خاورمیانه

نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۳۲ مورد.

۱.

بازشناسی جریان های فکری اثرگذار در منطقه شامات در دوره ایوبیان تا پایان ممالیک(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: شهناز کریم زاده سورشجانی زهرا روح اللهی امیری حسین ایزدی

منبع: تاریخ اسلام سال هجدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۷۰)

کلید واژه ها: ممالیک تاریخ شیعه ایوبیان شامات سلفیگری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۵۷۲

منطقه راهبردی شام قدیم، شامل: سوریه، اردن، لبنان و فلسطین امروزی در بازه مهمّ تاریخی ایوبیان (567 658ق) تا پایان ممالیک (648 923ق)، شاهد مهم ترین رویدادهای تاریخ سیاسی خود، یعنی تداوم جنگ های صلیبی و حمله مغولان بود. این رویدادهای نظامی و سیاسی در کنار اوضاع فرهنگی و اجتماعی آن دوره، زمینه ساز پیدایش رویکردهای فکری گوناگونی در میان اهل سنّت و شیعیان امامی مذهب این منطقه شد. بازشناسی جریان های فکری منطقه شامات می تواند در شناخت ریشه های تاریخی رویدادهای سیاسی و اندیشگی کنونی این بخش از جهان اسلامی سودمند باشد. مقاله حاضر، کوشیده است با رویکردی توصیفی تحلیلی پس از بررسی اوضاع فرهنگی و اجتماعی این منطقه در دوره ایوبیان و ممالیک، بدین پرسش پاسخ دهد که جریان های فکری اثرگذاری که دامنه نفوذ خود را به عنوان میراثی تاریخی در این منطقه به یادگار گذاشته اند، کدام اند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در این زمینه، از رشد تصوف و پیدایش برخی جریان های منحرف شیعی و سنّی و نیز تعصب ورزی در برخورد با بزرگان اندیشه می توان یاد کرد

۲.

فرازوفرود «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه» (1327- 1331ش)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مظفر شاهدی

منبع: گنجینه اسناد سال بیست و ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴)

کلید واژه ها: ایران روابط خارجی انگلیس بانک شاهنشاهی ایران بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۵۹۷

با پایان مدت امتیاز بانک شاهنشاهی ایران (1888- 1949م) در بهمن ماه1327ش/ ژانویه1949م، بانک جدیدی با عنوان «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه» در ایران تأسیس شد. هدف پژوهش: بررسی چگونگی شکل گیری و دلایل ناکامی و پایان کار «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه» در ایران است. روش و رویکرد پژوهش: برای تبیین موضوع پژوهش از الگو یا روش «ردیابی فرایند» پیروی شده است. ردیابی فرایند، روشی است که در آن، تحلیل گر تلاش می کند، مکانیسم های علّی ای را مشخص کند که متغیر تبیین را به یک پیامد پیوند می دهد یافته های پژوهش: ما را به نتایج زیر رهنمون می کند: جامعة ایرانی، عموماً، نظر مساعدی نسبت به تداوم فعالیت های «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه»، در ایران نداشتند و آن را مانند ابزاری برای پیشبرد اهداف استعماری انگلیس در ایران ارزیابی می کردند. همچنین، تقارن زمانی تأسیس و فعالیت «بانک انگلیس در ایران و خاورمیانه» با گسترش بحران در روابط ایران و انگلیس به دلیل نهضت ملی کردن صنعت نفت ایران، ، نقش مهمی در ناکامی زودهنگام بانک مذکور در ایران ایفا کرد.

۳.

تحلیلی بر حکومت بنی عناز کُزد و مناسبات آن با حکومت های همجوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لیدا مودت جواد موسوی دالینی

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۲ تعداد دانلود : ۶۷۵

۴.

