درخت حوزه‌های تخصصی

دین پژوهی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
امام شناسی پیامبرشناسی خداشناسی دین پژوهی فرق و مذاهب کلام جدید کلیات معادشناسی
ادیان دیگر عوامل دین گرائی عوامل دین گریزی فلسفه دین
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۸۱ تا ۱٬۶۰۰ مورد از کل ۳٬۲۲۲ مورد.
۱۵۸۱.

آموزه های دینی مسیحیت: الهی یا کلیسایی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: مسیحیت تثلیث عصمت وحی کلیسا فدا عیسی مسیح اصول اعتقادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۳۳
اساس و بنیان هر دینی بر آموزه های دینی آن استوار است. در مسیحیت نیز وجود دگماها و اصول اعتقادات مسیحی اهمیت به سزایی دارد. بی شک نقش کلیسا و شوراهای کلیسایی در شکل گیری آن نقشی کلیدی است. بیان تاریخ و چگونگی شکل گیری اعتقادات مسیحی، بیانگر آن است که آموزه های دینی مسیحی، بیشتر تحت تأثیر آبای کلیسا بوده تا انجیل و دستورات دینی حضرت عیسی. در این مقاله، تلاش شده است با استفاده از منابع اصیل مسیحیت، به اثبات کلیسایی بودن دگماهای مسیحی بپردازد و فاصله گرفتن از تعالیم اصیل مسیحی را، که در واقع همان اعتقادات یهودی بوده، محصول تلاش کلیسا بداند.
۱۵۸۲.

جایگاه عبادت در قرآن و عهد عتیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلید واژه ها: قرآن عبادت اطاعت عهد عتیق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۲۱۶۰ تعداد دانلود : ۸۴۱
«عبادت» تسلیم و خضوع در برابر معبود، همراه با اعتقاد به الوهیت اوست. عبادت انجام خواسته های خداوند است. درواقع، اطاعت و فرمانبرداری از خداوند قادر مطلق و ستایش و سپاس از اوست که به ارادة خویش، نعمت هایش را به انسان عطا نموده است. در دین یهود نیز عبادت اطاعت از خداوند در تمام اوامر و بندگی ایشان است. عبادت در اسلام و یهودیت، گستره ای وسیع دارد و صرفاً شامل عباداتی همچون نماز، روزه و... نمی شود، بلکه هر کاری که انسان با نیّت الهی و برای رضایت خداوند انجام دهد، عبادت محسوب می شود. عبادت در قرآن و عهد عتیق، به عنوان عهد و پیمان خداوند با بندگان بیان شده است. توحید عبادی، اصلی ترین آموزه های پیامبران الهی و رهانیدن انسان از پرستش غیرخداست. عبادت، صراط مستقیم الهی است. «عبادت» مأموریت انسان است و همه موجودات جهان خداوند را تسبیح می کنند. عبادت در قرآن و عهد عتیق از جایگاه خاصی برخوردار است و از مهم ترین مسائل زندگی انسان به شمار می رود.
۱۵۸۳.

پارقلیطا و رسالت جهانی او در انجیل یوحنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: انجیل مسیح پیامبر اکرم (ص) رسالت جهانی پارقلیط

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۱۶۴۳ تعداد دانلود : ۷۳۷
مسلمانان معتقدند که در کتب ادیان مختلف، اشاراتی مبنی بر ظهور پیامبراکرم(ص) و رسالت جهانی وی شده است. گوشه ای از این اشارات در عهدین، با وجود تحریف فراوان در اعصار مختلف، باقی مانده است. برای نمونه، در انجیل یوحنا، که بحث محوری آن رسالت جهانی پارقلیطا است، به جاودانگی دین و آیین او اشاره دارد. پارقلیطی، به اعتقاد مسلمانان برخلاف توصیه مسیح در اعصار مختلف مورد بی مهری قرار گرفته است؛ گروه های مختلف مسیحی، همواره سعی در تحریف داشته و هریک سعی نموده اند به نحوی آن را برخلاف واقعیت های موجود توجیه نموده، تفسیری متفاوت با شواهد و قرائنی که حاکی از رسالت جهانی پارقلیط است ارائه نمایند. بدین ترتیب، این سؤال مطرح می شود که استدلال مسلمانان در برابر منکران انعکاس رسالت جهانی پیامبراکرم(ص) در انجیل یوحنا چیست؟ در باب های 14 و 16 انجیل، از واژه ای به نام «پارقلیطا» با رسالتی جهانی سخن رفته است. محققان مسلمان معتقدند شواهد مطمئن و موثقی وجود دارد که مراد از این واژه، همان «احمد»ی است که قرآن با قاطعیت تمام از ابدیت و جهان شمول بودن تعالیم وی سخن ها می گوید.
۱۵۸۶.

