گنجینه اسناد

گنجینه اسناد

گنجینه اسناد سال بیست و هشتم زمستان 1397 شماره 4 (پیاپی 112) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

منشآت های دوره تیموری (بر اساس تحلیل منشأالانشاء)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منشأالانشاء منشآت دوره تیموریان نظامی باخرزی پژوهش های اسنادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۵۴۸
هدف: تشریح ارزش های سندی نسخه ای تازه یاب از کتاب منشأالانشایِ باخرزی از آثار دوره سلطان حسین بایقرا (842-911ق.) روش/ رویکرد پژوهش: نسخه تازه یاب معرفی و با سه نسخه از همین اثر متعلق به همین دوره مقایسه شده است یافته ها و نتیجه گیری: نسخه تازه یاب منشأالانشاء کامل تر است و می تواند قابلیت آن را دارد که پژوهش های تازه را در مورد اسناد دوره تیموری بر اساس آن انجام داد .
۲.

ناصرالدین شاه در جستجوی معادن طلا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معدن طلا کاوند ناصرالدین شاه خزانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۶۶۰
هدف: دولت قاجار در خزانه خود دچار کمبود نقدینگی بود و از واردکردن ایران به عرصه تجارت جهانی یا کشورگشایی هم ناتوان بود. ناصرالدین شاه قاجار این راه حل را اکتشاف معادن طلا، نقره و سنگ های قیمتی می دانست. از این رو در طول پنجاه سال سلطنت خود چندبار برای کشف معادن طلا تازه تلاش کرد.این مقالهشرح تلاش های دولت او و نتایج و پیامدهای آن است روش/ رویکرد پژوهش: داده های این مقاله از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای گردآوری شده است یافته ها و نتیجه گیری: تلاش های مکرر دولت به سبب نداشتن دانش و فناوری و تجهیزات به نتیجه نرسید.
۳.

یک نمونه از موانع بر سر راه اصلاحات ارضی: قتل رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد در آبان 1341(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصلاحات ارضی زمینداران پهلوی ملکِ عابدی خان های قشقایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۶۶۹
هدف: گزارش قتل رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد فارس و پیامدهای آن روش/ رویکرد پژوهش: داده های این گزارش از اسناد موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اسناد شخصی فرهاد عابدی فرزند مقتول گرداوری شده است. از منابع کتابخانه ای برای تهیه اطلاعات زمینه ای از رویداد نیز بهره برده ایم یافته ها و نتیجه گیری: قانون اصلاحات ارضی به عللی نظیر ثبات و توسعه اقتصادی-اجتماعی، تحکیم مشروعیتِ حکومت پادشاهی، مسدودکردن نفوذ تفکرات و آموزه های کمونیستی اجرایی شد. قتل ملک عابدی رئیس اصلاحات ارضی فیروزآباد در فارس (یکی از مهم ترین مراکز استقرار بزرگ مالکان و عناصر ایلی با نفوذ) عکس العمل مالکان برای مقاومت در برابر اصلاحات تلقی شد. بررسی اسناد عمدی بودن این قتل او را ثابت نکرد اما حکومت پهلوی، با کسانی که گمان می رفت محرک این واقعه باشند برخورد جدی کرد، و با تبلیغات گسترده کوشید فرصت را از مخالفان اصلاحات ارضی بگیرد. حکومت فرمان خلع سلاح عشایر جنوب را صادر کردن. این اقدام حکومت به شورش در فارس انجامید و زمینه بحران های سیاسی بعدی را فراهم کرد.
۴.

مشکلات نگهداری و ترمیم راه های سنگ فرش و شوسه مازندران در دوره شاه عباس اول و دوره ناصری بر پایه سند قرارداد واگذاری تعمیر و نگهداری راه لاریجان به سیف الملک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راه شوسه شاه عباس اول دوره صفویه دوره قاجار ناصرالدین شاه مازندران سیف الملک قراردادها راه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۴۰۷
هدف: بررسی علل اهمیت راه های مازندران در دوره حکومت شاه عباس و ناصرالدین شاه، سیاست های راه سازی آن ها در این منطقه، و مشکلات فنی و اقتصادی شان در این کار روش/ رویکرد پژوهش: داده ها از منابع کتابخانه ای به دست آمده است. اسناد مربوط به راه سازی دولت قاجار در شمال ایران، شامل قرارداد واگذاری تعمیر و نگهداری راه لاریجان به سیف الملک، بررسی شده است. از این اسناد در کنار منابع تاریخی دوره صفوی برای تحلیل استفاده شده است یافته ها و نتیجه گیری: شاه عباس اول راهی منحصربه فرد در منطقه مازندران ایجاد کرد که نتیجه آن، افزایش قدرت اقتصادی شمال ایران بود. در زمان ناصرالدین شاه نیز تلاش های زیادی برای راه سازی در مازندران شد؛ ولی به دلیل مشکلاتی همچون ناآگاهی از راه سازی مدرن، نبود متخصص راه سازی، ترس از آسان شدن نفوذ روسیه در شمال ایران، فساد اداری و دیوانی، این طرح هابه نتیجه مطلوب نرسید.
۵.

