مطالعات و سیاست های اقتصادی

مطالعات و سیاست های اقتصادی

مطالعات و سیاست های اقتصادی دوره 11 پاییز و زمستان 1394 شماره 2 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

پایداری مالی دولت در اقتصاد ایران با رویکرد مدل هم انباشتگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کسری بودجه پایداری مالی هم انباشتگی درآمد نفتی درآمد مالیاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 393 تعداد دانلود : 451
پایداری مالی دولت اشاره به جریان درآمدها و هزینه های دولت دارد. مطابق با تئوری پولی سطح قیمت (MTPL) و تئوری مالی سطح قیمت (FTPL) می توان به این موضوع اشاره کرد که دلیل افزایش در سطح عمومی قیمت بدهی مالی دولت و تأمین مالی پولی آن می باشد. هدف این تحقیق بررسی پایداری مالی در کسری بودجه دولت می باشد. به منظور بررسی این رابطه به دلیل پویایی های مدل از رویکرد مدل های هم انباشتگی پویا و روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) استفاده شده است که برای این منظور از داده های سالیانه دوره زمانی 1350-1392 در راستای آزمون فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه پایداری مالی قوی بین درآمدها و هزینه های دولت وجود دارد، استفاده شد. نتایج آزمون ریشه واحد حاکی از انباشته از مرتبه اول بودن متغیرهای هزینه دولت و درآمد ها بود، به طوری که بیانگر وجود رابطه بلندمدت بین متغیر ها می باشد. برای این منظور سه حالت از درآمدهای دولت شامل درآمد مالیاتی، مالیات و درآمد نفتی، و درآمدهای مالیات، نفت و حق الضرب بر روی هزینه ها برازش شد که به ترتیب منتج به پایداری مالی ضعیف، پایداری مالی قوی و ناسازگاری در پایداری مالی دولت گردیده اند. بنابراین پیشنهاد می شود به منظور وجود پایداری مالی، دولت درآمدهای نفتی را تا حد امکان در دارایی های سرمایه ای سرمایه گذاری نموده و همچنین با ایجاد اصلاحات در ساختار هزینه ای به ایجاد توازن در جریان هزینه ها و درآمدهای خود کمک کند. همچنین از آنجایی که بدهی مالی دولت و تأمین مالی آن از طریق پولی کردن کسری بودجه دلیل مهمی بر تورم می باشد باید دولت در ساختار مالی خود منضبط تر عمل کند.
۲.

عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری بانک ها در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ریسک اعتباری سیستم بانکی میانگین گیری مدل بیزینی(BMA) حداقل مربعات متوسط وزنی (WALS)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 33
موضوع ریسک اعتباری و مطالبات معوق بانکی یکی از موضوعات حساس و با اهمیت صنعت بانکداری می باشد، به گونه ای که می توان آن را عامل اصلی ورشکستگی بانک ها معرفی نمود. بحران اقتصادی (2008) در آمریکا که ریشه در افزایش ریسک اعتباری داشت، اهمیت توجه به ریسک اعتباری را بیش از پیش نمایان ساخت. در سال های اخیر بروز رکود اقتصادی همراه با تورم در ایران موجب افزایش مطالبات معوق بانکی شده است که می تواند نظام بانکی کشور را با مشکلات جدی مواجه سازد. لذا این پژوهش به تعیین عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری در سیستم بانکی کشور می پردازد. بدین منظور از روش اقتصاد سنجی بیزینی استفاده شده است. داده های این پژوهش از چهارده بانک فعال در ایران جمع آوری شده است و دوره مورد مطالعه 1382-1392می باشد. نتایج این تحقیق که به بررسی تأثیر عوامل کلان اقتصادی و عوامل درون بانکی بر ریسک اعتباری می پردازد، مؤید آن است که، متغیرهای ریسک نقدینگی، نسبت تسهیلات به سپرده، بازدهی دارایی، نسبت سرمایه به دارایی و اندازه بانک با احتمال100% و متغیر نسبت کارایی با احتمال 97%، مؤثرترین عوامل در الگوی ریسک اعتباری بانک های ایران هستند. احتمال شمول سایر متغیرها از جمله حاشیه سود، ساختار تأمین مالی، نسبت سپرده ها و متغیرهای کلان اقتصادی در الگو کمتر از 25% بوده و لذا شواهد قوی برای مؤثر بودن آن ها بر ریسک اعتباری وجود ندارد. به نظر می رسد که این متغیرها به ویژه متغیرهای کلان اقتصادی تنها از کانال متغیرهای لحاظ شده در الگو یا همان عوامل داخلی می توانند بر ریسک اعتباری تأثیر گذار باشند.
۳.