معنا و هدف زندگی از دیدگاه صدرالدین شیرازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵)
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۱۴۲۴ تعداد دانلود : ۶۷۸
۱۵۸۷.

قرآن، چالش های زیست محیطی و مبانی نظام محیط زیست در اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶)
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق زیستی
تعداد بازدید : ۱۶۱۳ تعداد دانلود : ۲۰۵۹
۱۵۸۸.

کارکرد عشق در کنترل نفس و کسب اخلاق عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶)
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فلسفه‌ تصوف و عرفان
تعداد بازدید : ۹۰۰ تعداد دانلود : ۹۲۱
۱۵۸۹.

مسیح شناسی استعلایی کارل رانر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلید واژه ها: فیض مسیح سیر تکاملی تجسد کارل رانر اعتقادنامه ی کالسدون انسان شناسی الهیاتی مسیح شناسی استعلایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۲ تعداد دانلود : ۸۳۹
هر بخش از الهیات کارل رانر ارتباطی ناگسستنی با خوانش او از وضعیت انسان دارد؛ او معتقد است که خداوند سهمی از وجود خودش را با آدمی به اشتراک نهاده است. این عطیه ی خداوند منتظر پاسخ مثبت از سوی انسان است. چنین مولفه ی وجودیی در حیات عینی و ملموس آدمی آثاری دارد و تحقق راستین و غایی خود را خواستار است. این نگرش به انسان، راه به مسیح شناسی استعلایی می برد. مسیح پاسخ قطعی به این پیشنهاد وجودی خداوند است. بدین سان، او منتهای امکانی است که همگی انسان ها از آن برخوردارند ـ بله گفتن به خداوند. رانر به واسطه ی سیر تکاملیی که در هستی می بیند، اهمیت کیهان شناختی مسیح را نشان می دهد و او را افزون بر انسان، برای کل عالم نیز دارای اهمیت می داند. این نگرش به مسیح دارای انطباق کامل با نگرش سنتی است که مسیح را تجسد کلمه ی خداوند می داند که در او اتحادی بین بشر و خداوند رخ داده است. این را نه تنها در بررسی مسیح شناسی استعلایی رانر و سیر تکاملیش، بلکه در اشاره ی او به اعتقادنامه ی کالسدون نیز مورد اشاره قرار داده ایم.
۱۵۹۰.

صفات خبری در اندیشه آیت الله جوادی آملی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹

کلید واژه ها: تشبیه تأویل امامیه تجسیم صفات خداوند صفات خبریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۸ تعداد دانلود : ۹۷۲
بحث صفات خبری، همگام با نزول وحی پا به عرصهٴ علم کلام و تفسیر نهاده است. در فهم آیات خبری و چگونگی انتساب این صفات به خداوند، دیدگاه هایی چون تشبیه و تجسیم (اثبات بلاتأویل)، توقف و تفویض، اثبات بلاکیف، و اثبات باتأویل، به متکلمان و مفسران نسبت داده شده است. دیدگاه های فوق در مقام ارائهٴ پاسخی به این پرسش شکل گرفت که چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبری کرده است حال آنکه لازمهٴ حمل و انتساب این صفات به خداوند، نسبت صفات غیر الهی (تشبیه، تجسیم و...) به خداوند است؟ استاد جوادی آملی در مقام پاسخ به این پرسش، قائل به نظریهٴ «اثبات با تأویل» بوده، نظریهٴ «عینیت صفات و ذات» و نظریهٴ «تنزیه» را پایهٴ تفسیر صفات خبری قرار داده اند. ایشان با ارجاع متشابهات به محکمات و تقدم عقل برهانی بر ظواهر نقلی و با بهره وری از دلالت لفظیه و تصدیقیه، صفات خبری را فهم و تفسیر می کنند.
۱۵۹۱.

