پژوهش های روانشناختی

آخریـن ویرایش راهنمای آماری تـشخیص اخـتلالات روانی (DSM-IV) احتمال بروز اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD ) را به­ دنبال تجربه بیماری­هایی نظیر سرطان که زندگی فرد را تهدید می­کند مطرح کرده است. این موضوع سؤالاتی در باره ماهیت منبع تهدید و نشانه­ های روان­شناختی مانند عملکرد حافظه را مطرح می نماید. در مطالعه حاضر نشانه ­های اختلال PTSD و حـافـظه شرح حـال (iographical Memory) افرادی که سابقه ابتلا به بیماری سرطان (دو سال پس از درمان سرطان) را داشتند مورد بررسـی قرار گرفته است. 28 نفر بزرگسال دارای سابقه ابتلا به بیماری سرطان با یک گروه 26 نفری بزرگسال سالم و بدون هیچگونه سابقه بیماری که در متغیرهای جنس، سن، هوش بهر، و شرایط اقتصادی و اجتماعی همتا شده­اند در این مطالعه شرکت کردند. هر دو گروه به مجموعه­ای از آزمونها شامل مقیاس فشار حوادث، سیاهه افسردگی بک، سیاهه اضطراب صفت- حالت اسپیلـبرگر، مـقیاس هوش وکـسلر بـزرگسالان، و سیاهه حافظه شرح حال پاسخ دادند. تحلیل نتایج حاکی از وجود نشانه­های اختلال اضطراب پـس از سـانحه، افـسردگـی بـالا، و اضـطراب بالا در گروه دارای سابـقه ابـتلا به سـرطـان بود. یافته ­ها همچنین نـشان داد که نمرات حافظه معنایی شخصی در دوره کودکی و ابتدای بزرگسالی در گروه دارای سابقه سرطان به­ طور معناداری پایین تر از گروه کنترل است.

افسردگی یکی از رایج‏ترین اختلالات روان‏شناختی است که بـسیاری از روان‏درمانگران به آن تـوجه ویـژه داشته‏اند. در سال‏های اخـیـر روش‏های گونـاگونـی بـرای درمان اختلالات افـسردگی به­کار گرفته شده است. یافته‏های پژوهشی، مبین نقش خانواده در بروز، نگهداری، و درمان نشانگان افسردگی است. هم‏چنین در پژوهش‏های مختلف، درمان‏های شناختی _ رفتاری یکی از روش‏های مناسب در درمـان اخـتلالات افـسردگـی تـشخیص داده شده­انـد. از ایـن رو، به کارگیری درمان شناختی _ رفتاری با تأکید بر خانواده به منزله روش درمانی مؤثری در درمان اختلالات افسردگی مطرح شده است. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر مطالعة‌ تأثیر درمان شناختی _ رفتاری با تأکید بر خانواده بر درمان اختلال افسردگی است. روش پژوهش حاضر مطالعة موردی است و داده­ها از طریق مصاحبة بالینی و آزمون‏های روان‏شناختی جمع آوری شده ‏اند. در این پژوهش یـک آزمودنی 17 سالة افسرده شدید با روش ترکیبی فنون شناختی _ رفتاری با تـأکید بر خانواده درمانـی درمان شد. نـتایج مبین کارآیی این روش­ها در درمان افسردگی است. هم­سویی و عدم هم­سویی یـافته­ ها بـا نـتایج سایر پـژوهشها در پـایـان مـورد بـحث واقـع شده است.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطة بین سبک‌های شناختی (وابسته به زمینه، مستقل از زمینه) و راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی بود. جامعة آماری پژوهش، دانش‌آموزان پسر پایه اول دبیرستان‌های دولتی منطقه 6 تهران در سال تحصیلی 82-81 بودند. از این جامعه، تعداد 180 نفر آزمودنی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. نتایج نشان داد که در پیشرفت درسی در ریاضی، بین دو گروه وابسته به زمینه و مستقل از زمینه، تفاوت معنا‌داری وجود دارد؛ به این صورت که دانش آموزان مستقل از زمینه، پیشرفت بهتری در درس ریاضی دارند، اما در مورد درس مطالعات اجتماعی، این تفاوت معنا‌دار نیست. همچنین در استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی، بین دو گروه وابسته به زمینه و مستقل از زمینه تفاوت معناداری وجود دارد؛ به این معنا که دانش­آموزان مستقل از زمینه در استفاده از راهبردهای شناختـی و فراشناختی عملکرد بهتری دارند. به علاوه‏، یـافته‌ها نـشان داد که استـفاده از راهـبردهای شناختـی و فراشناختی با پیشرفت درسی در ریاضی، همبستگی مثبت دارد، اما میان این متغیرها با پیشرفت در درس مطالعات اجتماعی، رابطه معنا‌داری مشاهده نشد.

هدف اصلی پژوهش حاضر، شناختن رابطة سلامت روانی با میزان و نوع تفکرات غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی بود. پژوهش­های پیشین نشان داده­ اند که سلامت روانی با میزان و نوع تفکرات غیرمنطقی رابطه دارد. 385 دانشجو با روش تصادفی طبقه­ای نسبی به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. در مورد آن­ها SCL-90-R و IBT جونز اجرا شد. در تجزیه و تحلیل یافته ­ها از روش­های ضریب همبستگی پیرسن، تی برای دو گروه مستقل، تحلیل واریانس یکراهه، و مجذور کای استفاده شد. نتایج نشان دادند که سطح سلامت روانی آزمودنی­ها با میزان تفکرات غیرمنطقی آن­ها به طور کلی، و با انواع توقع تأیید از دیگران، انتظار بیش از حد از خود، واکنش به نـاکامـی، بی مسؤولیتـی هیجانـی، بـیش دلواپسـی اضطرابی، اجتناب از مشکل، و درماندگـی برای تغییر رابطه مـعکوس معنـا­دار (P<0.000)، و بـا کمال­گرایـی، رابـطة مـستقیم معنـا­دار (P<0.000) دارد. نتایج اصلی این پژوهش با یافته­های پژوهش­های پیشین هم خوانند.

پیشداوری، یک نگرش منفی توجیه ناپذیر نسبت به دیگران، به ­دلیل عضویت آنها در یک گروه خاص است. در ایـن پژوهش، تـأثیر چند عامل فردی، شناختی، و انگیزشی در پیش داوری، به­ طور جداگانه و در ترکیب با یکدیگر، مطالعه می‏شود. سؤال پژوهش این است که چه عواملی و تا چه حد، پیش داوری نسبت به مهاجران افغان را در گروه نـمونه پیش­بینـی مـی­کنند. گروه نـمونه متشکل از 200 آزمودنی بود که از دو گروه هم ­اندازﺓ کارمندان و دانشجویان تشکیل می­شد. نیمی از کارمندان، با مهاجران افغان تماس داشتند. یـافته‏ها نشان دادند که کارمندان بدون ارتباط مستقیم با افغانها،کمتربه تساوی حقوق مهاجران باوردارندودانشجویان بیشترازهمه، این تساوی حقوق را می‏پذیرند. در دو مؤلفة پیش داوری، نمرﺓ مردان از زنان بیشتر بود. تحلیل رگرسیون کلی نیز نشان داد که برخی از مؤلفه‏های متغیرهای مورد مطالعه حدود 30 درصد از واریانس مؤلفة اول پیش داوری و حدود 20 درصد از واریانس مؤلفة سوم پیش داوری را پیش‏بینی می‏کنند.