شهر زُباره و استقلال قطر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس احمدوند

منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلید واژه ها: قطر بحرین آل خلیفه زُباره عتوب آل ثانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۶ تعداد دانلود : ۴۴۸

زُباره مهم ترین شهر شبه جزیره قطر در قرن دوازدهم قمری است. این شهر که اکنون جزو استان الشَمال کشور قطر است، از جمله شهرهای تاریخی این کشور است که به سبب آثار تاریخی و دژ شهر (ساخته شده در 1317 خورشیدی/ 1938) در خرداد 1392 خورشیدی/ ژوئن 2013 جزو فهرست میراث جهانی یونسکو در آمد. شبه جزیره قطر تا پیش از تأسیس زُباره به وسیله طایفه عَتوب، سرزمینی خشک و با شرایط نامناسب اقلیمی به شمار می رفت؛ هیچ شهر مهمی در قطر آن روزگار وجود نداشت و آن سرزمین به دور از مدنیت، پیوسته جولانگاه اقوام و قبایل باجگذار حاکمان سرزمین های همجوار دیگر بود. تأسیس زُباره عملاً موجب رونق قطر شد و این شبه جزیره را مورد توجه کشورهای منطقه و حتی دول استعمارگر اروپایی، انگلستان و فرانسه قرار داد. چنان که دخالت های دول استعمار گر و نزاع های قبیله ای موجب ویرانی شهر زُباره شد.پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد زمینه شناسی تاریخی، به بررسی موردی ساخت و تأسیس شهری در حاشیه جنوبی خلیج فارس و تأثیر تأسیس آن بر حوادث سیاسی قرن دوازدهم خلیج فارس و به طور خاص استقلال کشور قطر خواهد پرداخت.

۵.

بررسی علل و زمینه های شورش ظُفار

نویسنده: طیبه رستمی فریدون اللهیاری کیومرث میرزایی

منبع: تاریخ نو زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۷

کلید واژه ها: عمان ملی گرایی ظفار جنبش ظفار رقابت قدرت های بین المللی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۸۱۶

در سال 1923 میلادی سلطان سعید بن تیمور با کنار گذاشتن پدر خود تیمور بن فیصل بر تخت سلطنت نشست. وابستگی شدید وی به انگلیسی ها و حضور مستمر نیروهای نظامی انگلیسی در ظفار، تلاش ماجراجویان و کاشفان اروپایی و آمریکایی برای دست یابی ثروت های منطقه ای به دنبال بالا گرفتن تب نفت و توسعه فعالیت های آنها، عدم درک سلطان سعید بن تیمور از شرایط عینی جامعه، فقر و توسعه نیافتگی آن کشور، زمینه را برای جنبش بر ضد حاکمیت تقویت کرد. جریان های تأثیر گذار خارج از مرزها برای بهره گیری از شرایط داخلی عمان فرصت لازم را به دست آوردند. ظفاری های مقیم کویت و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس با الهام از اندیشه های ملی گرایی عربی با درک موقعیت منطقه ظفار که در آن انجمن خیریه ظفار که کار خیریه انجام می دادند و سازمان سربازان ظفاری که متشکل از افراد ظفاری بود که در کشورهای عربی خدمت می کردند جبهه واحدی تشکیل و تحت حمایت چپ گراها قرار گرفتند. مسئله پژوهش حاضر بررسی زمینه های اجتماعی جنبش ظفار و اینکه چه عواملی در بروز این جنبش تأثیر گذاشت. در غرب ظفار، نیز مالیات بر صید را با مبالغ هنگفتی دریافت می کردند. در سال 1960م، عوارض واردات در ظفار، سیصد درصد بیش از سایر نقاط عمان بود. بنابراین استبداد با افکار حاد ارتجاعی، منطقه ظفار را مستعد و شکوفا برای طغیان نیروهای رنجیده در حصار ساخت. این پژوهش از نوع پژوهش های تاریخی و توصیفی – تحلیلی است که بر اساس تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در منابع تاریخی و بر مبنای پرسش ساماندهی شده است.

۶.

