جندی شاپور

جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و در مرداد ۱۳۶۷ به پایان رسید. این جنگ یکی از طولانی ترین و فاجعه آمیزترین جنگ های قرن بیستم، بعد از جنگ آمریکا و ویتنام است. در طی این جنگ، دولت عراق جهت تعضیف روحیهٔ مردم و فشار اقتصادی به دولت ایران و همچنین رسیدن به مقاصد خود، برخلاف حقوق بین المللی، مناطق مسکونی و غیرنظامی و نیز مراکز اقتصادی ایران را مورد حملات توپخانه ای، هوایی، و موشکی خود قرار داد که اصطلاحاً در ادبیات دفاع مقدس، بمباران کردن مناطق مسکونی و غیرنظامی را «جنگ شهرها» می گویند. استان خوزستان به دلیل هم مرز بودن با دولت عراق و نیز مراکز نفتی و گازی در آن، ۲۰۰۸ بار مورد تهاجم نیروی هوایی عراق قرار گرفت که سهم بیشتری از جنگ شهرها را نسبت به دیگر استان های کشور متحمل شد. این تهاجمات باعث تخریب مراکز اقتصادی و نیز تعطیل شدن طرح ها و پروژه های مهم اقتصادی در سطح استان گردید که به دنبال آن بیکاری در سطح استان افزایش یافت و نیز بیشتر مردم استان جهت زندگی بهتر به دیگر استان های کشور مهاجرت کردند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی – تحلیلی ابتدا به رابطهٔ جنگ تحمیلی و اقتصاد و سپس تخریب مراکز اقتصادی و توقف یا تعطیل شدن طرح ها و کارخانجات و به دنبال آن بیکاری و مهاجرت در سطح استان خوزستان پرداخته شود. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله عمدتاً، کتابخانه ای و اسنادی است.

ساخت ریتون یکی از جالب ترین نمونه های بیان تمایلات زیباشناختی انسان بوده که با توجه به فرم و تزیینات آن، از همان آغاز ساخت با تأثیر از علایق و عقاید مذهبی و جادویی صورت می گرفت. کشف ریتون ها در گسترهٔ جغرافیایی وسیعی از امپراتوری اشکانی از طریق کاوش های مجاز و در برخی موارد به طور اتفاقی یا از طریق کاوش های غیرمجاز بوده است. در پژوهش حاضر، برای بررسی جایگاه ریتون های دوره اشکانی، تعداد ۳۷ ریتون از لحاظ جنس، فرم، گونه شناسی و تزیینات مورد مطالعه قرار گرفته است که بر این اساس ریتون های دوره اشکانی در پنج فرم مجزا و در سه جنس، در ادامه هنر ریتون سازی سرزمین ایران و به خصوص هخامنشی بوده است. با این وجود می توان نشانه ها و تأثیرات هنر یونانی را به ویژه در تزیینات روی ریتون های این دوره به وضوح مشاهده کرد. تزیینات ریتون ها با بهره گیری از نقوش تزیینی، هندسی، گیاهی، حیوانی، انسانی، کتیبه و نقوش داستانی است که با توجه به نقوش و نوع تزیینات تداوم آئینی بودن ظروف به طور محسوسی قابل مشاهده است.

در آستانهٔ قرن جدید مانوی شناسی انحصاراً از روی منابع دست دوم و عمدتاً از روی نوشته های الحادی مخالفان مسیحی، زرتشتی، بودایی، و مسلمانِ مانی صورت می گرفت (۷۶ تا ۲۱۶ م). در آغاز قرن بیستم کشفیات جادهٔ ابریشم متونی از منابع اولیه را در اختیار ما قرار داد. این قطعات متنی که به چینی و فارسی یا به زبان ها و خطوط قدیمی ناشناخته یا کمتر شناخته شده ای چون تُخاری، فارسی میانه، پارتی، سغدی، باختری، و ترکی اویغوری نوشته شده بودند، اساساً موجب شناخت و تفسیر جدیدی از مانوی شناسی شدند؛ مثل اینکه که با افزودن تکه های یک موزائیک پیچیده کم کم طرح آن را نمودار می ساخت. همچنان که تحقیقات روی این متون پیش می رفت یک سری متون مانوی قِبطی در اواخر دههٔ ۱۹۲۰ در مصر کشف شد و در طول این دهه ویرایش های مهمی صورت گرفت. با کشف همزمان، شناخت و انتشار اولیهٔ متون تورفانی (که در دورهٔ بعد از جنگ جهانی دوم هم ادامه یافت)، می توان گفت که پیدایش این متون بیش ترین پیشرفت را در فاصلهٔ بین دو جنگ جهانی داشته است. از سال ۱۹۴۵ عمده ترین پیشرفت در متون مانوی، فراگیری و ویرایش نسخه های کوچک یونانی بود (رک: بخش بعد، نسخه های خطی مانوی کُلن) تا سال ۱۹۹۱ وقتی که متون جدید به زبان قبطی و زبان های دیگر در ریگ زارهای واحد کویری داخلا در حدود ۲۳۰ مایلی غرب شهر اقصر در مصر، در نزدیکی سایت باستانی کِلیس (اسمنت الخراب امروزی) کشف شدند. ویژگی تمام اسناد مانوی شناخته شدهٔ قبطی این است که تابع لهجهٔ اَخمیمی هستند.

کسانی که تاریخ نو-ایلامی را بررسی کرده اند، می دانند که مطالعهٔ آن با مشکلاتی همراه است. این مشکلات شامل فقدان کتیبه های نو-ایلامی باقی مانده نیز می شود که یک روایت باستان شناختی یا حتی تناوب پادشاهان را مهیا کند؛ فقدان ترجمهٔ مطمئن و درک بسیاری از کتیبه های نو-ایلامی که باقی مانده اند، و اتکای الزامی به منابع بین النهرینی به همراه ناتوانی برای ربط دادنِ اطلاعات آن ها به منابع نو-ایلامی. این قبیل مسائل متنی مرتباً با شواهد و مدارک ناقص یا پراکندهٔ باستان شناختی در هم آمیخته اند.