سریرا کرامتی یزدی

هدف: هدف از این مطالعه، بررسی درک ناهمخوانی در داستان های طنز متحرک و ایستا در کودکان دختر و پسر پیش دبستانی است. روش شناسی: شرکت کننده های این تحقیق شامل 100 کودک 4-6 ساله فارسی زبان ایرانی است. در این پژوهش به نمایش یک قسمت از انیمیشن طنز تام و جری و ارائه تصویری شش مرحله ای با مفهوم طنز از کتاب قصه های من و بابام پرداخته شد. دو پرسش اساسی این پژوهش عبارتند از: 1- کودکان 4-6 ساله چه ناهمخوانی هایی را در داستان های مصور طنز درک می کنند؟ 2-  بر اساس نظریه ناهمخوانی تفاوت جنسیت در کودکان 4-6 ساله چه تفاوتی در درک آن ها از طنز ایجاد می کند؟ یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که کودکان پیش دبستانی مورد بررسی، قادر به تشخیص ناهمخوانی در داستان های تصویری (متحرک و ایستا) هستند و همچنین می توانند نکات خنده دار داستان را از طریق مشاهده تصاویر درک و بیان کنند. آن ها می توانند از طریق مقایسه تصویر با طرحواره هایی که در ذهنشان دارند به درک ناهمخوانی های یک تصویر خنده دار دست یابند. بر اساس آزمون مربع خی پیرسون مشخص شد، در سنین پیش دبستانی، تفاوت معنی داری در درک طنز تصویری (متحرک و ایستا) میان دخترها و پسرها وجود ندارد. به نظر می رسد که اگر تفاوت قابل ملاحظه ای در مقوله درک طنز میان دو جنسیت وجود داشته باشد، بعد از سنین پیش دبستانی نمود پیدا خواهد کرد. بر اساس تحلیل داده های این پژوهش ناهمخوانی هایی که کودکان در انیمیشن و تصویر شش مرحله ای درک کردند را به طور کلی در سه دسته ناهمخوانی بین طبیعی و غیرطبیعی؛ معمول در مقابل غیرمعمول؛ و قابل پیش بینی در مقابل غیرقابل پیش بینی می توان طبقه بندی کرد. این سه دسته ناهمخوانی، همان تقابل های پایه ای هستند که راسکین در نظریه انگاره معنایی طنز که نظریه ای شناختی درباره طنز است، عنوان کرد. علاوه بر این سه دسته ناهمخوانی، تقابل میان دو موجودیت متفاوت مثل انسان و حیوان نیز، توسط کودکان درک و بیان شده است.

هدف این مطالعه بررسی درک طنز در کودکان پیش دبستانیاز طریق ارائه تصویر به آن ها و تحلیل توضیحات زبانی شانبرمبنای نظریه عدم تجانس است.دراین پژوهش که از نوع توصیفی است در طی مصاحبه های نیمه ساختارمنداز شرکت کننده های این تحقیق که 50کودک پیش دبستانی4 -6 ساله بودند خواسته شد تا دو محرک بصری خاص را مشاهده کنند و بگویند آیا تصویر مشاهده شده از نظر آنها خنده دار بوده است یا خیر و اگر خنده دار بوده، به چه دلیلی است. این پژوهش علاوه بر نظریه عدم تجانس، با معرفی مراحل پیشرفت طنز مک گی و طبقه بندی های براون از طنز تصویری به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که: بیانکودکان پیش دبستانی از درک تصویر طنز بر اساس نظریه عدم تجانس چگونه صورت می گیرد؟یافته ها نشان می دهد که کودکان 4-6 ساله مورد بررسی در این تحقیق قادر به تشخیص مفاهیم طنز در تصاویر هستند. عدم تجانس در یک تصویر طنز را درک می کنند، به آن می خندند و می توانند دلیل خنده شان را توضیح دهند.آنها می توانند از طریق مقایسه تصویر با طرحواره هایی که در ذهنشان دارند به درک عدم تجانس های اصلی و فرعی یک تصویر خنده دار دست یابند. این موضوع نشان می دهد که توانایی شناختی کودکان در تشخیص عدم تجانس های مفهومی با مرحله سوم مراحل پیشرفت طنز مک گی که به تخطی از نمودهای مفهومی می پردازد مطابقت دارد.