دو رویه پیوندهای خاور اسلامی و باختر مسیحی، از آغاز تا سده پانزدهم میلادی: در یک نگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر ذوقی

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: سوداگری پیوندها خاور اسلامی باختر مسیحی ستیزه گری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۴۵۴

پژوهش پیش رو به بررسی گذرای تاریخ پیوندهای غرب و شرق از آغازین روزگار پیوندشان در دوران باستان تا رویداد سقوط قسطنطنیه به سال 856ق/1453م. اختصاص دارد. به ویژه کوشش بر آن است تا به دو رویه این پیوندها؛ یعنی ستیزه گری ها و ناسازگاری های آسیاییان مسلمان و اروپاییان در چارچوب رویارویی دو مذهب اسلام و مسیحیت و سوداگری و مناسبات بازرگانی میان غرب و شرق پرداخته شود. در ادامه به عنوان نتیجه ای بر سرشت و ماهیت پیوندهای دو رویه این دو اردوی رویاروی، نشان داده شده است که چگونه ناهمسازگری های مذهبی میان باختر مسیحی و خاور اسلامی، به ویژه از سوی سوداندیشان اروپایی، دستخوش خواست های سوداگرایانه و فزونخواهانه قرار می گیرد؛ و سرانجام روشن گردیده است که چگونه این روحیه فزونخواهانه و سوداندیشانه به مانند یک نوع «جبر تاریخ»، به عنوان بنیادی ترین انگیزه دراز دستی ها و گسترش جویی های باختر زمینیان، به روزگاران بعد دامن می کشد و آنان را از واپسین سال های سده پانزدهم میلادی بدین سو بر هستی مسلمانان در خاورزمین چیره می سازد.

۷.

عملیات انفال(نسل کشی کردهای عراق) و رژیم بعث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رحمت عباس تبار خسرو محمد حسین پور

منبع: سخن تاریخ سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلید واژه ها: کردها انفال رژیم بعث توتالیتاریسم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۲۳۶

انفال، نام عملیاتی بود که رژیم بعث عراق برای کشتار دسته جمعی کردها استفاده نموده است. تا کنون بازخوانی های متعددی با رویکردی قومی یا سیاسی به این مسئله انجام شده است اما پژوهش حاضر بنا دارد از منظری متفاوت، به رابطه میان انفال و ماهیت رژیم بعث بپردازد. لذا سوال اصلی این است که ماهیت رژیم بعث در ارتباط با انفال را چگونه می توان توصیف نمود؟ و اینکه چه رابطه ای می توان میان رژیم بعث و انفال برقرار نمود؟ انفال یا همان نسل کشی کردهای عراق، در جامعه ای به وقوع پیوست که تمام ویژگی های یک جامعه توده ای و همچنین رژیمی توتالیتر را داراست. مفروض مقاله این است که انفال، تنها در رژیم توتالیتری همچون بعث می توانست رخ دهد. بنابراین با استفاده از نظریه توتالیتریسم، به آزمون فرضیه پرداخته و همچنین برای تحلیل داده ها از روش تحلیلی_ توصیفی بهره گرفته ایم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تنها زمانی می توان ماهیت اصلی رژیم بعث را فهمید و علت نسل کشی هایی همچون انفال کردها ،کشور گشایی ها، نظامی گری ها و غیره را درک نمود که آن را به مانند رژیمی توتالیتر فهمید و بررسی کرد.

۸.

بررسی نقش جنبش حماس در تحولات سیاسی فلسطین اشغالی

نویسنده: علی علینقی پور

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: فلسطین رژیم صهیونیستی جنبش حماس ساف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۱۸۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۰۹

اشغال فلسطین بوسیله رژیم صهیونیستی، مهم ترین مسئله جهان اسلام در صد سال اخیر محسوب می شود. به رغم تصویب قطعنامه 181 سازمان ملل متحد مبنی بر تشکیل دو دولت عربی و یهودی، دولت اسرائیل بوجود آمد؛ ولیکن دولت فلسطینی -که در قطعنامه پیش بینی شده بود- هیچ گاه به صورت کامل تشکیل نشد. در این میان گروه های فلسطینی از جمله حماس و ساف تلاش های مستمری در آزادسازی سرزمین های اشغالی داشته اند. با این وجود این گروه ها در ارتباط با تشکیل دولت مستقل و مناسبات با رژیم صهیونیستی با یکدیگر اشتراک نظر کامل ندارند. جنبش حماس در پی وقوع انتفاضه در 1987م رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش با مشارکت در انتفاضه و مخالفت با قرارداد 1993م اسلو توانست به تأثیرگذاری در فضای سیاسی فلسطین بپردازد. در پی آن جنبش حماس با پیروزی در انتخابات شهرداری ها در دسامبر 2004، به دنبال کسب اکثریت در مجلس قانونگذاری فلسطین برآمد. بررسی فعالیت های جنبش حماس از زمان تأسیس تا عصر حاضر هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد که براین اساس اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است.

