نهضت حسینی؛ طرّاحی الهی

1. داستان کربلا، داستان عجیبی است. ماجرایی که آغاز و انجام آن از مدینه تا مدینه است. از ابتدای حرکت (28 رجب سال 60 ه . ق) تا هنگام شهادت (10 محرم سال 61 ه . ق) تنها پنج ماه و دوازده روز به طول می­انجامد. دوران اسارت نیز با همه فراز و فرود آن، چندان به درازا نمی­کشد. در ماجرای کربلا زن و مرد، پیر و جوان، سفید و سیاه در صحنه نبرد حاضرند؛ از کودک شش ماهه تا پیرمرد هفتاد و چند ساله، همه سربازان سپاه حسین­بن علی (علیه السلام) هستند و هر یک نقش خویش را به عالی­ترین شکل ممکن ایفا کرده­اند. داستان کربلا یک قهرمان ندارد، همه قهرمان­اند.
2. ماجرای کربلا پیام­هیی دارد که بر همه ارزش­های متعالی انسانی سایه افکنده است. آزادی و آزادگی، حق طلبی، عزّت­مندی، دین­مداری، فداکاری، ظلم ستیزی، شهادت طلبی، صبر و بردباری و رسیدن به مقام رضای الهی در حماسه حسینی موج می­زند. مفهوم عمیق و دقیق حماسه حسینی را در لابه لای این پیام­ها باید جست و جو نمود و آن­ها را بارها و بارها بازخوانی کرد و از هر ابزاری برای به تصویر کشیدن این حماسه بهره گرفت. پیام­های کربلا، پیام­های جهانی و جاودانی است.
3. پیامدهی کربلا انحصاری و اختصاصی است؛ که در مقایسه با سایر قیام­ها و نهضت­ها آشکارتر می­گردد. در تفسیر این سخن رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم که فرمود: حسینٌ مِنّی وَ أنا مِنْ حسین چه خوب گفته­اند که اسلام محمّدی الحدوث و حسینیّ البقء است؛ به راستی کدام قیام و انقلاب را می­توان به بالندگی، پویایی، ماندگاری، الهام بخشی، تأثیرگذاری، روشن­گری، قدرت و صلابت نهضت حسینی سراغ گرفت.
عالم از شور تو غرق هیجان است هنوز نهضتت مایه­ی الهام جهان است هنوز
کربلای تو پیام­آور خون است و خروش مکتبت راهنمای دگران است هنوز
همه ماه است محرم، همه جا کرب و بلا است در جهان موج جهاد تو روان است هنوز
جاودان بینمت استاده به پیکار، دلیر لا أری الموت تو را وِرد زبان است هنوز
تربت پاک تو کازادگی آموزد و عشق سرمه­ی دیده­ی صاحب نظران است هنوز
4. راز ماندگاری حماسه حسینی در چیست؟ بی­تردید نقش آفرینی یکایک قهرمانان داستان کربلا و در رأس آنان، نقش بی­همتای سیدالشهدا و زینب کبری و امام سجاد: را نمی­توان نادیده گرفت. شکّی نیست که کسی چون حسین­بن علی، وقتی همه هستی خویش و یاران باوفایش را به میدان می­آورد با درایت و شایستگی و در پرتو مقام عصمتی که دارد، بحران پیش آمده را به گونه­ای مدیریّت خواهد نمود که ثمربخش­ترین باشد. محاسبه هزینه و فایده که در چنین مواقعی، از سوی افراد عادی مورد توجه قرار می­گیرد؛ از نظر امام مسلمین مخفی نبوده است. پیشوای آزادگان جهان که جان عالمی به فدای او باد همواره غبطه و مصلحت مسلمین را مد نظر قرار می­دهد و با پیش­بینی و برنامه ریزی دقیق به مدیریت و فرماندهی جنگ می­پردازد.
تامّل در جای جای این حماسه و ماجرای عبرت­انگیز کربلا نشان می­دهد که این داستان پشت صحنه­ای هم داشته است. کیست که دست غیب الهی را در تاریخ خون­بار کربلا مشاهده نکند؟! خدایی که سررشته­ی همه امور به دست اوست، عناصر این نهضت را چه از نظر زمانی، چه از نظر مکانی، چه به لحاظ نیروی انسانی و ترکیب جمعیتی در دو جبهه حسینی و یزیدی، به گونه­ای چینش نموده و در کنار یکدیگر قرار داده است که آنچه پس از این واقعه و فاجعه بر جای می­ماند؛ تا قیام قیامت برای عالم و آدم، روح­بخش، شورانگیز و حماسه آفرین باشد. سازمان­دهی داستان کربلا و تصمیم­گیری­های اباعبدالله در همه مراحل، که در بسیاری از موارد با عقل محاسبه­گر بشری، چندان سازگاری ندارد بر همین حقیقت گواهی می­دهد. دستگاه الهی، سازمان­دهی خاص خود را دارد. کدام عقل محاسبه­گری می­پذیرد که به مادری این گونه الهام گردد که فرزند خود را شیرده و چون بر او ترسیدی او را به دریا انداز!! مادر موسی چگونه فرزند دلبند خود را تسلیم امواج سهمگین رود نیل می­کند؟! آن­گاه که به این بشارت الهی ایمان دارد: (... إنّا رَآدُّوهُ إلَیْکَ وَ جَاعِلوُهُ مِنَ الْمُرْسَلِینَ).([1])
برابر گزارش­­های معتبر تاریخی امام حسین علیه السلام از مکان و زمان شهادت خود و یارانش و نیز اسارت خانواده و فرزندانش با خبر بود. آشکارا اعلام فرمود: که خدا می­خواهد مرا شهید و آنان را اسیر در راه خویش ببیند. امام به خوبی می­داند که در این آزمون سخت و خونین حساب و کتابی در کار است و این گونه است که هرچه به زمان شهادت نزدیک­تر می­گردد؛ چهره مبارکش برافروخته­تر و عزم او جزم­تر می­شود و خواهرش که کوهی از مصیبت­ها بر دوش او سنگینی می­کند، وقتی با چشم دل به همه این صحنه­ها می­نگرد و از ظواهر خیانت­ها، اسارت­ها و زخم زبان­ها فراتر می­رود، همه چیز را زیبا می­بیند؛ چرا که در باور او کارگردان این صحنه­ها، خدای قادر متعال است.
در تحلیل حادثه عاشورا بسیار گفته­اند و بسیار نیز خواهند گفت. اگر از این منظر پرونده کربلا بازخوانی گردد، راز ماندگاری این حماسه کشف خواهد گردید. رازماندگاری حماسه حسینی؛ طرّاحی الهی است.
[1]. القصص (28) : 7.