حرکت نحوی یکی از جذاب ترین بخش های نظریه دستور همگانی است که از الگو های آغازیِ این نظریه تا الگوهای متأخر امروزی، همگی جایگاه و اهمیت خود را حفظ کرده اند. توجیه های بسیاری برای چگونگی کارکردِ این فرایند نحوی در ساخت های زبانیِ زبان های گوناگون ارائه شده است. با تلاش های بسیارِ زبان شناسان ایرانی، هنوز بسیاری از مسائل مطرح شده در دستور همگانی به ویژه دیدگاه کمینه گرا- در زبان فارسی بررسی نشده است. در این پژوهش، با بررسی حرکت های نحوی روبه پایین براساس کمینه گرایی، به نحو جملات فارسی و پیچیدگی های این نوع حرکت دقیق تر نگریسته می شود. بر این اساس، ویژگی های یگانه و تمایزدهنده حرکت های رو به پایین در زبان فارسی معرفی و شِش نوع حرکت روبه پایین بررسی و توصیف می شوند که در این میان می توان به حرکت هسته گروه مطابقه، گروه زمان و گروه نفی اشاره کرد. به نظر می رسد با درنظرگرفتن امکان حرکت روبه پایین، می توان توجیه بهتری از چگونگیِ نحو جملات فارسی و جایگاه گره های نقشی صرفی در ساخت سلسله مراتبی اشتقاق جمله های زبان فارسی ارائه کرد.

نظریه انگاره معنایی طنز، اولین نظریه کامل زبان شناسی در باب طنز است. این نظریه که در واقع حرکتی اساسی در مقابل رویکرد طبقه بندی سنتی جناس ها و طنز بود، در سال 1985 توسط ویکتور راسکین ارائه شد. راسکین اولین زبان شناسی بود که ساختار طنز را از لحاظ معنی شناسی تحلیل کرد و توانست ساختار دو قطبی لطیفه را شناسایی کند. به عقیده راسکین، یک نظریه معنایی باید شامل دو مقوله انتزاعی باشد؛ مجموع های از همه انگاره های در دسترس سخن گویان و مجموع های از قواعد ترکیب. هدف این مقاله معرفی این نظریه و پاسخ دادن به این پرسش است که بر مبنای داده های زبان فارسی چه ایراداتی بر این نظریه وارد است. در راستای این هدف به بررسی تعدادی از لطیفه های زبان فارسی می پردازیم که در مطبوعات طنز منتشر شده اند و از طریق این تحلیل ها نقاط ضعف نظریه مذکور را نشان می دهیم. نتایج این تحلیل ها نشان می دهد که روش تحلیل نظریه انگاره معنایی طنز راسکین که مبتنی بر فهرست کردن همه معانی یا انگاره های واژه های به کار رفته در متن طنز است، در تحلیل لطیفه های زبان فارسی نقاط ضعف و ایراداتی دارد؛ از جمله اینکه پیچیدگی های وقت گیر و بیهوده دارد و با واقعیت های پردازشی زبان هم خوانی ندارد و به دلیل همین پیچیدگی های بیهوده، قابل اعمال بر لطیفه های بلند زبان فارسی نمی باشد.

بسیاری از زبان شناسان ساختار هجایی زبان فارسی را شامل یک همخوان اجباری به عنوان آغازه هجا، یک واکه در جایگاه هسته و یک یا دو همخوان اختیاری در جایگاه پایانی می دانند. بر این اساس، این امکان که در زبان فارسی دو واکه در دو هجای مجاور در کنار یکدیگر قرار بگیرند وجود ندارد و در این زبان با شیوه های خاصی که مهم ترین آن ها افزایش همخوان میانجی است، از التقای مصوت ها جلوگیری می شود. در این مقاله، با یک بررسی میدانی و گردآوری داده ها از50 سخنگوی زبان فارسی مذکر و مؤنث، از سنین 18- 25 سال، ویژگی های اکوستیکی انسدادی چاکنایی و چگونگی بروز آن در جایگاه بین واکه ای در گفتار آهسته و گفتار سریع به دقت بررسی شده و نتایج این تحلیل ها در مقابل یکدیگر قرار گرفته است. به نظر می رسد در گفتار سریع و پیوسته، با حذف انسدادی چاکنایی امکان در کنار هم قرار گرفتن دو واکه وجود دارد و بدین ترتیب نظام هجایی زبان فارسی در گفتار محافظه کارانه و دقیق با نظام هجایی گفتار سریع و پیوسته تفاوت دارد.

در این مقاله به توصیف و بررسی طنز منثور در مطبوعات رسمی طنز کشور پرداخته شده است. داده های این تحقیق شامل 260 متن منثور برگرفته از 7 مجله طنز می باشد که در 25 سال اخیر در ایران منتشر شده اند. این داده ها براساس رویکرد «نظریه عمومی طنز کلامی» که شامل شش متغیر پایه یا منابع دانش است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که چارچوب معرفی شده این قابلیت را دارد که برای تحلیل متون طنز منثور در زبان فارسی به کار گرفته شود؛ به علاوه، از بین شش متغیر پایه مطرح در نظریه عمومی طنز کلامی، دو متغیر تقابل انگاره و مکانیسم منطقی از عوامل همیشه حاضر و مؤثر در ساختار طنز منثور در زبان فارسی هستند.