۹.

تأثیرات فتوح اسلامی بر جمعیت ایرانیانِ عراق

نویسنده: مایکل گ.مورونی مترجم: حامد مقامی مجتبی خالقی

منبع: خردنامه سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۷

کلید واژه ها: موالی عراق ایرانیان دهقانان فتوح اسلامی اسواران اشراف زمیندار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۳۲ تعداد دانلود : ۲۲۱۳

سرزمین عراق از دوران هخامنشیان تا ساسانیان بخش مهمی از قلمرو شاهنشاهی های ایرانی بود و زیر نفوذ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان قرار داشت. یورش اعراب مسلمان، سقوط ساسانیان و گسترش تدریجی دین اسلام در قرن ششم میلادی، قلمرو شاهنشاهی سرنگون شده ی ساسانی را عمیقاً تحت تأثیر قرار داد. نویسنده در این مقاله با استفاده از روش تاریخی به بررسی پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گشودن عراق توسط اعراب مسلمان و تأثیر آن بر جمعیت ایرانیان مقیم عراق می پردازد.

۱۰.

بررسی جایگاه دولت آل عُیون و نقش آن در گسترش تشیع در بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمود سامانی محمد زاهدی مقدم داریوش زاهدی مقدم

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلید واژه ها: ضرب سکه تشیع بحرین مساجد آل عیون شعراء

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۱۷ تعداد دانلود : ۶۸۶

در بحرین قدیم، تشیع قدمتی دیرینه دارد و از اواخر قرن سوم هجری به بعد شاهد شکل گیری دولت های مختلف شیعی بوده که از میان آنها، آل عیون از حیث دیرپایی و تأثیرگذاری در گسترش شیعه اهمیت بیشتری داشته است. در این تحقیق ضمن نمایاندن جایگاه دولت شیعی آل عیون در بحرین، نقش آنان در گسترش تشیع مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های تحقیق حاکی از ریشه دار بودن تشیع در آن سرزمین است. زمینه ها و عواملی از قرن نخست هجری موجب توسعه تشیع در بحرین بوده و با ضعف عباسیان، شیعیان این منطقه موفق به تشکیل دولت شدند. ساخت مکان های مذهبی مثل مساجد و مدارس، تربیت علما دینی و آثار علمی آنان، وجود شاعران دوستدار اهل بیت ^ ، ارتباط آل عیون و اندیشوران بحرینی با کانون های علمی و مقدس در عراق و ضرب سکه به نام اهل بیت ^ را می توان ازجمله محورهای مهم فعالیت این دولت برای گسترش تشیع دانست. شیوه پژوهش در این نوشتار، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است.

۱۱.

مناسبات فاطمیان با شرفای حجاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه جان احمدی سید محمود سامانی

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: آل بویه سلجوقیان فاطمیان شرفا عباسیان مناسبات حرمین شریفین

