هوشمندی کسب و کار

در دنیای کسب وکار و عصر دانایی، هوشمندی یکی از الزامات انکارناپذیر برای اغلب سازمان ها است تا بتوانند از راه افزایش دانش و خلق آگاهی بر قابلیت هایشان بیفزایند و خود را برای سازگاری با تغییرات و تحولات محیط آماده کنند. هوشمندی کسب وکار، مجموعه توانایی ها، فناوری ها، ابزارها و راهکارهایی است که به درک بهتر از شرایط کسب وکار و سازگاری با آن کمک می کند. داده کاوی درحکم ابزار قدرتمند هوش کسب و کار برای کشف دانش شناخته شده، اما هنوز کاملاً با آن یک پارچه نشده است. با توجه به بررسی ادبیات موضوع، رویکردی جامع و کاملی که همه ابعاد هوش کسب و کار را دربر گیرد کمتر یافت شده است. هدف از این مطالعه بررسی رویکردی تلفیقی است که با مرور مدل های معتبر و ارزیابی شده به دست آمده است و در آن به ابعاد گوناگون مطرح شده در موضوع هوشمندی کسب وکار، ازجمله پیاده سازی مقرون به صرفه ، به کارگیری مؤثر و ارزیابی سیستم پرداخته شده است. در فاز پیاده سازی، استفاده از عامل های هوشمند و زبان داده کاوی کسب و کارگرا مطرح شده است. در فاز به کارگیری فرایند، به اشتراک گذاری دانش میان متخصصان و مدیران سازمان و در فاز آخر نیز ارزیابی سیستم ها مطرح شده است.

کسب و کار الکترونیک و تکنولوژی های آن از یک طرف باعث تغییر توازن قدرت بین شرکت های فعال در حوزه فناوری اطلاعات، هماهنگی بهتر بین صنایع، روشهای کاراتر و آسان تر تولید، کاهش اشتباهات داده های دریافتی و ارسالی و افزایش صحت و دقت آنها، و از طرف دیگر موجب پیچیده تر شدن برنامه ریزی و تدوین راهبردها شده است. اکثر چارچوب های براساس نگرش های سنتی و بدون در نظر گرفتن تحولات الکترونیکی دهه اخیر بنا شده اند. با وارد کردن عوامل جدید در این چارچوب ها، مسلماً استراتژی های موردنظر در شرکت ها نیز تغییر خواهد کرد. در این مقاله، چارچوبی برای تدوین استراتژی های صنعتی کسب و کار الکترونیکی ارائه می شود که یا رویکرد ترکیبی BS و BI می باشد .روش تحقیق از نوع کاربردی بوده است و از روش سیستم های خبره استفاده شده است که در نهایت با توجه به دو مولفه مدیریت تداوم کسب و کار، هوشمندی کسب و کار استراتژی هایی جهت توجه کسب و کارهای الکترونیک به برنامه ریزی راهبردی ارائه شده اند.

با توجه به گسترش کاربرد سیستم های اطلاعاتی، حجم زیادی از داده ها در سازمان ها ذخیره شده است که تجزیه و تحلیل این داده ها منبع بسیار ارزشمندی برای کمک به تصمیم گیری بهتر می باشد. این موضوع که با مفهوم هوشمندی کسب وکار شناخته می شود یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان ها در دنیای معاصر می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع ضرورت دارد که پژوهش های انجام شده در کشور در حوزه هوشمندی کسب وکار بصورت نظام مند بررسی شود. هدف از این تحقیق شناسایی موضوعات بررسی شده در مجلات علمی- تخصصی، تحلیل وضعیت پراکندگی و فراوانی مطالعات، شناسایی روش های پژوهش، هدف مقالات، سطح تحلیل پژوهش های هوشمندی کسب وکار و سرانجام شناخت خلاهای پژوهشی در این حوزه و ارائه پیشنهادات آتی است. بدین منظور پژوهش با تحلیل داده های ثانویه و مرور نظامند دانش موجود هوشمندی کسب وکار در 6 پایگاه داده منتخب انجام شد. بدین منظور 2108 مقاله بررسی شده که در بررسی اولیه 1274 مقاله انتخاب و با مطالعه چکیده های مقالات، 91 مقاله مورد تایید قرار گرفت. در نهایت با مد نظر قرار دادن معیارهای حذف، 81 مقاله نهایی انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین پوشش موضوعی هوشمندی کسب وکار در این مجلات با موضوع خاص مدیریت دانش و موضوع عام، ابزارهای هوشمندی کسب وکار با 44.45 درصد، بیشترین روش تحقیق مورد استفاده توصیفی پیمایشی با 34.57 درصد، بیشترین هدف کاربردی با 82.71 درصد و بیشترین سطح تحلیل مورد استفاده، سطح تحلیل جامعه با 66.66 درصد می باشد. در نهایت خلاهای پژوهشی در قالب پیشنهادات آتی ارائه شد.

