ارائه الگوی رهبری خلاق در آموزش عالی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: رهبری خلاق نقش مهمی در بهبود و ارتقای جایگاه سازمان و ایجاد مزیت رقابتی دارد. در نتیجه، پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی رهبری خلاق در آموزش عالی انجام شد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی از نوع کیفی بود. جامعه پژوهش صاحب نظران و خبرگان رهبری خلاق در آموزش عالی دانشگاه آزاد اسلامی بودند که طبق اصل اشباع نظری تعداد 12 نفر از آنها با روش های نمونه گیری دردسترس و گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان بود که روایی آن با روش های مثلث سازی و روایی صوری تایید و پایایی آنها با روش ضریب توافق بین دو کدگذار 85/0 محاسبه شد. داده های حاصل از اجرای مصاحبه نیمه ساختاریافته با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی بر اساس نظریه داده بنیاد در نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که برای الگوی رهبری خلاق در آموزش عالی بر اساس نظریه داده بنیاد 29 مولفه در 16 بعد شناسایی شد؛ به طوری که در مقوله شرایط علّی 4 مولفه در 2 بعد الزامات مدیریت دانشگاهی و فرهنگ سازی (به ترتیب هر کدام با 2 مولفه نوآوری سازمانی، دانش افزایی، مدیریت مشارکتی و جو اخلاقی)، در مقوله شرایط زمینه ای 2 مولفه در 2 بعد بلوغ مدیریتی و نظام پرورش خلاقیت (به ترتیب هر کدام با 1 مولفه ارزیابی و اعمال سیاست هایی برای رهبری خلاق و نگرش راهبردی و گسترش روابط بین فردی و دانشگاهی)، در مقوله شرایط مداخله گر 2 مولفه در 1 بعد واکنش مناسب به نیازهای داخلی و خارجی و اصلاح ساختار (با 2 مولفه هنرمندی اجتماعی و توسعه زیرساخت ها و توجه به منابع اقتصادی)، در مقوله پدیده محوری 14 مولفه در 7 بعد رهبری کارآفرین، رهبری تحول آفرین، رهبری اثربخش، رهبری هوشمند، هوش سازمانی، رهبری آموزشی و هوش هیجانی (به ترتیب هر کدام با 2 مولفه کارآفرینی، توسعه استراتژی ها، مشارکت، اعتماد شناختی و عاطفی، بینش و بصیرت، نوآوری فرهنگی، تفکر استراتژیک و هدف گذاری مشترک، بکارگیری تکنولوژی های نوین و بکارگیری مدیران شایسته و توانمند، آگاهی بخشی، انگیزش و تغییر نگرش، خودانگیزی و خودمدیریتی)، در راهبردها 4 مولفه در 2 بعد توجه به شرایط و ملزومات و خودآگاهی و مسئولیت پذیری (به ترتیب هر کدام با 2 مولفه سیاست گذاری منعطف و خلاق و بکارگیری روش های نوین مدیریتی، خودمدیریتی و داشتن برنامه مشخص برای عملی کردن رهبری خلاق) و در پیامدها 3 مولفه در 2 بعد الزامات درون و برون سازمانی و توسعه اجتماعی (بعد اول با 2 مولفه توسعه شایستگی فردی و توسعه و بالندگی دانشگاه و بعد دوم با 1 مولفه شکل گیری منش اجتماعی و پاسدار توسعه و تحول) وجود داشت. با توجه به ابعاد شناسایی شده در پژوهش حاضر، الگوی رهبری خلاق در آموزش عالی بر اساس نظریه داده بنیاد ترسیم شد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به ابعاد و مولفه های شناسایی شده برای رهبری خلاق در آموزش عالی، برنامه ریزی برای تحقق رهبری خلاق در نظام آموزش عالی ضروری است.Providing a Model of Creative Leadership in Higher Education
Purpose: The present research was conducted with the aim of presenting a model of creative leadership in higher education.Methodology: This study was applied in terms of purpose and descriptive in terms of qualitative type. The research community was experts and experts of creative leadership in Islamic Azad University of higher education, and according to the principle of theoretical saturation, 12 of them were selected as a sample using available and snowball sampling methods. The research tool was a semi-structured interview with experts, whose validity was confirmed by triangulation and face validity methods, and their reliability was calculated by the agreement coefficient method between two coders at 0.85. The data obtained from semi-structured interviews were analyzed with open, central and selective coding method based on data base theory in MAXQDA software.Findings: The findings showed that 29 components were identified in 16 dimensions for the model of creative leadership in higher education based on data base theory; So that in the category of causal conditions, there are 4 components in 2 dimensions of the requirements of academic management and culture building (respectively, each with 2 components of organizational innovation, knowledge enhancement, collaborative management, and ethical atmosphere), in the category of contextual conditions, there are 2 components in 2 dimensions of managerial maturity and creativity cultivation system. (respectively, each with 1 component of evaluating and applying policies for creative leadership and strategic attitude and expanding interpersonal and academic relations), in the category of intervening conditions, 2 components in 1 dimension of appropriate response to internal and external needs and structural reform (with 2 components of social artistry and development of infrastructures and attention to economic resources), in the category of the central phenomenon of 14 components in 7 dimensions of entrepreneurial leadership, transformational leadership, effective leadership, intelligent leadership, organizational intelligence, educational leadership and emotional intelligence (respectively, each with 2 components of entrepreneurship, development of strategies , participation, cognitive and emotional trust, insight and insight, cultural innovation, strategic thinking and joint goal-setting, using new technologies and using competent and capable managers, raising awareness, motivation and attitude change, self-motivation and self-management), in the strategies of 4 components in 2 dimensions Paying attention to the conditions and requirements and self-awareness and responsibility (respectively each with 2 components of flexible and creative policy making and using new management methods, self-management and having a specific plan to implement creative leadership) and in the results 3 components in 2 dimensions of internal and external organizational requirements and social development (dimension First with 2 components of individual competence development and development and growth of the university and the second dimension with 1 component of social character formation and guardian of development and transformation. According to the dimensions identified in the current research, the model of creative leadership in higher education was drawn based on the data base theory.Conclusion: Considering the dimensions and components identified for creative leadership in higher education, planning is necessary to realize creative leadership in the higher education system.
تبلیغات
