فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۶۵ مورد.
حوزه های تخصصی:
انسان شناسی یکی از مهمترین مباحث در مکاتب فلسفی ـ تربیتی است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی وجوه تفاوت و همانندی جسم و روح و نفس از دیدگاه غزالی و آکویناس است. روش پژوهش، تجزیه و تحلیل نظری ـ مروری و کتابخانه ای بوده است. این دو اندیشور دارای وجوه تفاوت و همانندی در زمینه ی جسم و روح و نفسند که وجوه همانندی بیش از وجوه تفاوت بوده است. از نظر هر دو، وجود انسان صرفاً مادی نبوده و ترکیبی از جسم و روح است. جسم و روح لازم و ملزوم یکدیگرند. روح جاودانه، ملکوتی و عقلانی است. سرانجام روح در روز رستاخیز به بدن باز می گردد. جسم مادی و روح غیرمادی است. نفس اصالت دارد. عقل، غضب و شهوت مهمترین نیروهای باطنی نفس هستند. بین نفس و بدن رابطه ی مستقیم وجود دارد. اما غزالی برخلاف توماس، به آفرینش مرحله ای باور دارد. تقسیم بندی نفس از نگرگاه این دو اندیشور، متفاوت است. روح از نظر غزالی برخلاف توماس، ملکوتی و حیوانی است. غزالی برخلاف توماس شناخت نفس را لازمه ی تعالی می داند. ازین رو، وجوه اشتراک می تواند مقدمه ای برای طراحی یک مدل مشترک فلسفه ی تربیتی اسلام و مسیحیت قرار گیرد.
جایگاه و نقش علم کلام و متکلمان در اسلام(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
متکلمین و نظریه پردازی پیشرفت
منبع:
پگاه حوزه ۱۳۸۹ شماره ۲۷۹
حوزه های تخصصی:
ویژگی های اساسی امامان (ع) در اندیشه ابن قبه(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
برخی مدعی هستند شیعیان سده های نخستین، رویکردی بشری به امامت داشته اند. یکی از عالمانی که با استناد به برخی عبارات متشابه، به عنوان نماینده قرائت بشری از امامت معرفی شده، ابن قبه رازی است؛ اما با بررسی آرای وی درباره ویژگی های امامان معلوم می شود ابن قبه امامان را دارای ویژگی های زیر می دانسته است:
1. وجوب طاعت، 2. حجیت، 3. منصوص و منصوب بودن از جانب خداوند، 4. علم الهی، 5. قدرت الهی (معجزه)، 6.عصمت.
بنابراین هرگز نمی توان او را گواهی بر وجود عالمانی با قرائت بشری از امامت، معرفی کرد.
نبوت از دیدگاه ابن میمون اندلسی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه های تخصصی:
نبوت، از مسائل مشترک میانِ ادیان ابراهیمی است که هم در علم کلام و هم در فلسفه دین، از آن گفت و گو می شود. ابن میمون اندلسی، آن هنگام که از این مسئله سخن می گوید، می کوشد میان فلسفه و شریعت یهود، هماهنگی ایجاد کند. او هنگام شناسایی نبی، تعریف نبوت، ضرورت ارسال پیامبر و دین، خصلت های پیغمبران و مباحثی از این دست، با اتخاذ رویکردی فلسفی، از تطبیق و سازگاری میان این رویکرد با آموزه های شریعت موسوی چشم پوشی نمی کند. نوشتار پیش رو، می کوشد افزون بر ارائه گزارش و تحلیل نسبتاً جامعی از نگرش فلسفی ـ یهودی این اندیشمند پرآوازه آیین یهود، به وامداری اندیشه های فلسفی وی از مشاییان مسلمان و به ویژه فارابی نیز سرک بکشد.
عقل و عقلانیت در تفکر و آثار خواجه نصیرالدین طوسى(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۴۰
حوزه های تخصصی:
از مهمترین مسائل شگفتانگیز زندگى خواجه نصیرالدین طوسى، گستردگى آثار و جامعیت علمى او مىباشد؛ زیرا وى در هنگامه طوفانزده و پرآشوب حمله مغولان به ایران، که خواجه نیم قرن از عمر خود را در زندان سپرى کرد، توانست در فرصت اندک تهاجم نظامى مغولان را با انقلاب فرهنگى و فکرى و نهضت علمى پاسخ دهد و در زمینه قلمرو عقل نظرى به علوم متعدد عقلى دست یابد و با خلّاقیت خود، نظریات متعددى ارائه دهد و صاحب آثار گرانبهایى گردد. در زمینه حوزه عقل عملى و ورود به سیاست و حکومت نیز با تدبیر و نبوغ خاصى توانست از تمدن و سرزمینى ویرانشده دوباره به بازسازى علمى و فرهنگى بپردازد و با تلاش در زمینه گسترش علم و فرهنگ، ایران را مهد علم و دانش نماید. وى با جذب دانشمندان نامور آن زمان، توانست پیوندى نو میان مغزهاى اندیشمندان فرارى از کشور با نسل جدید دانشپژوه در دانشگاه مراغه برقرار سازد و دو رشته فلسفه و پزشکى را دوباره رونق بخشد. تمامى اندیشههاى نظرى و عملى خواجه، مدیون پیوند دو حوزه عقل نظرى و عقل عملى مىباشد.