رهبانیت بندیکت، بررسی تحلیلی مبانی و منابع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: عرفان مسیحی رهبانیت بندیکت کتاب قواعد بندیکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۹ تعداد دانلود : ۸۱۲
بندیکت یکی از شخصیت های مهم رهبانی در مسیحیت کاتولیک است. او را پدر رهبانیت مسیحی دانسته اند. امروزه بندیکتی ها یک فرقة رهبانی مهم هستند و تحت تعالیم کتاب قواعد بندیکت تربیت می شوند. در این مقاله، زندگی او بیان شده، سپس به شرایط فرهنگی و اجتماعی زمان بندیکت پرداخته شده است. بندیکت در کتابش از کتب قواعد پیش از خود تأثیر پذیرفته است. تعالیم بندیکت، بر پیشرفت تمدن غربی و حیات عرفانی مسیحیان تأثیر قطعی داشته است. وی در کتاب قواعد، خلاصة اصول الهیات رهبانی و دستورهایی برای پیشرفت معنوی و نیز فرمان هایی برای ادارة دیر را بیان کرده است. در تحلیل های انجام شده به این نکته رهنمون می شدیم که مبانی رهبانی بندیکت به مبانی معرفت شناختی، وجودشناختی و الهیاتی، انسان شناختی و نجات شناختی تقسیم می شود. همچنین به اعتقاد ما منابع رهبانیت بندیکت، کتاب مقدس، سنت پیشینیان و تجربة سلوکی اوست و تأثیر این منابع، به ویژه کتاب و سنت، بر رهبانیت بندیکت مشهود است.
۱۵۹۲.

نقد و بررسی وحدت متعالی ادیان در گفتمان سنت گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: ادیان حکمت خالده تنوع وحی ها راست اندیشی تمایز ظاهر و باطن وحدت درونی ادیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۴ تعداد دانلود : ۶۹۲
وحدت متعالی ادیان، از جمله مؤلفه های گفتمان سنت گرایی است که به نوعی حاصل رویکرد آنان را به ادیان نشان می دهد. سنت گرایان با تکیه بر تنوع ضروری وحی ها، اصل راست آیینی، تمایز قلمرو ظاهر و باطن و وحدت درونی ادیان می کوشند وجوه اختلافی میان ادیان را کنار زده، به گوهر مشترک میان آنها دست یابند. از این منظر، اختلاف میان ادیان، سطحی و ظاهری است و همة ادیان در سطحی متعالی به وحدت می رسند. مقالة حاضر پس از تشریح محتوای اصول یاد شده از نظر سنت گرایان، به نقد و بررسی این مفهوم در گفتمان سنت گرایی می پردازد.
۱۵۹۳.

انسان شناسی پست مدرن و نقد آن از منظر آموزه های دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۵

کلید واژه ها: پست مدرنیسم انسان شناسی مدرنیسم سوژه استعلایی نسبیت معرفتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای پست مدرنیسم
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۲۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۹۷
تبیین جایگاه انسان به عنوان عنصر اندیشه ورز، یکی از دغدغه­های اصلی تمامی مکاتب بشری و الهی بوده است. در این مسیر برخی مکاتب ضمن افاضه جایگاه مستعلی به انسان، وی را فربه ساخته­اند و برخی به معارضه با این جایگاه استعلایی پرداخته و به صورت­بندی انسانی نحیف پرداخته­اند که هر دوی این تفاسیر، پیامدهایی منفی را به همراه داشته است. در فلسفه غرب، «مدرنیسم» به عنوان نماینده جریان اول و «پست مدرنیسم» به عنوان نماینده جریان دوم معرفی شده است. تحقیق پیش رو در صدد است تا با عنایت به این مسئله، ضمن بررسی مؤلفه­های انسان پست مدرن، با نقد آن از منظر آموزه های اسلامی، نقاط ضعف آن را آشکار ساخته و به ارائه سوژه ای متعادل مبادرت ورزد.
۱۵۹۴.

بررسى مقاله نوح (ع) در دائرة المعارف قرآن لیدن

نویسنده:
منبع: سفینه سال هشتم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳۲ «ویژه نبوت»

کلید واژه ها: قرآن کتاب مقدس نوح ویلیام برینر قصص الانبیاء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۱ تعداد دانلود : ۶۳۸
چکیده: پژوهش حاضر به معرّفى و نقد مقاله نوح (Noah) در دائرة المعارف قرآن (Encyclopaedia of the Quran) مى پردازد. ویلیام برینر (William Brinner) نویسنده مقاله، در آن به بررسى جایگاه حضرت نوح 7 در قرآن، کتاب مقدس، قصص الانبیاء و ادیان ابراهیمى پرداخته است. مقاله یاد شده، نکات مثبتى دارد، امّا برخى از مطالب مطرح شده در آن قابل نقد است. موارد نقدپذیر عبارت اند از : تکرار نام نوح 7 در قرآن، مرورى بر سوره نوح، نامشروع بودن فرزند نوح، روزه روز عاشورا و نجات عوج غول پیکر.
۱۵۹۵.