امکان سنجی ایجاد آرشیو در دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آرشیو امکان سنجی سوانح هوایی دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری سازمان هواپیمایی کشوری ساختمان تجهیزات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۴۲۴
هدف: امکان سنجی ایجاد آرشیو در دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری روش/ رویکرد پژوهش: داده ها به دست آمده از مشاهده ، مصاحبه با متخصصان، منابع کتابخانه ای، و استانداردهای ISO/IEC 27002 و 10443 INSO، برای تهیه یک سیاهه وارسی و یک پرسشنامه استفاده شد. مولفه های سیاهه مشاهده و بررسی شد. پرسشنامه نیز میان 45 نفر از متخصصان سوانح هوایی در سازمان هواپیمایی کشوری توزیع و پاسخ ها با نرم افزار spss تحلیل شد یافته ها و نتیجه گیری: دفتر بررسی سوانح و حوادث سازمان هواپیمایی کشوری درزمینه نیروی انسانی، تجهیزات، و ساختمان در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. فاصله زیادی میان وضعیت موجود و مؤلفه های لازم وجود دارد. تحلیل یافته ها نشان می دهد حتی درصورت رفع کمبودهای نیروی انسانی و تجهیزات، باز هم ساختمان دفتر بررسی سوانح و حوادث برای راه اندازی آرشیو مناسب نیست.
۶.

امحایِ اوراق زائد در آیین نامه های ارزشیابی اسناد مراکز آرشیوی ایرانی و خارجی: یک مقایسه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزشیابی اسناد امحای اوراق آیین نامه دستورالعمل مراکز آرشیوی تحلیل محتوا روش کیفی نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۴۶۰
هدف: ارائه الگویی برای ارزشیابی و امحاء اوراق، بر اساس آیین نامه ها و دستورالعمل های موجود روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش، کیفی با رویکرد نظریه داده بنیاد است. سه مرکز آرشیوی ایرانشامل آرشیو ملی ایران، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، و مرکز اسناد آستان قدس  و آرشیو ملی آمریکا، استرالیا، کانادا، انگلیس، هلند، مالزی و نیوزیلند  انتخاب شدند. آیین نامه ها و دستورالعمل ها، قوانین و سیاست های ارزشیابی و امحاء اسناد در این مراکز تحلیل  و مقایسه شد یافته ها و نتیجه گیری: شش مقوله مؤثر بر تدوین مؤلفه های آیین نامه های ارزشیابی اسناد شناسایی شد: انتخاب اسناد؛ ارزش؛ اصول کلی در ارزشیابی؛ امحای اوراق؛ اهداف ارزشیابی اسناد و امحای اوراق؛ و وظایف بخش ارزشیابی اسناد. زیرمقوله های هر یک از این موارد شناسایی و تشریح  و الگویی برای ارزشیابی اسناد ارائه شده است. در آخر پیشنهاداتی به مراکز آرشیوی داخل کشور شده است؛ از جمله: تدوین آیین نامه ارزشیابی اسناد؛ دقت در انتخاب ارزشیابی کنندگان، دقت در حفاظت از اسناد در فرآیند ارزشیابی و امحاء، و تشکیل کارگروه های رسمی برای ارزشیابی و امحاء.
۷.

کاربرد سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی در پیش بینیِ فرسایش بیولوژیکیِ ناشی از فعالیت قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کاغذهای تاریخی آلترناریا آلترناتا مدل سازی ریاضی سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی (ANFIS) پیش بینی حفاظت آرشیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۴۰۹
هدف: هدف اصلی این مطالعه پیش بینی خطر رشد قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی با استفاده از مدل ریاضی است روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از روش سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی مدل سازی ریاضی شده است. برای مدل سازی از نتایج مطالعات تجربی محسنیان و همکاران (1397) استفاده شده است. برای اعتبارسنجی مدل از معیارهای ارزیابی مختلفی شاملِ ضریب همبستگی (R2>)، میانگین مربّعات خطا (MSE)، و جذر میانگین مربّعات خطا (RMSE) استفاده شده است یافته ها و نتیجه گیری: ضریب همبستگی (R2>) نزدیک به یک (1) و میانگین مربّعات خطا (MSE) و جذر میانگین مربّعات خطا (RMSE) نزدیک به صفر (0) است. بنابراین مدل طراحی شده در پیش بینی رشد قارچ آلترناریا آلترناتا از دقت و صحت کافی برخوردار است. پیشنهاد می شود از روش سیستم استنتاجی عصبی-فازی تطبیقی برای پیش بینی خطر رشد قارچ آلترناریا آلترناتا در کاغذهای تاریخی استفاده شود.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۱۰