تبیین اثر استفاده از عقود مشارکت محور در بانکداری بدون ربا در ایران در دو رژیم رکود و رونق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقود مشارکت محور بخش حقیقی اقتصاد شوک های نفتی و پولی مدل تغییر رژیم مارکوف سوئیچینگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 632 تعداد دانلود : 165
در این مطالعه به دنبال پاسخگویی به این سؤال می باشیم که با وجود بازار پرنوسان و تأثیر پذیر از انواع بحران ها و تورم، استفاده از تسهیلات مشارکت محور (مشارکت مدنی، مشارکت حقوقی، مضاربه) در دوران رکود و رونق چقدر توانسته اقتصاد کشور را به سمت تولید، اشتغال و سرمایه گذاری در بخش تولید هدایت کند. برای این منظور با استفاده از مدل چرخشی و تغییر رژیم مارکوف سوئیچینگ اثر استفاده از تسهیلات مشارکت محور در تولید، اشتغال و سرمایه گذاری را بررسی می کنیم. بازه زمانی تحقیق از سال 1363 یعنی شروع به کار بانکداری بدون ربا در ایران تا سال 1391 می باشد. نتایج تخمین مدل مارکوف برای دوران رکود و رونق نشان می دهد؛ در رژیم دوم یعنی دوران رونق و با افزایش استفاده از عقود مشارکت محور؛ نرخ سود حقیقی، سرمایه گذاری و تولید افزایش می یابد، اما مسئله مهم در اقتصاد ایران میزان دوام دوران رکود و رونق می باشد که طبق نتایج تخمین مدل، میزان مواجهه اقتصاد با دوران رکود برای بازه زمانی مورد بررسی در تحقیق حاضر پانزده دوره در مقابل نُه دوره رونق می باشد که در نتیجه ریسک استفاده از عقود مشارکت محور را با شرایط موجود افزایش می دهد و از آنجایی که انتظارات نقش بسیار مهمی در تصمیم به سرمایه گذاری دارند، هر گونه عدمِِ ثبات اقتصادی می تواند اثر منفی بر سرمایه گذاری، تولید و اشتغال داشته باشد که نتایج تخمین برای دو رژیم گویای این مطلب می باشد.
۴.

ارزیابی اثر مقاطع زمانی هفتگی در بازارهای ارز ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اثر هفته های ماه بازار کارا الگوهای آرچ بازارهای ارز ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 454 تعداد دانلود : 97
این مقاله به بررسی وجود اثر هفته های ماه در بازارهای ارز ایران طی دوره 1385-1392 می پردازد. داده ها، نرخ های ارز بازارهای رسمی و آزاد را شامل می شوند. مبادلات نرخ های ارز میان ریال ایران (IR) و دلار ایالات متحده (USD) و یوروی اروپا (EUR) در این بررسی مورد استفاده قرار گرفتند تا فرضیه وجود اثر هفته های ماه را آزمون نمایند. با توجه به خطاهای خوشه ای و ناهمسانی واریانس شرطی در بازده نرخ های ارز، از مدل های آرچ (آرچ نامتقارن) در آزمون فرضیه استفاده شده است. الگوی هفتگی برای دلار بازار آزاد به اثر مثبت و منفی به ترتیب در هفته های اول و چهارم و برای یوروی بازار آزاد به اثر مثبت در هفته های اول و دوم و اثر منفی در هفته های چهارم و پنجم اشاره دارد. همچنین، برای بازار رسمی، بازده هفتگی دلار در هفته اول و بازده هفتگی یورو در هفته های اول و دوم به طور متوسط مثبت و معنی دار بود. این نتایج می توانند شکل ضعیف فرضیه بازار کارا را مورد تردید قرار دهند. 
۵.

