تدوین سناریوهای توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار با رویکرد آینده پژوهی در جنگل های مانگرو ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار در زیست بوم های طبیعی مستلزم برنامه ریزی با نگاهی به آینده و کم ترین آسیب به منطقه و تنوع زیستی آن است. از این رو مطالعه حاضر، با هدف تدوین سناریوهای توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار در جنگل های مانگرو ایران انجام شد. در این راستا، تدوین سناریوهای توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار می تواند توسعه طبیعت گردی را در منطقه مورد مطالعه بهبود بخشیده و در ارتقای پیشران های کلیدی در راستای وضعیت محیط زیستی، اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی و پایداری منطقه نیز اثرگذار باشد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، تحلیلی-اکتشافی است. برای شناسایی عمده ترین شاخص های پایداری برای ارزیابی عملکرد تورهای طبیعت گردی، ابتدا فهرستی بر اساس مطالعات صورت گرفته شامل 3 بعد، 15 متغیر و 41 شاخص تهیه گردید. گردآوری اطلاعات براساس مطالعات نظری و سوابق موجود انجام شد. جامعه آماری پرسش شونده نیز، بر اساس جدول مورگان 25 نفر بوده که از بین مؤسسات گردشگری و مجریان برگزارکننده تورهای طبیعت گردی انتخاب شدند. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها از طریق روش های تحلیل ساختاری و سناریونگاری در نرم افزارهای MicMac و Scenario Wizard صورت گرفت.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که 41 شاخص به عنوان عوامل کلیدی، در تورهای طبیعت گردی پایدار نقش دارند. از بین شاخص ها، حفظ کیفیت محیط دارای بیشترین تأثیرگذاری و شاخص سابقه فعالیت کارکنان دارای بیشترین تأثیرپذیری است. نتایج حاصل از وضعیت های گوناگون نیز، احتمال 8 سناریو را بیش از سایر سناریوها نشان می دهد و احتمال وقوع سایر سناریوها نیز ضعیف و بسیارضعیف است.نتیجه گیری: با توجه به 27 وضعیت تدوین شده برای 11 عامل، مطابق نتایج 3 سناریو قوی، 8 سناریو با سازگاری بالا و 3152 سناریو ضعیف حاصل گردید. در این راستا، مجموع سناریوهای قابل قبول، 88 وضعیت را شامل می شوند که 56 درصد با وضعیت مطلوب، 32 درصد با وضعیت ایستا و بینابین و 12 درصد از وضعیت بحرانی برخوردار هستند. بدین معنا که نیمی از وضعیت های موجود در بین سناریوها در حالت مطلوب قرار دارند. نتایج تحلیل سناریوها نشان داد که گروه اول ایده آل ترین شرایط را برای توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار در جنگل های مانگرو ایران فراهم می سازند و به طورکلی سناریوهای این گروه نشان دهنده وضعیت مثبت و توسعه دهنده تورهای طبیعت گردی پایدار در این منطقه است.نوآوری و اصالت: اساس تدوین سناریوهای آینده پژوهی برای توسعه تورهای طبیعت گردی پایدار در جنگل های مانگرو ایران، بر پایه حفظ کیفیت محیط و استفاده مطلوب از منابع با افزایش آموزش و بهبود فرهنگ طبیعت گردی در بین طبیعت گردان و جامعه محلی است. بنابراین، توانایی کمی کردن ارزش طبیعت برای طبیعت گردان پیامدهای مهمی برای مدیریت منابع طبیعی و سیاست های توسعه پایدار به همراه دارد و همچنین می تواند به توانمندسازی طبیعت گردان از طریق ایجاد دانشی عمیق نسبت به حساسیت های بوم شناختی مقصد سفر و حفاظت آن نیز کمک نماید.Presenting scenarios for the development of sustainable nature tourism tours with a future research approach in the mangrove forests of Iran
Context and Purpose: Developing sustainable nature tourism tours in natural ecosystems requires planning with a view to the future and minimal damage to the region and its biodiversity. Therefore, the current study aimed to present scenarios for developing sustainable nature tourism tours with a future research approach in the mangrove forests of Iran. Design/methodology/approach: This study is applied in terms of purpose and analytical-exploratory in nature and method. Information was collected based on theoretical studies and existing records. Data analysis was also conducted through the methods of structural analysis and scenario planning in MicMac and Scenario Wizard software. Findings: According to the results, 41 indicators play a key role in sustainable nature tourism tours. Among the indicators, maintaining the quality of the environment has the most influence, and the index of the employee activity record is the most effective. The total acceptable scenarios include 88 situations, of which 56% are favorable, 32% are static, and 12% have a critical situation. Conclusion: The analysis of the scenarios showed that the first group provides the ideal conditions for the development of sustainable nature tourism tours in the mangrove forests of Iran, and the scenarios of this group indicate a positive and developing situation for sustainable nature tourism tours in this region. Originality/value: Developing sustainable nature tourism tours requires the performance of nature tourists and nature tourist tours in natural ecosystems that cause the least damage to the region and valuable biological reserves. The basis of developing future research scenarios for the development of sustainable nature tourism tours in the mangrove forests of Iran is based on maintaining the quality of the environment and optimal use of resources by increasing education and improving the culture of nature tourism among nature tourists and the local community.
تبلیغات
