گنجینه اسناد

گنجینه اسناد

گنجینه اسناد بهار 1390 شماره 81 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی حمله بلشویک ها به انزلی در بهار 1298 ش./1920 و طرح آن در جامعه ملل بر اساس اسناد وزارت خارجه انگلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انگلستان نصرت الدوله فیروز شوروی جامعه ملل وثوق الدوله بلشویک ها انزلی حسن 1253-1329 ش 1267-1316 ش کرزن جودج ناتانیل 1859-1925م

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 350 تعداد دانلود : 645
در روابط ایران و رژیم نوبنیاد شوروی، در اواخر سال 1919و سال 1920انگاره ی غالب این بوده است که حمله ی نیروهای بلشویک تنها به خاطر حضور نیروهای دنیکین و نیروهای انگلیسی در دریای خزر و گیلان بوده است.نویسندگان این سطور در این پژوهش می خواهند این فرض را مطرح کنند که حمله ی بلشویک ها به انزلی، دلایل ایدئولوژیک و توسعه طلبانه داشته و حضور نیروهای دنیکین بهانه ای برای پنهان کردن اهداف واقعی ذکر شده در بالا بوده است.در لا به لای اسناد وزارت خارجه ی انگلستان مربوط به سال های یاد شده، واقعیات حمله ی بلشویک ها خود را نشان می دهند.هم چنین اثر بدیع مویسی پرسیتس که متاسفانه توجه اندکی به آن و بر اساس اسند بایگانی وزارت خارجه ی شوروی سابق نوشته شده است، مطالب مهمی درباره ی پژوهش ما دارد.با بررسی اسناد یاد شده به کمک منابع دیگر، مشخص می شود که بلشویک ها در جهت تحقق آرمان بلندپروازانه ی صدور انقلاب به شرق به ایران یورش بردند.این حمله موجب شد ایران گام در نظم نوین بین المللی گذاشته و مساله را به جامعه ی ملل بکشاند.اسناد مشخص می کنند که ایران تلاش زایدالوصفی برای احقاق خود انجام داد اما این مذاکرات اقتصادی لندن-مسکو بود که ایران و انگلستان را از شر دولت نوبنیاد شوروی خلاص کرد.باری، پژوهشگران بر آنند که با بررسی اسناد وزارت خارجه ی انگلستان به کمک برخی اسناد ایرانی، منابع تحقیقی و اساسا"" با روش کتابخانه ای پرتوی هرچند اندک بر گوشه ای مهم در روابط ایران و شوروی بیندازند.
۲.

تاثیر حضور مهاجران سیک در وضعیت اجتماعی و اقتصادی زاهدان (1307- 1327ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: گمرک راه آهن مهاجرت زاهدان مسلمانان سیک ها استقلال هندوستان هندوها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 634 تعداد دانلود : 978
در آستانه جنگ جهانی اول، انگلیسی ها به منظور حفظ خط ارتباطی هند- ایران، راه آهن سراسری هندوستان را از طریق بلوچستان هند به دزدآب، در بلوچستان ایران، متصل کردند. پس از این اقدام و تسریعِ حمل کالا به هند، شماری از سیک های هندی به دزدآب که بعدها به زاهدان تغییر نام داد، مهاجرت کردند. اما سکونت سیک ها در کنار مسلمانان مناقشات و رقابت هایی در پی داشت که متأثر از اوضاع سیاسی و مذهبی هندوستان بود. در این نوشتار در نظر است تا با روش تطبیقی و تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه ای به این مساله پاسخ داده شود که آیا پیش و پس از استقلال هندوستان به عنوان موطن اصلی سیک ها ، تغییرات مشهودی در زاهدان ایجاد شد که پیامد حضور مهاجران سیک دراین منطقه باشد؟ بررسی تطبیقی سه متغییر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و مذهبی گروه مهاجر در منطقه و تاثیر وضعیت سیاسی و مذهبی مقصد و مبدا مهاجرت بر این سه مولفه بیانگر آن است که مهاجرت اقلیتی غیر مسلمان و غیر ایرانی به زاهدان، به واسطه شکل گیری گمرک، اتصال راه آهن هند به دزدآب و به منظور اهداف اقتصادی صورت گرفت. کمابیش فرصت های اقتصادی در زاهدان برآمده از سیاست های اقتصادی و بازرگانی در هند بود که بر روند و توسعه اقتصادی زاهدان تأثیر مستقیم داشت. اتباع هندی به ویژه سیک ها با بهره گیری از این سیاست ها به سود های سرشاری دست یافتند و در برخی موارد محرومیت تجار بومی از عواید این سیاست ها را سبب شدند. به دنبال تغییر سیاست های اقتصادی هند که مناقشات مذهبی و سیاسی مهم ترین علت آن محسوب می شد روند مهاجرت دگرگون شد و با کاهش فرصت هایِ اقتصادی در زاهدان گمرک این شهر که مسیر توسعه را می پیمود به سوی سراشیبی کشانده شد.
۳.

عشر و ده نیم (بررسی یکی از اصطلاحات مالی دوره صفویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صفویه اسناد آستان قدس رضوی عشرو ده نیم سسیورغال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 889 تعداد دانلود : 328
اسناد در زمره منابع باارزش تاریخی در دوره صفویه به شمارمی آیند که تحقیق برروی آن ها می توان بر طرف کنننده بسیاری از ابهامات تاریخی در دوره های مختلف تاریخی ،خصوصا صفویه که فقر منابع اطلاعاتی درزمینه تشکیلات مالی وجوددارد،باشد. در این مقاله بارویکرد تحلیلی به اطلاعات اسناد عشرودهنیم موجود در مرکز آستان قدس رضوی خواهیم پرداخت .در قسمت سندشناسی به بررسی شکلی و محتوایی و ارزشهای گوناگون اطلاعاتی اسنادمی پردازیم ودر قسمت سندپژوهی با طرح سوالاتی مانند معنا و مفهوم عشروده نیم در دوره صفویه ، محل دریافت، محل خرجکرد مبالغ و چگونگی وصول در حواشی موضوع سعی خواهد شد تا با استخراج ودسته بندی اطلاعات موجود در اسناد حتی الامکان باسائرمنابع این دوره مستندسازی گردد .یافته های حال از این تحقیق نشان دهنده آن است که بیشتر اطلاعات موجود در اسناد عشرودهنیم در هیچ جای دیگر ذکرنشده وتنهاداده های باارزش در این مورد در دنیا می باشدو می تواند به عنوان منابع بارزش در تاریخ اداری مالی این دوره از دیدگاههای گوناگون مورد توجه محققان قرار گیرد
۴.

لوئی کاستالدی: پزشک جراح دربار و قونسول دولت قاجار در میلان، به روایت اسناد(1320-1329ق./1902-1911م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لوئی کاستالدی پزشک جراح قونسول میلان اکسپوزیسیون دعاوی حقوقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 566 تعداد دانلود : 390
لوئی کاستالدی یک پزشک ایتالیایی است که در طی سال های 1293-1320ق./1876-1902م. به عنوان معلم طب در دارالفنون، و نیز در مقام پزشک مخصوص و جراح به استخدام دولت و دربار قاجار درآمد. سپس در طی سال های 1320-1329ق./1902-1911م. به سمت قونسول رسمی ایران در میلان منصوب شد. از فعالیت های پزشکی کاستالدی در ایران به جز اطلاعات پراکنده هیچ نوع گزارش مفصلی در دست نیست. اما پنجاه و سه برگ سند اداری در آرشیو وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وجود دارد که مبین فعالیت های نه ساله او در سمت قونسول گری است. چگونگی انتخاب و انتصاب کاستالدی در سمت قونسول گری میلان، نمایندگی وی در نمایشگاه بین المللی کالا در میلان، رد پیشنهاد نمایندگی دولت ایران از سوی کاستالدی برای شرکت در کنگره بین المللی بیماری سل و نمایشگاه طبی روم، مجادلات و اختلافات او با دولت های پس از مشروطیت به واسطه عدم پرداخت حقوق و مقرری وی که از سوی مظفرالدین شاه وضع شده بود، از اهم مسائلی است که در این اسناد مطرح شده اند. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی به بررسی آن موارد در دو بستر تاریخی قبل و بعد از مشروطیت می پردازد.
۵.