دو ردّیه بر فلسفه
حوزه های تخصصی:
دو ردّیه که یکی مبتنی بر کلام اشعری و دیگری مبتنی بر کلام معتزلی است، در فاصله کوتاهی از یکدیگر در قرن ششم نگاشته شده اند و با رویکردهای مختلفی به نقد آراء فلاسفه در حوزه مسائل فلسفی مرتبط با معتقدات دینی، پرداخته اند. این دو ردّیه هم به جهت انگیزه نویسندگان آنها و هم به لحاظ روش نقد مسائل فلسفی و هم به لحاظ محتوا و مضمون و هم به جهت میزان تأثیرگذاری، با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند. نگارنده در این مقاله دو اثر مزبور را در محورهای چهارگانه فوق با یکدیگر مقایسه کرده است.
مولی محسن فیض کاشانی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
ماهیت ایمان دینی از دیدگاه غلامه طباطبایی
حوزه های تخصصی:
سخن از «ایمان» و جایگاه آن در ادیان و توجه به نقش بنیادین آن در شکل گیری باور دینی از عمده ترین مباحث فلاسفه دین و متکلمان هر دین به شمار می رود. این جستار در نظر دارد تا ماهیت ایمان دینی را از دیدگاه علامه طباطبایی (ره) مورد بررسی قرار دهد. ایشان فیلسوف و متکلمی هستند سرشناس و متبحر در تحلیل اندیشه دینی که این بر ارزش کار می افزاید. علامه طباطبایی ایمان را باوری تمکن یافته در قلب می داند؛ به گونه ای که باعث مصونیت انسان از شک می شود. بنابراین، ایمان از سنخ باور متمکن در قلب خواهد بود. از دیدگاه ایشان متعلق ایمان امری عینی و خارجی است و بین ایمان و عقل تعارضی نیست. ایمان در مراحل ابتدایی همراه با شک بوده و نهایتا به یقین منجر می شود.
المعالم فخر رازی
بررسی و نقد نظریات ابن خلدون در کتاب مقدمه در باره جانشینی و امامت حضرت علی (ع)
حوزه های تخصصی:
ابن خلدون، مورخ و متفکر مسلمان سده هشتم در شمال آفریقابود که بانوشتن کتاب معروف «مقدمه» شهرت واعتبار جهانی یافت. این مقاله برآن است تا پس از نقل اندیشه ها و نظرات ابن خلدون (فیلسوف معروف شمال آفریقاکه به عقل گرایی وتفکر فلسفی در مسایل تاریخی مشهور است)، در مبحث خلافت وجانشینی پس از پیامبر اسلام به طور عام وبحث جانشینی حضرت علی (ع) به طور خاص، به بررسی آنها پرداخته وبا استناد به منابع تاریخی معتبر ومستند، به نقد این مطالب بپردازد وجبهه گیریهای وی را در برابر امامت و خلافت حضرت علی (ع) که زاییده نگرش خاص وی است و او را تاحد تناقض گویی و وهم گرایی پیش می برد، روشن سازد .
نقش عقل در نقد و فهم حدیث از دیدگاه شیخ مفید (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شیخ مفید دانشمند بلند آواز جهان تشیع نه تنها در مباحث کلامی و اعتقادی - که بالطبع رویکردی عقلی دارد- از عقل و استدلال های عقلی بهره برده بلکه در مباحث نقلی بویژه در نقد و فهم متون حدیثی نیز از عقل، فراوان سود جسته و بهره گیری از آن تاکید کرده است.
در عرصه نقد، وی عقل را یکی از معیارهای نقد حدیث و بر این باور است که در پرتو عقل می توان به صحت و شقم شماری از احادیث پی برد.
از نظر وی مطابقت مفاد حدیث با عقل، نشان دهنده صحت حدیث و مخالفت مفاد آن با عقل، دلیل بر ضعف و عدم صحت آن است و این بدان معناست که همواره بین نقل صحیح و عقل سلیم سازگاری وجود دارد و وحی هرگز گزاره ای بر خلاف گزاره عقل ندارد.
در زمینه فهم حدیث، مهم ترین نقش عقل، نقش اسکتشافی است. عقل در این عرصه هم به عنوان یک منبع و هم به عنوان یک ابزار یا مشعل، نقض ایفا می کند و شیخ مفید از آن در فهم مفاد واژگان، رفع ید از ظاهر، تاویل متن، تخصیص عمومات قرآن و روایات و درک استلزامات کلام، بهره جسته است که این مقال به بررسی آن می پردازد.