نظریه اخلاقی توماس آکوئیناس: اخلاق مبتنی بر قانون طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۵)
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی قرون وسطی قرون وسطی میانه (قرون 12 و 13)
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۱۸۴۲ تعداد دانلود : ۹۰۵
۱۵۹۶.

جهان بینی «رگ وده»، جهان بینی متناقض!(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: خدا جهان شناسی انسان شناسی خدایان رگ وده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۷ تعداد دانلود : ۸۲۸
این مقاله، جهان بینی آیین هندو را بر اساس آموزه های «رگ وده» در سه مسئلة خداشناسی، جهان شناسی و چگونگی پیدایش آن، و انسان شناسی بررسی می کند. رگ وده در باب خداشناسی مشرکانه می اندیشد؛ اگرچه در برخی از سرودها، اعتقاد به یک خدا و اعتقاد به وحدت وجود فلسفی نیز مشهود است. شناخت جهان هستی و چگونگی پیدایش آن نیز بسته به نوع شناخت سرایندگان سرودها، متعدد بیان شده است: بر طبق یک بیان، خدایان جهان را آفریده اند و مطابق دیدگاه دیگر، خدایان به واسطة جهان هستی تولد یافته اند. رگ وده در زمینة انسان شناسی معتقد است افراد طبقات عالی دارای ارزش و کرامت ذاتی، و انسان های طبقات زیرین بی ارزش و دون پایه اند. انسان باید در این جهان مطابق با قانون ریتا زندگی کند؛ هم به اخلاق پایبند باشد و هم با نیایش و تقدیم نذورات و قربانی به درگاه خدایان، ارتباط خوبی با آنها برقرار نماید. انسان با مرگ خود نابود نمی شود، بلکه به دنیایی جاوید قدم می گذارد. در ادامه، پس از بیان تناقضات و اختلافات موجود در این جهان بینی، استدلال به سوره نساء آیه 82 اثبات می شود که جهان بینی «رگ وده»، الهی نیست؛ بلکه ساخته و پرداختة اندیشه های انسان های برجستة روزگار کهن است.
۱۵۹۷.

بررسی و نقد نظریه منشا دین از دیدگاه فروید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین دینی تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۵

کلید واژه ها: خدا تابو توتم زیگموند فروید منشا دین عقده اودیپ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۱۵ تعداد دانلود : ۳۸۸۹
درباره «منشا دین» و «انگیزه پیدایش مذاهب»، و بررسی عامل پیدایش مفاهیم دینی و در راس آنها مفهوم خدا، روان شناسان، جامعه شناسان، فلاسفه و ... آرا و فرضیه های بسیاری ارایه کرده اند. ما در این مقاله به بررسی دیدگاه زیگموند فروید، از روان شناسان مطرح درباره منشا دین می پردازیم و عامل ترس و عامل روانی را بررسی و از منظر جامعه شناسی، فلسفی، قرآن و روایات به آن پاسخ داده، بیان نمودیم که بحث از تابو و توتم؛ و عقده اودیپ نمی تواند مبنایی عقلانی و منطقی برای اعتقاد به خدا باشد.
۱۵۹۸.

در ماهیت اَلَم و آیا اَلَم، شر بالذّات است یا شر بالعرض؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نشریه فلسفه سال ۳۹ بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: فلسفه اسلامی فلسفه دین فلسفه ملاصدرا اَلَم (درد) معضل شر (مسأله شر) شرور

