نقد روش شناختی 16 مقاله در حوزه ادبیّات و سینما (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ضرورت مطالعات میان رشته ای در پژوهش های ادبی ایران در سال های اخیر، به مطالعاتی در فیلم، تلویزیون، نقاشی و سایر «متون فرهنگی» منجر شده است. این رویکرد که به نظر می رسد حاصل گسترش نظریه های مرتبط با نشانه شناسی انتقادی و مطالعات فرهنگی است، به ارائه پژوهش هایی انجامیده است که از اهداف و بنیان های فلسفی این نظریه ها فاصله دارند. این جستار، بر نقد و تحلیل شانزده مقاله ادبی علمی پژوهشی با موضوع سینما متمرکز است و تلاش دارد دریابد چه ابعادی از ارتباط ادبیات و سینما بیشتر مورد توجه این پژوهش ها بوده و چه وجوهی مغفول مانده است. به نظر می رسد پژوهش های ادبی، در آثار سینمایی نیز به دنبال مؤلفه هایی همچون ساختار و روایت از منظر ادبی هستند. در 80 درصد از مقاله های بررسی شده، رویکردی صرفاً ساختاری و فرمالیستی دیده می شود و از آنجا که نگاه به آثار سینمایی به مثابه متنی ادبی است، ویژگی های خاص سینمایی و یا مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی آن ها به حاشیه رانده می شود. مطالعات سینمایی با رویکرد انتقادی و فرهنگی با در نظر گرفتن زیبایی شناسی ویژه فیلم ها صرفاً در تعداد معدودی از مقاله ها وجود دارد. نتایج این پژوهش ضعف جدی روش شناختی در حوزه مطالعات سینمایی در پژوهش های ادبی را نشان می دهد؛ زیرا همه راه های پژوهش در سینما از منظر ادبیات به توصیف ساختار و محتوای روایتِ داستانی فیلم ها ختم شده است. غلبه روش فرمالیستی در این حوزه، می تواند به تقویتِ این ایده بینجامد که پژوهش گران ادبی، اساساً بحث هایی همچون نقد فرهنگ از خلال تحلیل متون فرهنگی، بررسی هژمونی های رسانه ها، تحلیل آرمان هایی که متون فرهنگی عرضه می کنند و ... را خارج از حوزه پژوهشی ادبی می دانند و یا به دلیل سهولت نقد ساختاری اقبال بیشتری به این رویکرد، نشان می دهند.Methodological weakness analysis in literature and cinema research
In recent years, efforts have been made to expand the field of subject selection in literary research, to provide studies in films, television, painting and other "cultural texts." An approach that appears to be the result of expanding theories related to critical semiotics and cultural studies, but has led to the provision of research that does not have the philosophical goals and foundations of these theories. This article focuses on literary scholarly research on the subject of cinema and seeks to understand what aspects of the relationship between literature and cinema are of greater interest to academic literary research in Iran and what remains to be neglected. Literary studies appear to be in cinema looking for structure, narrative and other literary components. In these articles, cinematics are often seen as literary texts, and their cinematic features are marginalized, and cinematic studies with a critical and cultural approach and the consideration of a particular aesthetic of films are investigated in a few articles. This paper also shows a serious methodological weakness in the field of cinematic studies in literary research, since the purpose of the studies in adaptive cinema seems to be the fact that the investigations of literary texts and the other dimensions of the relationship between literature and cinema seem to be unclear, and from the perspective of literature, the only ways by which cinema has been studied has been to describe the structure and content of narratives of the films.