ارزیابی عملکرد اداره کل آرشیوها و کتابخانه های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران سازمان صدا و سیما کتابخانه های تخصصی EFQM آرشیوها ارزیابی کیفیت عملکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 572 تعداد دانلود : 371
هدف: پژوهش حاضر در مورد ارزیابی عملکرد اداره کل آرشیوها و کتابخانه های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM است. هدف از این پژوهش بررسی سطح تعالی و تعیین نقاط قوت و ضعف در عملکرد اداره کل آرشیو و کتابخانه های صدا و سیما با توجه به معیارهای تعالی سازمانی است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی با رویکرد پیمایشی است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد مدل EFQM می باشد. جامعه مورد پژوهش مدیران، مسؤولان و کارکنان اداره کل آرشیوها و کتابخانه های سازمان صدا و سیما بوده و نمونه آماری این پژوهش، کل جامعه آماری بوده است. از مجموع50 نفر از مدیران، مسؤولان و کارشناسان در این اداره کل، 40 نفر در پژوهش حاضر شرکت کردند. یافته ها: نتایج حاصله از پژوهش نشان داد که اداره کل آرشیوها و کتابخانه های سازمان صدا و سیما با کسب امتیاز 83/295، پایین ترین سطح تعالی را کسب نموده و در میان هیچ یک از سطوح تقدیرنامه برای تعالی قرار ندارد. یافته ها حاکی از این بود که معیار نتایج جامعه با 7/56 درصد کل دارای بالاترین امتیاز و معیار نتایج کاربران با 26/16 دارای کمترین امتیاز می باشند. همچنین، با توجه به نتایج ارائه شده، بین امتیازهای کسب شده از هر یک از معیارها با معیارهای دیگر در زمینه نتایج نهایی زیرمجموعه های معیار رهبری، معیار منابع انسانی (کارکنان)، معیار نتایج کاربران، معیار نتایج منابع انسانی، معیار نتایج جامعه تفاوت معناداری وجود داشته است و در معیارهای خط مشی و استراتژی، شراکت ها و منابع، فرایندها و نتایج کلیدی عملکرد تفاوت معناداری وجود نداشته است. اصالت/ ارزش: ارزیابی عملکرد اداره کل آرشیوها و کتابخانه ها به عنوان متولّی تمامی آرشیوها و کتابخانه های شبکه های استانی مراکز مختلف صدا و سیما در سراسر کشور، و نیز آرشیو به عنوان نهادی متفاوت از کتابخانه و سازمانی که ترکیبی از این دو و الزامات مربوط به آن را در خود جای داده باشد، در هیچ یک از تحقیقاتی که تاکنون انجام گرفته، موضوع پژوهش قرار نگرفته است. چنانچه به موارد فوق، اهمیت و جایگاه و تأثیرگذاری رسانه ملی در میان آحاد جامعه و نقش آرشیو و کتابخانه در بهبود برنامه سازی آن را اضافه نماییم، به نظر می رسد این پژوهش در پییشبرد اهداف سازمان صدا و سیما و کمک به تعالی آن - چنانچه نتایج آن مورد توجه قرار گیرد- نقش به سزایی خواهد داشت
۶.

بررسی تطبیقی استانداردهای توصیف منابع غیر کتنابی (چاپی و غیر چاپی) و ارائه طرح پیشنهادی دستنامه برای کتابخانه ها و آرشیو های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستنامه ها توصیف منابع غیرکتابی استانداردهای توصیف کتابشناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 748 تعداد دانلود : 843

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۸