داشبوردها، ابزار مهمی برای نظارت بر عملکردسازمان و تصمیم گیری مدیران هستند، لذا طراحی صحیح آن ها به صورت یکپارچه و منظم، با در نظر گرفتن نیاز مشتریان و کاربرانش و مطابق با اهداف سازمانی، امری ضروری است. هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوبی برای طراحی داشبوردهای مدیریتی با رویکرد QFD است. بدین منظور پس از مطالعه و بررسی عمیق مدل های مختلف QFD کلاسیک و نرم افزار، مفاهیم داشبوردهای مدیریتی و طراحی آن و ابزارهای هوشمندی کسب و کار، مدل مفهومی پژوهش پیشنهاد گردید، سپس با استفاده از رویکرد پژوهش آمیخته اکتشافی، چارچوب طراحی داشبوردهای مدیریتی، ارائه شد. جامعه آماری بخش کیفی شامل40 مقاله از 452 مقاله مربوط به بازه زمانی 2005 تا ۲۰20 و مرتبط با موضوعات داشبورد و طراحی آن بود که با روش فراترکیب، انجام شد. همچنین در بخشی کمی پژوهش نیز، به منظور اعتبارسنجی چارچوب پیشنهادی و غربالگری شاخص ها از تکنیک دلفی فازی استفاده گردید که جامعه آماری در این مرحله، 18 نفر از مدیران در حوزه های مختلف و 12 نفر ازمتخصصان حوزه فناوری اطلاعات بوده است و بدین ترتیب چارچوب طراحی داشبوردهای مدیریتی، مشتمل بر 4 بعد، 11 مولفه و 102 شاخص نهایی گردید.

با توجه به تحولات سریع اقتصادی، تکنولوزیکی و حتی سیاسی در دنیای امروز، استفاده از سیستم های هوشمند کسب و کار در سازمان ها، امری اجتناب نا پذیر است و پژوهش حاضر نیز رابطه سیستم های هوشمند کسب و کار و عملکرد سازمان را در پژوهش های پیشین، به صورت جامع مورد بررسی قرار داده است. در این راستا 1244 مقاله با مرور سیستماتیک شناسایی و مطالعه گردید و در نهایت تعداد 8 مقاله معیارهای لازم جهت ورود به فراتحلیل را دارا بودند به عنوان مبنای ورود به فراتحلیل انتخاب شدند. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار CMA2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون N ایمن از خطا حاکی از عدم وجود سوگیری انتشار در داده ها بود و از نظر همگونی یا ناهمگونی نیز شاخص I2 و آماره Q هر دو حاکی از ناهمگون بودن اندازه اثرات مشاهده شده داشتند؛ از این رو از مدل تصادفی برای ارزیابی اندازه اثر کل استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه سیسم های هوشمند کسب و کار و عملکرد سازمان مثبت و دارای اندازه اثری معادل 474/0 می باشد.

تغییرات محیط کسب وکار و افزایش پیچیدگی تصمیم گیری های سازمانی، موضوعات مهمی هستند که سازمان ها می توانند برای مقابله با آنها از تجارت الکترونیکی بهره ببرند. به کارگیری و استقرار موفقیت آمیز تجارت الکترونیکی به وجود استراتژی های مشخص وابسته بوده و بدون وجود این استراتژی ها، ممکن است کلیه تلاش های سازمان با شکست مواجه شود. بنابراین موفقیت در استقرار و پیاده سازی تجارت الکترونیکی در به کارگیری مدیریت استراتژیک مناسب نهفته است. در این راستا هدف پژوهش حاضر الگوی تدوین اثربخش استراتژی کسب وکار الکترونیک یا رویکرد ترکیبی BS و BI به منظور بهبود بهره وری بوده است. روش تحقیق از نوع کاربردی بوده است و از روش سیستم های خبره استفاده شده است که درنهایت با توجه به دو مؤلفه مدیریت تداوم کسب وکار، هوشمندی کسب وکار استراتژی هایی جهت توجه کسب وکارهای الکترونیک به برنامه ریزی استراتژیک ارائه شده اند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد (لایه ها) چارچوبی برای بکارگیری هوشمندی کسب و کار جهت بهبود ارتباط بین دانشگاه و صنعت می باشد. روش پژوهش با توجه به هدف آن، کاربردی و از حیث شیوه اجرا، کیفی، از نوع توصیفی و تحلیل مضمون می باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش دلفی فازی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 12 نفر از استادان و متخصصان حوزه ارتباط با صنعت به روش دردسترس انتخاب و مصاحبه با آن ها انجام شد. با توجه به تحلیلی که از روش تحلیل مضمون جهت شناسایی لایه های بکارگیری هوشمندی کسب و کار جهت بهبود ارتباط بین دانشگاه و صنعت به اجرا در آمده است، 7 بعد و 57 شاخص شناسایی و تأیید شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارMAXQDA 2018، انجام گرفت. نتایج نشان داد که ابعاد بکارگیری هوشمندی کسب و کار جهت بهبود ارتباط بین دانشگاه و صنعت شامل لایه اول/آماده سازی محیط، لایه دوم/جمع آوری داده ها، لایه سوم/ ETL)  ( استخراج انتقال بارگذاری داده ها، لایه چهارم/ انباره سازی داده ها، لایه پنجم/ (UI) واسط کاربر، مدیریت فراداده و مدیریت تغییر می باشد.