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۱۴۷۱ تعداد دانلود : ۴۷۶
یکی از پاسخ هایی که فیلسوفان مسلمان به معضلی که در فلسفة دین به معضل شرور (مسألة شرور) معروف است داده اند این است که « شرور یا اموری عدمی اند که شر بالذّات اند- مانند ظلمت، فقر، جهل، مرگ و... و یا اموری وجودی اند که شر بالعرض اند یعنی به خودیِ خود شر نیستند بلکه در تحلیل نهایی و عقلی از آن جهت شر محسوب می شوند که به امور عدمی (شرور بالذّات) منجر می شوند- مانند زلزله، طوفان،میکرب، سیل و... اما چون امور عدمی، علت ندارند پس شرور را نمی توان به خالق منتسب کرد». اما یکی از مصادیق شرور، «اَلَم» است که دربارة ماهیت آن (یعنی وجودی یا عدمی بودن آن) و این که آیا اَلَم شر بالذّات است یا بالعرض، اختلاف نظر وجود دارد و بسیاری از متفکران مسلمان آن را نقضی بر پاسخ بالا تلقی کرده اند. هدف کلی این مقاله دو چیز است: بررسی ماهیت اَلَم با تکیه بر نقد و بررسی نظریه خاص ملّا صدرا در این مورد و پاسخ به این پرسش که آیا اَلَم، شر بالذّات است یا بالعرض؟ و طرح نظر خاص نگارنده مبنی بر این که هیچ یک از شرور عدمی، شر بالذّات نیستند و همگی شر بالعرض اند و فقط یک شر بالذّات وجود دارد که همان اَلَم است و آن هم امری وجودی است نه عدمی.
۱۵۹۹.

معنای زندگی به روایت حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹

کلید واژه ها: حکمت متعالیه معنای زندگی صدرالمتألهین شیرازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۱۶۸۸ تعداد دانلود : ۱۰۶۴
معنای معنای زندگی چیست؟ آیا زندگی از جنس جواهر مادی، چون سنگ و آب است یا از مقولهٴ اعراض و خاصه ها است یا از نوع رویدادها و فرایندها؟ در ترکیب معنای زندگی مراد از «معنا» چیست؟ آیا مقصود از هدف زندگی، کارکرد زندگی است یا ارزش زندگی؟ حکمت متعالیه نظام حِکمی است که به وسیله صدرالمتألهین شیرازی بنا گذاشته شد و شاگردان و همفکران وی این نظام را توسعه و تکمیل کرده اند. اصالت وجود، حرکت جوهری، اتحاد عقل و عاقل و معقول، نظام احسن و... برخی از امّهات اصول حکمت متعالیه است. براساس این اصول و سایر مبانی، شعور و حیات و عشق در همهٴ عالم جاری است. معنای نظام احسن این است که حکمت الهی موجب می شود سلسله علل مادی به گونه ای باشد که تا حد ممکن مخلوقات بیشتری از کمالات بهره مند گردند؛ یعنی قوانین حاکم بر جهان و انسان بهترین نظام ممکن باشد تا بیشترین خیر و کمترین شرّ گریبان گیر بشر شود. به سخن دیگر احسن بودن نظام، اقتضای صفت «عنایت الهی» است. معنای زندگی برای انسان در حکمت متعالیه به فلسفه حیات و هدف خداوند از آفرینش انسان بازمی گردد. ملاصدرا با ترسیم مراتب نفس طبیعی، نباتی، حیوانی و انسانی، حرکت و سیر تکاملی نفس را هماهنگ با روند حرکت جوهر در ماده می داند که از ماده آغاز و به فراتر از آن می انجامد و به همین دلیل معاد و قیامت برای روح انسان محقق می شود. حرکت جوهری نفس، از عقل هیولایی با رسیدن به عقل مستفاد پایان نمی پذیرد؛ زیرا مرحلهٴ چهارم حیات معنوی نفس، یعنی مرتبهٴ اتصال با عقل فعال یا همان روح قدسی و روح القدس، جذبات معنوی و اقتباس از نور و معرفت را میسر می کند و این معنای زندگی است.
۱۶۰۰.

آیین سوگواری در میان صابئیان (تلفیقی از اندیشه ها و آیین ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: ایران مراسم سوگواری صابئین مندایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۰ تعداد دانلود : ۱۳۸۷
یکی از مسائل فرهنگی و اجتماعی در هر جامعه ای، آداب و رسوم سوگواری است. بررسی آیین های سوگواری، ازآنجا که می تواند نشان دهندة فرهنگ و باورهای افراد یک جامعه باشد، بسیار مهم می نماید. در ایران نیز از دیرباز، از دوران باستان تا ورود اسلام و تا کنون، آداب و مراسم مختلف سوگواری وجود داشته است؛ از جمله می توان به سوگواری در میان اقلیت های مذهبی و از میان ایشان، صابئین اشاره کرد. این پژوهش بر آن است تا آداب سوگواری در میان صابئین، و در واقع افکار و اندیشه های ایشان دربارة این مراسم را کانون توجه قرار دهد. این پژوهش به شیوة تحلیلی- تاریخی نگارش یافته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان