بررسی دو رویکرد متفاوت از مقوله ادراک حسی در فلسفه ملاصدرا و راهکاری درون ساختاری برای گریز از چالش معرفتی آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مسئله ادراک حسی در فلسفه ملاصدرا به گونه ای سامان یافته است که زمینه تفسیر دوگانه ایده آلیستی و رئالیستی را از آن ممکن می کند. طبق رویکرد نخست از ادراک حسی با برتری و اولویت ذهن و تصورات حاصل از آن نسبت به تعینات جهان خارج، بستر تفسیر ایده آلیستی در نظام معرفتی صدرایی ایجاد می شود و بر اساس رویکرد دوم وحدتی بین انسان و جهان خارج برقرار می شود که حائلی میان انسان و عالم نخواهد بود. لازمه رویکرد دوم ایجاد فاصله از مبانی ایده آلیسم ذهنی است. این در حالی است که بر اساس رویکرد اول امکان خروج از ایده آلیسم عینی با پیچیدگی بیشتری رو به رو می شود. در پژوهش حاضر تلاش بر این است که به شیوه توصیفی- تحلیلی بستر شکل گیری این دو رویکرد بررسی شود و لوازم متفاوت هر دو رویکرد مورد واکاوی قرار گیرد. به همین منظور، با تمسک به راه کاری درون ساختاری، همچون اعتباری بودن تمایز میان عالم عین و عالم ذهن، عدم ارتباط چالش های ایده آلیسم عینی با مقوله ادراک حسی در نظام صدرایی ترسیم می شود.An Examination of two different approaches to the problem of sense perception in Mûllā Ṣâdrā’s philosophy, and an intra-structural solution for avoiding its epistemological challenge
The problem of sense perception in Mûllā Ṣâdrā’s philosophy has been drawn in such a way that makes possible two different approaches to it: idealistic and realistic. According to the first approach, considering the superiority and priority of the mind and its concepts to the external world, we can provide an idealistic interpretation of Mûllā Ṣâdrā’s epistemological system, and according to the second approach, there is a unity between man and the external world, according to which there is no preventer between man and the external world. The second approach implies avoiding from subjective idealism. But based on the first approach, the possibility of leaving the objective idealism becomes more complicated. In this paper, I have tried to explain the background of the formation of these two approaches by a descriptive-analytical method, and to analyze the different implications of both of those two approaches. For this reason, by appealing to an intra-structural solution, which is the ideality of the distinction between the world of objects and the world of the mind, I have stated the irrelevance of the challenges of objective idealism with the sense perception in Mûllā Ṣâdrā’s philosophical system.
تبلیغات