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۱۴۹۲ تعداد دانلود : ۷۷۳

حکومت فاطمیان(297_ 567ق.) در مصر و شام با برهه ای از امارت دیرپای شرفای حسنی (358 تا 1343ق. ) در مکه مکرمه و شرفای حسینی(حک: 360_ 1100ق.) در مدینه منوره، هم زمان بود. اشراف حجاز به رغم استقلال معنوی و وجاهت سیاسی، پیوسته ازسیاست های دولت های قدرتمند همجوارمتأثر بودند. در میان این دولت ها، فاطمیان شیعه مذهب که به عنوان دشمن و رقیب خلافت عباسی و در زمرة رقبای دولت های آل بویه و سلجوقیان در ایران شناخته شده اند، با برخورداری از اقتدار نظامی، تلاش خود را برای سیادت برحرمین شریفین و همراه ساختن امرای آن با سیاست های خود به کار بستند. بررسی تاریخی این برهه، سؤالات پرشماری را در بر داشت که این پژوهش در صدد پاسخگویی به دو پرسش اصلی آن است: مناسبات فاطمیان با شرفای حاکم بر حجاز چگونه بود؟ عوامل مؤثر بر ایجاد استمرار روابط فاطمیان چه بود؟ دستآمد این تحقیق نشان داد که روابط فاطمیان با شرفای حجاز دو سویه، بود چنان که فاطمیان از برقراری روابط سیاسی با شرفا ، به دنبال کسب مشروعیت و احراز وجاهت برای دولت خود از طریق سیطره بر حجاز بودند و علاوه براین به کوتاه کردن دست عباسیان و دولت های حامی آنان از حرمین شریفین هم می اندیشیدند. شرفا نیز به دلیل ضعف اقتصادی و ضعف اقتدار سیاسی- نظامی به دنبال تقویت بنیه مالی و حفظ موجودیت سیاسی و تداوم امارت خود از طریق روابط با فاطمیان بودند. علل تداوم روابط میان شرفا و فاطمیان را هم می توان در عملکرد دولت های آل بویه و سلجوقیان دانست. در این پژوهش، روش پاسخ گویی به سؤالات و آزمون فرضیات مطرح، روش توصیفی - تحلیلی و استنباطی مبتنی بر داده های کتابخانه ای است.

۱۲.

بررسی نقش اخوان المسلمین در تحولات سیاسی سوریه (1954-2015 م)

نویسنده: سیده لیلا تقوی سنگدهی سعیده وحیدفر

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال سوم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: سوریه اخوان المسلمین حزب سوسیالیستی بعث خاندان اسد

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۲۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۹۶۱

جمعیت اخوان المسلمین سوریه، به پیروی از جمعیت اخوان المسلمین مصر شکل گرفت. این جنبش که در سال 1945 میلادی، توسط دکتر مصطفی سباعی، با هدف مبارزه با استعمار و نیز مقابله با اشغال سوریه از سوی فرانسه، در شهر حلب به وجود آمد؛ از همان ابتدا در تلاش برای اصلاح وضعیت جامعه از نظر اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... بوده و تأثیرات عمده ای بر تحولات سوریه، به ویژه تحولات سیاسی این کشور، گذاشته است. اخوان سوری، در صدد برآمد تا همانند انقلاب اسلامی ایران، دست به انقلابی موفقیت آمیز دست بزند. هدف عمده این سازمان، تشکیل حکومت اسلامی بر پایه تعالیم اسلام بود. اگرچه در نیل به این مقصود، بین اعضای این سازمان، اختلاف بود، و همین مسأله سبب انشعاب شد. حتی پس از چندی، آنان نتوانستند یک فرد را به عنوان رهبر سیاسی و فکری بپذیرند، لذا برخی از افراد صاحب نفوذ، به صورت دسته جمعی رهبری می کردند. این گروه، بعد از به رسمیت شناخته شدن و روی کار آمدن حزب سوسیالیستی بعث در سوریه و حمایت حافظ اسد، و پس از آن، بشّار اسد، از این حزب، همواره در تنش و مخالفت با دولت دمشق بوده و دست به شورش های مکرّر و اقدامات مسلّحانه زده است.

۱۳.

حکومت دراویش در کردستان عراق ( ۱۹۱۸ ۱۹۳۱ م.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن حضرتی صباح قنبری

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هفتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۵۲ تعداد دانلود : ۲۸۶۷

۱۴.

بررسی و تبیین سیر تحول و تبدیل نهاد امامت به سلطنت در تاریخ اباضیه عمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفی پیرمرادیان فرشته بوسعیدی

منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۹۵

کلید واژه ها: امامت عمان سلطنت اباضیه آل بوسعید یعربیها

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۹۱۰ تعداد دانلود : ۵۴۷

یکی از مهمترین تحولاتی که در قرون اخیر عمان منشأ تحولات بعدی بوده، تبدیل نهاد امامت به سلطنت و حکومت موروثی است. تاریخ عمان بعد از اسلام تنها با حاکمیت اندیشه اباضیه قابل تفسیر و تحلیل است و اندیشه سیاسی، مبتنی بر حاکمیت امامی است که از طرف جامعه (اهل حل و عقد) انتخاب شده باشد. حاکمیت اباضیه علی رغم شدت و ضعفها و فراز و نشیب های متعدد به این سنت اصرار داشته و بدان پایبند بوده است و تا قبل از امامت یعربی ها موروثی بودن امامت در میان اباضیه رایج نبود. رسمیت قطعی امامت موروثی در دوره آل بوسعید موجب شده تا بعضی تبدیل نهاد امامت به سلطنت یا حکومت موروثی را از زمان آل بوسعید بدانند و حال آنکه به نظر می رسد زمینه های داخلی و خارجی این تحول و تبدیل خیلی قبل از آن بصورت تدریجی در جامعه عمان شکل گرفته بود و در دوره آل بوسعید به کمال رسید. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و از طریق مطالعه کتابخانه ای درصدد بررسی و تحلیل سیر تحول و تبدیل نهاد امامت به سلطنت در تاریخ اباضیه عمان است.

۱۵.

عوامل مؤثر بر مناسبات علویان یمن با خلافت عباسی از 280 الی 444 ه .ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صادق آئینه وند سید هاشم آقاجری محمد حسن بیگی

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هفتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۳

کلید واژه ها: عباسیان علویان یمن علویان زیدی یمن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۵۰

دولت زیدی علویان در یمن حدود اواخر سدة سوم هجری شکل گرفت. خلافت عباسی هیچ گاه آن را به رسمیت نشناخت و آن ها نیز خلیفه عباسی را مشروع نمی دانستند. با این حال دو دولت با یکدیگر روابطی داشتند و عوامل متعددی مانند مذهب، جغرافیا، اجتماع و سیاست نیز بر این روابط مؤثر بود. این تحقیق به شکل کتابخانه و با اتکاء به منابع دست اول فارسی و عربی و هم چنین تحقیقات روز محققین جمع آوری شده است. هدف تحقیق، بیان نوع روابط دو دولت و عوامل مؤثر بر این روابط است. تفاوت مذهبی چه تأثیری در روابط دو دولت داشت؟ و یا این که اختلافات قبیله ای بین اعراب شمالی و جنوبی و هم چنین عوامل جغرافیایی و سیاسی، این مناسبات را به چه سوی سوق داد. مذهب به همراه جغرافیا و مبانی اجتماعی، عواملی برهم زننده و موجب واگرائی بودند. اما عامل سیاسی توانست دوسویه عمل کرده و در برخی موارد، موجب نزدیکی دو دولت گردد.

۱۶.

جنبش ظفار، 75 – 1965(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نورالدین نعمتی

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال ششم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلید واژه ها: ایران جنبش عمان ظفار قدرتهای بزرگ

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۱۰۹۹ تعداد دانلود : ۶۱۳

از سده نوزدهم به بعد کشور عمان به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک همواره در سیاستهای منطقه ای به ویژه برای بریتانیا مهم و با اهمیت بوده است. در دهه شصت میلادی جنبش در منطقه ظفار شکل گرفت که برای ثبات منطقه خطرناک میشد در فضای جنگ سرد این مساله اهمیت پیدا کرد و رفته رفته به موضوع رقابت قدرتهای بزرگ تبدیل شد. در منطقه ایران و عربستان در آن وارد شدند و در سالهای 75 – 1972 م ایران در این زمینه مداخله نظامی کرد و جنبش شکست خورد و ازمیان رفت در اینجا مساله مهم مقاله این است این جنبش چگونه اهمیت یافت و به موضوع رقابتی بین المللی بدل شد و فرضیه مقاله این است، قدرتهای فرامنطقه ای و منطقه ای در جنبش ظفار از نظر ایدئولوژی و استراتژی نقش عمده ای ایفا کرده اند.

۱۷.

