درخت حوزه‌های تخصصی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، مهم ترین دغدغه فکری و سیاسی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در زمینه مسائل داخلی جهان اسلام به همگرایی و وحدت و تقریب مذاهب اسلامی اختصاص داشته است. این همگرایی می تواند در عرصه های گوناگون فرهنگی و سیاسی اتفاق افتد. رهبران انقلاب، برای پیشبرد این هدف، به تحلیل مفاهیم ناب قرآنی از جمله: «اخوت»، «وحدت» و «امت» پرداخته اند و با بهره گیری از این مفاهیم و توضیح و تفسیر آنها، همواره به مسلمانان درباره تفرقه و جدایی و رویکردهای ناهمسازگرایانه هشدار داده اند و در این مسیر، بیشترین توصیه، تأکید و استناد آنان به آیات قرآن کریم و مفاهیم مرتبط با همگرایی و نزدیکی مسلمانان بوده است.

مفهوم مردم‏سالارى دینى گرچه پیشینه‏اى طولانى در فقه سیاسى شیعه دارد اما اصطلاح یاد شده با اسلوب جدید، به تازگى وارد اصطلاحات سیاسى شده است. مردم‏سالارى دینى در شکل ظاهرى در بسیارى موارد با دموکراسى غربى مشابهت دارد اما ویژگیهاى منحصر به فردى دارد که آن را از دموکراسى غربى جدا مى‏کند و در حقیقت، مدل خاصى از حکومت مردمى است که محتواى آن را آموزه‏هاى دینى تشکیل مى‏دهد و مهمترین اصول آن عبارتند از: ایمان‏مدارى، مردم‏گرایى، قانون‏محورى، شایسته‏سالارى، آگاهى و رضایت‏محورى.

پیرامون نهضت مشروطیت ایران، سؤالهای اساسی و مهمی وجود داشته است؛ همچنان که اکنون نیز محل بحث و گفت وگو می باشد. یکی از مباحث محوری این مسأله، مشخص کردن جایگاه سیاسی فقیه در گفتمان دورة مشروطیت است. پیشقراولان مشروطه و تأثیرگذاران در این نهضت؛ اعم از موافقان و مخالفان، در مورد جایگاه سیاسی فقیه چه اندیشه ای داشته اند؟ آیا مسألة ولایت فقیه و شؤون سیاسی او از موضوعات مورد اختلاف میان موافقان و مخالفان مشروطه بوده است؟ آیا حداقل در خطوط کلی این مسأله هر دو گروه، به یک گونه می اندیشیده اند؟ به تعبیر دیگر، اگر محقق و پژوهشگری منصف، فهرست و لیستی از عناوین مورد بحث در گفتمان مشروطیت را جمع آوری کند ـ همچون مسألة آزادی، عدالت، مساوات، رأی اکثریت، مجلس، استبداد، جهاد، غرب ستیزی و تمدّن ـ آیا مسأله شؤون فقیه از مسائل مورد اختلاف میان مشروطه طلبان و مخالفان آن بوده است تا اینکه در این لیست جای بگیرد یا اینکه این مسأله، جزء اصول کلی و مبانی مورد پذیرش هر دو دسته محسوب شده است؟

مهمترین ویژگی انقلاب ایران اسلامی بودن آن است بدیهی است دین خاستگاه انقلاب بوده است ورهبری حضرت امام (ره)مهمترین عامل پیروزی انقلاب به شمار می رود. تاثیرانقلاب برجوامع اسلامی حقیقتی ملموس وروشن است دراین میان فلسطین ازتاثر بیشتری برخودار است بانظری گذرادر می یابیم که دین دراشعار فلسطینیات ادبیات عرب قبل از انتفاضه کمرنگ است اما بعدازشروع حرکت انتفاضه که حرکتی است متاثرازانقلاب اسلامی ایران وجه دینی درشعارهاوسرودهاواشعارکاملابرجسته است همین جهت بیشترنقادان که ادبیات انتفاضه پرداخته اند ازاین بعدغافل نبوده اند.نویسندگان وادباوشعرای حوزه ادبیات انتفاضه بیشترازنسل جدیدی هستندکه اکثراموردتائیدنویسندگان معاصرمیانی ادبیات فلسطین می باشندگرچه نام شعرایی چون نزارقبانی وسمیح قاسم نیزدرزمره شعرای ادبیات انتفاضه جای گرفته است ولی بستر کلی ادب انتفاضه –بخصوص درحوزه شعر-توسط نسل جدیدفراهم شده است در این نوشتار نمود دینی انقلاب درحوزه شعرادب انتفاضه بررسی وتحلیل می گردد.