در این مقاله با بررسی اجمالی لزوم توجه به جنبش های هستی شناسی و معرفت شناسی در علوم و علم گرایی در مالی، ابتدا به بیان پاردایم های مالی پرداخته می شود. سپس با تبیین علم اثباتی و هنجاری، مقایسه مفاهیم آن دو در کنار تعبیر سودمندی در کاربرد مدل ها در مالی مورد توجه است. هم چنین، در بیان فاصله با علم موضوع استفاده از ابزار و هنر در مالی مطرح می شود. در ادامه نقد اثبات گرایی مالی در بیان تشابهی میان خردگرایی و ابزارگرایی توضیح داده می شود. نطریاتی که پارادیم های اصلی در مالی است و ضعف آن ها بیان می شود. در آخر نیز به اثباتی یا هنجاری بودن مدل های مالی با توجه به تاثیرات نحوۀ تعامل با داده مورد بررسی قرار می گیرد. ضمن آن که، مشکل ترجمه در مدل از زبان معمولی به زبان رسمی و نظری وجود دارد، که به دلیل عدم امکان مرزبندی میان پدیده های منطقی و غیرمنطقی است. در نهایت، به معرفت شناسی در استفاده از مدل ها در مالی به جای رویکردی صرفاً علمی اثباتی توجه می شود.