خشونت های سیستمی آمریکا علیه کشورهای اسلامی منطقه منا

نویسنده: مجید عباسی سید مهدی حبیبی

منبع: خردنامه سال چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۱

کلید واژه ها: جهانی سازی سازمان ملل متحد آمریکایی شدن امپریالیسم فرهنگی هژمونی دلار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۶

خشونت های آشکار علیه کشورهای اسلامی همچون جنگ علیه افغانستان، عراق، لبنان، فلسطین و همین طور تحریم های شدید اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران، عراق، سوریه، سودان و.... همگی از اشکال به کارگیری خشونت آشکار به شمار می آیند. اما نوعی دیگر از خشونت در رفتارهای محور آمریکایی ـ غربی وجود دارد که به صورت پنهان و سیستمی علیه کشورهای اسلامی منطقه منا به کار گرفته و دنبال می شود. در ادامه جنبه هایی از این نوع پنهان خشونت مورد مداقه و بررسی قرار می گیرد. خشونت هایی که زمینه بروز و اعمال خشونت های آشکار را نیز فراهم می سازند و خطرناک ترین نوع خشونت نیز به شمار می روند.

۱۸.

تحولات اخیر خاورمیانه و فرصت های محیط امنیتی ایران

نویسنده: عباس مکرمی

منبع: فرهنگ پژوهش زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶ ویژه علوم سیاسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۹۴ تعداد دانلود : ۱۱۱۰

۱۹.

حیات اجتماعی و فرهنگی قبایل و عشایر عرب عراق؛ قرون 17 تا 19 میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جاسم ریحانی غلامرضا ظریفیان

منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مهاجرت عراق حیات اجتماعی قبایل و عشایر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه

تعداد بازدید : ۱۹۱۲ تعداد دانلود : ۲۳۹۴

مقاله ی حاضر، مقدمه ای است در شناخت حیات فرهنگی ـ اجتماعی قبایل و عشایر عرب کشور عراق، به عنوان یکی از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده ی ترکیب جمعیتی این سرزمین، که به رغم گذشت قرون متمادی، تغییر چندانی نکرده است. با این پیش فرض، که برخی از آداب و رسوم قبایل و عشایر عراق، به دلیل آغاز مهاجرت و استمرار آن از شبه جزیره ی عرب، در تاریخ این سرزمین ریشه دارد و گذشت زمان، نتوانسته آن را از میان بردارد. مسئله ی اصلی مقاله، چگونگی حیات فرهنگی ـ اجتماعی قبیله و واحدهای تشکیل دهنده ی آن به عنوان عاملی در تداوم و پایداری هویت قبیله است که به رغم تحولات بسیار در این کشور، همچنان پای بند ساختار درون قبیله ایی می باشند. دستاوردهای پژوهش ضمن شناخت مناسبات فرهنگی ـ اجتماعی قبایل و عشایر عراق، در قرون هفدهم تا نوزدهم به این موضوع اشاره دارد که نهایتاً با چنین بافت قبیله ایی، دولت عراق در دوره معاصر تاسیس و تثبیت شده است. توجه به این موضوع در فهم عملکرد این دولت بسیار موثر و مفید خواهد بود.

۲۰.

قرامطه بحرین مسأله امامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه جان احمدی رضا دشتی

منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۳

کلید واژه ها: امامت فاطمیان اسماعیلیان محمد بن اسماعیل قرامطه بحرین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۳ تعداد دانلود : ۸۸۸

موضوع امامت اساسی ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته ای ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، دانستند. این گروه سلف قرامطه قلمداد می شوند و گروه دیگری که اقلیت اند با پذیرش مرگ محمد بن اسماعیل، سلسله امامت را در فرزندان و ذریه او جاری دانسته، در ائمه فاطمیان مصر تجلی یافتند. با شروع دوره کشف و اعلان ظهور عبیدالله المهدی اختلاف بر سر موضوع راهبری نهضت اسماعیلیه و امامت آن تشدید شد و قرمطیان با جدایی از پیکره اسماعیلیان فاطمی بر دعوت قدیم پای فشردند. تغییر خط مشی جدایی طلبان قرمطی این سوال اساسی را مطرح نمود که مبانی فکری قرمطیان درباره امام چیست؟و تفاوت موضوع امامت قرمطیان با فاطمیان در چیست؟ تبیین فرضیات مطرح توصیفی - تحلیلی متکی بر آثار کتابخانه ای است.

درخت حوزه‌های تخصصی