مطالعات میان رشته ای رابطه معنی دار وجود دارد اما رابطه انگیزه بیرونی و گرایش به مطالعات میان رشته ای معنی دار نیست. رابطه بین مقررات مشخص شده و گرایش به مطالعات میان رشته ای معنی دار است اما رابطه بی انگیزگی و گرایش به مطالعات میان رشته ای از لحاظ آماری معنی دار نیست. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه فقط انگیزه درونی توانسته گرایش اعضای هیئت علمی به مطالعات میان رشته ای را پیش بینی کند.نتیجه گیری: بر اساس یافته ها در پژوهش حاضر پیشنهاد می شود از مشوق هایی برای تشویق و ترغیب اعضای هیئت علمی برای مشارکت در فعالیت های میان رشته ای استفاده شود.

هدف از اجرای این پژوهش، آزمون و ارائه مدل ساختاری پیامدهای فرهنگ سازمان یادگیرنده دانشگاه اراک بود. این پژوهش برحسب روش، توصیفی- همبستگی و برحسب هدف از نوع کاربردی است. جامعه آماری این مطالعه 247 نفر، شامل همه کارکنان اداری دانشگاه اراک در سال 1398 بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 176 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی تأییدی و روش مدل یابی معادلات ساختاری برای بررسی روابط بین متغیرها و ارائه مدل ساختاری با استفاده از نرم افزارهای  SPSSو LISREL استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان داد که بین متغیرهای فرهنگ سازمان یادگیرنده و انگیزه انتقال یادگیری با ضریب(32/0ß =)و نیز فرهنگ سازمان یادگی رنده با یادگی ری غیر رسمی با ضریب (25/0ß =) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ و همچنین فرهنگ سازمان یادگیرنده بر تمایل به ترک خدمت کارکنان با ضریب (54/0-ß = ) اثر منفی معنی داری دارد. به عبارت دیگر، افزایش فرهنگ سازمان یادگیرنده سبب افزایش انگیزه انتقال یادگیری و یادگیری غیر رسمی کارکنان و همچنین کاهش تمایل به ترک خدمت آنان می شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های اشتغال و کارآفرینی فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی دانشگاه های دولتی استان آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۲ اجرا شد.روش پژوهش: این پژوهش از نظر روش، کیفی است. جامعه پژوهش، فارغ التحصیلان رشته های علوم تربیتی دانشگاه های شهید مدنی آذربایجان و دانشگاه تبریز بوده است که به روش هدفمند ملاک مدار به صورت گلوله برفی تا اشباع نظری داده صورت گرفت. ابزار گرد آوری داده های این تحقیق، مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق است؛ و برای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل محتوای عرفی به روش اکتشافی استفاده شده است. یافته ها: یافته های حاصل از کدگذاری داده ها، به شناسایی ۲۰۶ مفهوم اولیه ۱۷ مضمون فرعی و ۷ مضمون اصلی (تم) به عنوان چالش های اشتغال و کارآفرینی رشته های علوم تربیتی دانشگاه های استان آذربایجان شرقی منجر شد. مضامین اصلی، شامل کمبود ظرفیت آزمون های استخدامی و نبود ثبات شغلی (مشکلات استخدامی، مشکلات ظرفیت پذیرش، مشکلات نبود ثبات در جذب)، ضعف در آموزش مهارت های عملی و محتوای نامناسب و اثربخش نبودن آموزش ها (مشکلات ضعف آموزش مهارت، مشکلات اثربخشی آموزشی، مشکلات محتوای آموزش)، کمبود حمایت مالی و قانونی دولت از رشته (مشکلات مالی، مشکلات کمبود حمایت قانونی دولت)، مشکل شناخته نشدن ظرفیت ها و اهمیت رشته (مشکلات جایگاه رشته، مشکل نگرش، مشکل فرهنگی)، ضعیف بودن نیازسنجی در بازار کار و نبود زمینه شغلی (مشکلات نیازسنجی، مشکلات نبود زمینه شغلی)، مشکلات سوء مدیریت سازمان ها و مؤسسات در زمینه استخدام (مشکلات مدیریتی سازمان ها، مشکلات مؤسسات کاریابی)، مشکلات کمبود ارتباط عوامل یاددهنده و یادگیرنده (مشکلات کمبود ارتباط استاد با دانشجو).نتیجه گیری: باتوجه به چالش های مطرح شده در زمینه اشتغال و کارآفرینی در رشته علوم تربیتی پیشنهاد می شود در دانشگاه ها دوره های آموزشی مخصوص کارآفرینی در این رشته برگزار شود. همچنین ترکیبی از آموزش، تحقیق، حمایت مالی، توسعه نگرش و تعامل با بازار کار می تواند به حل چالش های اشتغال و کارآفرینی در رشته های علوم تربیتی کمک کند.

