محیط پژوهش محور در دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی، نقش مهمی در تحقق اهداف پژوهشی آموزش عالی ایفا می کند؛ به نحوی که می توان انتظار داشت، در صورت بالا بودن کیفیت آن، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، ضمن تعامل مؤثر با استاد راهنما، احساس کارآمدی بالایی نیز در پژوهش داشته باشند. هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه و آزمون الگوی تبیین کنندة خودکارآمدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی در محیط پژوهش محور است. روش پژوهش، به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع همبستگی است که به طور خاص از الگویابی معادلات ساختاری استفاده کرده است. جامعه پژوهش را تمامی دانشجویان رشته های علوم انسانی مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه های غرب کشور (ایلام، کرمانشاه، خرم آباد، کردستان) در سال 1395 تشکیل داده که با شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، تعداد 482 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. داده ها با سه ابزار استاندارد روا و پایا جمع آوری و برای آزمون الگوی پژوهش از نرم افزار SPSS و LISREL استفاده شده است. نتایج، نشان می دهند که بین متغیرهای پژوهش به لحاظ آماری، رابطه معناداری وجود دارد. بالاترین ضریب همبستگی بین محیط پژوهش محور و کیفیت تعامل استاد دانشجو (0/61=r) و پایین ترین ضریب بین محیط پژوهش محور و خودکارآمدی پژوهش (17/0=r) محاسبه شده است. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهند که محیط پژوهش محور دارای اثر مثبت و معناداری بر خودکارآمدی پژوهش (β=0.38) و کیفیت تعامل استاد دانشجو (β=0.57) است و همچنین از طریق متغیر کیفیت تعامل استاد دانشجو، اثر غیرمستقیم معناداری بر خودکارآمدی پژوهش (β=0.21) دارد. نتایج، حاکی از تفاوت الگوی مفروض در بین دانشگاه های موردمطالعه است.