تعیین کننده های شدت تحقیق و توسعه بنگاه های اقتصادی: رویکرد پانل دیتا -روش 2SLS(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحقیق و توسعه نوآوری بنگاه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 492 تعداد دانلود : 810
تحقیق و توسعه به عنوان یکی از نهاد های نوآوری می تواند بهره وری بنگاه ها را به واسطه بهبود کیفیت محصول یا کاهش هزینه های متوسط تولید، افزایش دهد و بر سودآوری بنگاه اثر مثبت بگذارد. رمز موفقیت اقتصاد یک کشور این است که بنگاه های تولیدی آن نوآور باشند و کالاهایی تولید نمایند که قدرت رقابت با کالاهای مشابه خارجی را دارا باشند. لذا برای دستیابی به هدف از پژوهش اینکه چه عواملی سرمایه گذاری در R&D بنگاه ها (BERD) را تعیین می کنند؟ برای این منظور دو دسته کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته طی دوره 1995-2012 انتخاب شده اند که به بررسی عوامل تعیین کننده BERD آن ها بر اساس رویکرد پانل دیتا با بهره گیری از روش 2SLS (حداقل مربعات دو مرحله ای) پرداخته شده است. در این مطالعه به درونزایی حمایت از حقوق مالکیت فکری (IPR) توجه گردیده است. نتایج برآورد بیانگر اثر مثبت و معنادار حمایت از حقوق مالکیت فکری و شدت R&D دانشگاه ها بر شدت BERD است. متغیر دسترسی به وجوه داخلی که با نسبت پس انداز داخلی به GDP با یک دوره وقفه اندازه گیری شده است نیز، اثر مثبت بر شدت BERD دارد ولی تنها برای کشورهای توسعه یافته معنادار است. همچنین متغیر صادرات با فن آوری برتر دارای تأثیر مثبت و معنادار برای هر دو گروه کشورهای مورد مطالعه است.
۶.

تخمین تابع تقاضای ترکیبی گاز طبیعی در استان ه ای تهران و اصفه ان (با رویکرد تجزیه قیمت و پانل پویا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تابع تقاضای گاز طبیعی در بخش صنعت استان های تهران و اصفهان پانل پویا اثرات نامتقارن قیمتی کشش قیمتی و تولیدی گاز طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 888 تعداد دانلود : 991
در این پژوهش دو استان تهران و اصفهان که بیشترین حجم مصرفی گاز طبیعی را در کشور دارند و از لحاظ جمعیتی، از پر جمعیت ترین استان های ایران به شمار می روند و همچنین به لحاظ صنعتی شبیه هم هستند را به عنوان شاخصی از الگوی مصرف گاز طبیعی کشور بررسی کرده و به برآورد تابع تقاضای گاز طبیعی ترکیبی این دو استان در بخش صنعت طی سال های 1380-1392، با رویکرد تجزیه قیمت و پانل پویا پرداختیم. فرضیه تحقیق مبتنی بر تأثیر نامتقارن قیمت گاز بر تقاضای آن در دو استان مزبور می باشد. نتایج پژوهش حاکی از این است که در دوره مورد بررسی، کشش های قیمتی و تولیدی کوتاه مدت کمتر از بلندمدت بوده و کشش تولیدی تقاضای گاز طبیعی در کوتاه مدت و در بلندمدت بیشتر از یک است که علت اصلی آن هم زیاد بودن شدت انرژی در دو استان نسبت به استانداردهای بین المللی می باشد. از سوی دیگر نتایج نشان داد که متغیر قیمت تأثیر نامتقارنی بر تقاضای گاز طبیعی در دو استان مورد مطالعه دارد. همچنین حساسیت تقاضا هنگام افزایش قیمت ها بیشتر از کاهش قیمت ها بوده و متغیر تأخیری مقدار تقاضا تأثیر نسبتاً زیادی روی تقاضای دوره جاری دارد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۶