در چند سال اخیر، نحوه پذیرش دانشجویان دوره دکتری موضوع قابل بحث در جامعه دانشگاهی بوده و به عنوان یک عامل اصلی در تضمین کیفیت دوره دکتری توجه زیادی را به خود جلب کرده است. در پژوهش حاضر، تجارب زیسته شرکت کنندگان در آزمون دوره دکتری از چالش های شیوه آزمون نیمه متمرکز دکتری واکاوی شده است. بدین منظور از روش تحقیق کیفی پدیدارشناسی استفاده شد. همچنین با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند- ملاک مدار، 25 نفر از داوطلبان و دانشجویانی که تجربه شرکت در آزمون نیمه متمرکز دکتری و مصاحبه تخصصی را داشتند به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه ها، داده ها با استفاده از روش پدیدارشناسی مبتنی بر مدل گرانهایم (2004) تحلیل و تجارب آنها در 6 مضمون اصلی و بر اساس اهمیت شان دسته بندی شدند. نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ها، نشان می دهد که مواردی همچون؛ کم توجهی به مقوله عدالت در مصاحبه تخصصی، رویکرد متفاوت دانشگاه ها در مصاحبه، تخصصی نبودن آزمون کتبی دوره دکتری، شرایط آزمون نیمه متمرکز دوره دکتری، درک متفاوت داوطلبان از مجموعه سؤال های عمومی آزمون کتبی، سیاست گذاری و اجرای نامناسب، چالش هایی برای سیاست فعلی پذیرش دانشجویان دوره دکتری به دنبال داشته و برگزاری آزمون نیمه متمرکز دوره دکتری را با تنگناها و نقاط ضعفی مواجه ساخته است.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سواد دیجیتالی و شایستگی های کانونی معلمان بر عملکرد شغلی آنان بود. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه معلمان (530 نفر) دوره دوم متوسطه ناحیه یک، دو و سه شهر تبریز در سال تحصیلی 96-95 می باشد. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و براساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان 257 نفر تعیین شد. داده ها از طریق پرسشنامه های سواد دیجیتالی توحیدی اصل (1391)، شایستگی های کانونی حیدری، فرج پهلو، عصاره و گرایی (1392) و عملکرد شغلی پاترسون (2000) گردآوری گردید. روایی سازه این پرسشنامه ها با استفاده از تحلیل عاملی تایید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. یافته ها: سواد دیجیتالی اثر مستقیم، مثبت و معنی داری بر عملکرد شغلی (0.51b=) و شایستگی کانونی (0.15b=) دارد. همچنین اثر علّی شایستگی کانونی بر عملکرد شغلی با )0.25b=) تائید شد. نتیجه گیری: هرگونه افزایش سواد دیجیتالی منجر به افزایش شایستگی های کانونی معلمان و به دنبال آن افزایش شایستگی های کانونی معلمان، عملکرد شغلی و سواد دیجیتالی آنها را بهبود می بخشد.  

