نقش جشنواره های فیلم در سیاستگذاری فرهنگی تحلیل محتوای کیفی جشنواره تلویزیونی جام جم و جوایز گلدن گلوب (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

  خاستگاه جشنواره های فیلم غرب است اما با گسترش فرهنگ غرب این نوع جشنواره به پدیده ای جهانی بدل شده است. «مطالعات جشنواره های فیلم» حوزه ای میان رشته ای و جدید است. این مقاله از منظر سیاستگذاری فرهنگی به جشنواره های تلویزیونی در ایران توجه می کند. رویکرد این مقاله به سیاستگذاری فرهنگی از منظری خرد و معطوف به «سیاستگذاری رویداد» است؛ بدین معنا که به جای اهداف و محتواها، بر شکل برگزاری جشنواره تأکید می شود. شکل برگزاری جشنواره های تلویزیونی برگرفته از نمونه های غربی است، لذا این مقاله با نگاهی تطبیقی به تحلیل مراسم اختتامیه دو جشنواره تلویزیونی جام جم و گلدن گلوب می پردازد. این مقاله از روش تحلیل محتوای کیفی بهره می برد. بخشی از یافته-ها نشان می دهد در حالی که در اختتامیه جام جم بیش از همه مقامات سیاسی و مدیران اداری جشنواره بازنمایی و برجسته می شوند، در گلدن-گلوب اثری از حضور مقامات سیاسی دیده نمی شوند و مقامات جشنواره نیز تمایل چندانی به حضور در جلو دوربین ها ندارند. در پیوند با گفتمان تلویزیون که از یک سو مبتنی بر سرگرمی و از سوی دیگر متکی به «حال» و رویدادهای جاری جامعه است، مراسم گلدن گلوب نیز ضمن حفظ رویکرد سرگرمی به رویدادهای اصلی جامعه آمریکا واکنش نشان می دهد. این در حالی است که جام جم نه از رویکرد سرگرمی بهره چندانی می برد و نه به رویدادهای جاری جامعه توجه چندانی دارد. می توان مدعی شد علیرغم استانداردهای یکسانی که برای برگزاری جشنواره های فیلم وجود دارد گلدن گلوب بازتابی از ساختار تجاری صنعت فیلم و تلویزیون در آمریکا و جشنواره جام جم بازتابی از ساختار دولتی و انحصاری صنعت تلویزیون در ایران است.