هدف این تحقیق بررسی تجارب زیسته معلمان چندپایه از نقش راهبران آموزشی در بهبود وضعیت آموزش مدارس چندپایه شهرستان چاراویماق بود. تحقیق با روش کیفی از نوع پدیدارشناسی تجربی و با ابزار مصاحبه بدون ساختار انجام شد. جامعه مورد پژوهش، تعداد 158 نفر از معلمان مدارس چندپایه روستایی مقطع ابتدایی شهرستان چاراویماق در سال تحصیلی 99-98 بوده اند که به صورت هدفمند ملاک محور(با تکنیک نمونه گیری شدت) تعدادی از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحقیق بعد از انجام 21 مصاحبه به اشباع نظری رسید. طی مصاحبه ها معلمان مدارس چندپایه تجربیات خود را از نقش و فعالیت های راهبران بیان نمودند که با روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تحلیل قرارگرفت. یافته های حاصل از پژوهش بدین صورت بود که: 1) راهبران به تبع شرایط منطقه و برخی مشکلات حاکم بر مدارس چندپایه منطقه، عمده نیروی خود را صرف آموزش نکرده و سعی در حل وفصل سایر مسائل در کنار پرداخت به مسائل آموزشی دارند. 2) راهبران علاوه بر مسائل آموزشی درزمینه ی کمک های روانی به معلمان و دانش آموزان تأثیرگذارند. 3) راهبران به عنوان پل ارتباطی اداره آموزش وپرورش منطقه و همچنین ناظر بر اجرای بخشنامه ها و دستورات بالادستی در حال تلاش هستند. 4) راهبران درزمینه ی توجه و سازمان دهی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری در تلاش بوده و زمینه را برای عدم طرد آن ها فراهم می آورند. 5) راهبران برای بهبود آموزش سعی در تغییر روش تدریس معلمان و افزایش آگاهی آنان دارند؛ همچنین در همین زمینه سعی دارند ضمن شناسایی عوامل مخل یادگیری، راهکارهای بهبود وضعیت را ارائه داده و بر اجرای آن نظارت داشته باشند. نتایج تحقیق نشان داد که با توجه به نقش مثبت راهبران آموزشی در یاری رساندن به معلمان، باید برای تقویت آنها از روش های مختلف از جمله، بهبود آموزشهای ضمن خدمت، پررنگ تر شدن نقش و جایگاه آنها در آموزش و پرورش و انتخاب درست راهبران به تقویت این جایگاه پرداخت.

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه می باشد. روش شناسی: این پژوهش به روش ترکیبی از نوع راهبرد اکتشافی متوالی انجام شده است. در مرحله کیفی از روش تحلیل محتوای عرفی و در مرحله کمّی از روش تحقیق پیمایشی (اکتشاف ترکیبی) از نوع توصیفی استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش نیز کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 99-1398بودند (13209 نفر). در مرحله کیفی40 نفر به صورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند و مصاحبه ها تا مرحله اشباع ادامه یافت. در بخش کمّی، از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد، و با استفاده از جدول مورگان 375 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمّی پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی، کدگذاری باز و محوری با استفاده از نرم افزار MAXQDA و در بخش کمّی آزمون تی تک نمونه ای و آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار SPSS 25 انجام شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه مورد تایید محققان و متخصصان قرار گرفت. پایایی پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 90/0 برآورد گردید. نتایج: در بخش کیفی 55 مفهوم اولیه، هجده مقوله فرعی و چهار مقوله کلی استخراج گردید که عبارتند از: 1) موانع فردی (مهارت و دانش- انگیزش و نگرش)، 2) موانع اقتصادی (منابع مالی- هزینه مهارت آموزی- تهیه سخت افزار و نرم افزار)، 3) موانع فرهنگی و آموزشی (نگرش جامعه به فناوری- نیروی متخصص- ضعف و دانش نظری اساتید- دیدگاه اساتید نسبت به فناوری اطلاعات و ارتباطات ) و 4) موانع زیرساختی- فنی (دسترسی محدود به فناوری- فضای کلاس و دانشگاه - امکانات و تجهیزات فناوری). در بخش کمّی موانع فردی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی- آموزشی و موانع زیرساختی- فنی، موانع اصلی در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند. در این میان موانع فنی و زیرساختی مهم ترین و موانع اقتصادی کم اهمیت ترین موانعی بودند که از سوی مصاحبه شوندگان مطرح شد. نتیجه گیری:با توجه به نتایج بدست آمده، موانع فنی و زیرساختی مهم ترین، با اهمیت ترین و پرتکرارترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فعالیت های آموزشی دانشجویان دانشگاه ارومیه هستند، بنابراین، ضروری است مسئولین دانشگاه به دنبال حل این موانع باشند.